Dabtu'l-Mushaf ve Tecvidli Mushaf Basımına Dair Bazı Tespit ve Değerlendirmeler

Yıl 2012, Sayı: 43, 291 - 303, 05.03.2014

MSUTAFA Akdemir

Öz

Öz
İlk mushaflar harfleri ayıran nokta ve sesli harf yerine geçen harekeleri içermiyordu. Bu durumun
okumada sorun çıkarması üzerine önce hareke çözümleri, sonraları da benzer harfleri ayıran noktalama
çözümleri geliştirildi. “Dabtu’l-mushaf” terimiyle anılan bu çözümler uygulama bakımından
kıraatlere, ictihadlara ve bölgelere göre farklılık arz etmektedir. Günümüzde okumayı kolaylaştırmak
için mushaflara ilave edilen işaretler denetimsiz bir şekilde çoğalmış ve karmaşık bir hal
almıştır. Bu araştırma, dabt faaliyetlerinin tarihsel sürecini kısaca ele aldıktan sonra günümüzdeki
uygulamaların ortaya çıkardığı sorunları örneklerle açıklayarak bu sorunlara çözüm önerilerinde
bulunmakta ve mushaflara yapılacak ilavelerin ehil kurullar tarafından yapılması gerektiği sonucunu
çıkarmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kur’an, Mushaf, Dabt, Tecvîd, Teşkîl.
Punctuation of The Holy Quran and Some Findings
Upon The Printing of Quranic Text Including Tajweed
Abstract
The first Mushaf text that had came about had not been punctuated For this reason at first to
make it easier for reading 'harakas' or in other words signs, were used to diffrenciate between
sounds. Later on dots were used to differenciate between similar letters. This application known
as 'Dabtul-Mushaf' seems to diffrenciate according to the various reading styles (Qiraat) , the
various discussions among scholars (Ijtihad) and regional changes. The Mushaf text which included
tajweed being published today has not been inspected and looked over and is being published
in this manner. With the research done here, firstly, history of punctuating Mushaf Text
had been studied and the problems upon the application of Tajweed on the Mushaf Text has
been presented including examples. Solutions have also been presented. It has been concluded
that the the additions of punctuation that is done upon Mushaf Texts should be done by scholars
and professionals of the field.
Keywords: Quran, Mushaf, Tajweed, Dabt, Teşkîl

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Mushaf, Dabt, Tecvîd, Teşkîl

Kaynakça

• Çetin, M.Nihat, “Arap Yazısı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), III, 277, İstanbul, 1992.
• ed-Dabba', Ali Muhammed, Semîru't-Tâlibîn, el-Mektebetü'l-Ezheriyye li't-Türas, Kahire, 1999.
• ed-Dânî, Ebû ‘Amr ‘Osman bin Sa‘îd (444/1052), el-Muhkem, fî Nakti’l-Mesâhif, tahk.: İzzet Hasan, Daru’l-Fikri’l-Muasır, 2. Baskı, Beyrut 1997.
• Demirci, Muhsin, Vahiy Gerçeği, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı, İstanbul 1997.
• Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-‘ayn, tahk.: Abdulhamid Hendavi, Daru’l-kütübü’l-ilmiyye, Beyrut 1424/2003.
• Maşalı, Mehmed Emin, Kur’ân’ın Metin Yapısı: Mushaf Tarihi ve İmlâsı, İlâhiyât Yayınları, Ankara 2004.
• Mushafü'l-Medîne, Mucemma' Melik Fahd, Medine-Suudi Arabistan 2000.
• Okumuş, Mesut, "Kur’ân İmlâsının Gelişim Süreci Üzerine Bazı Tespit ve Değerlendirme- ler", Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.9, s.5-37, 2010/1.
• Şükrî, Ahmed Halid, Alamâtü'd-Dabt fi'l-mushafi'ş-Şerîf, Ürdün'deki "Câmi'atü'l-Ulûm el-İslâmiyye el-'Âlemiyye" Üniversitesinde yapılan "el-mushafü'ş-Şerîf ve Mekânetuhû fi'l-Hadârati'l-İslâmiyye" konulu Sempozyumda sunulan Tebliğ, 2011, s. 5.