ÜRETİM PLANLAMASINDA HEDEF PROGRAMLAMA VE BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI - THE COMPARISON OF GOAL PROGRAMMING AND FUZZY GOAL PROGRAMMING TECHNIQUES IN PRODUCTION PLANNING

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 34, 233 - 246, 15.11.2012

Semra Erpolat

Öz

Özet:

Yaygın kullanılan çok amaçlı doğrusal programlama
yöntemlerinden biri olan hedef programlamanın amacı,
hedeflerin olası en az sapma ile başarılmaya çalışılmasıdır.
Ancak hedeflerin belirsiz olduğu durumlarda hedef
programlamanın yerine esneklik sağlayan bulanık hedef
programlama kullanılmaktadır.
Bu çalışmada üretim planlama problemi hedef programlama
ve bulanık hedef programlama yöntemleri ile çözülerek
sonuçları karşılaştırılmıştır. Bulanık hedef programlama
yönteminde en uygun üyelik fonksiyonunun belirlenebilmesi
amacı ile doğrusal ve doğrusal olmayan üyelik fonksiyonları
denenmiştir. Elde edilen sonuçlardan gerçek hayat
koşullarında hedef programlamanın hedeflere konulacak
sapmalar için kabul edilebilecek sınırlandırmaları getiremiyor
olmasından dolayı üretim hedeflerini tam olarak
sağlayamadığı, buna karşılık doğrusal bulanık hedef
programlama yönteminin kabul edilebilir sınırlamalar
getirebiliyor olmasından dolayı hedeflerin hepsini sağladığı
görülmüştür.

Abstract:

The purpose of the goal programming, one of the
widely used multi-objective programming, is trying to
accomplish goals with a minimum deviation as possible.
However, in cases where the goals are uncertain fuzzy goal
programming is used instead of goal programming which is
providing flexibility.
In this study the production planning problem was solved by
using goal programming and fuzzy goal programming
methods and the results of them were compared. For fuzzy
goal programming method determining the most appropriate
membership function, linear and nonlinear membership
functions were tested. From the obtained results it was seen
that in real-life conditions because of goal programming can
not bring acceptable limits for the deviations of goals it can not
fully ensure production goals, whereas linear fuzzy goal
programming method can bring acceptable limitations it
provides all goals.

Anahtar Kelimeler

Hedef Programlama, Bulanık Hedef Programlama, Üretim Planlaması. - Goal Programming, Fuzzy Goal Programming, Production Planning.

Kaynakça

• Zeleny, M. (1973). Multiple Criteria Decision Making. NewYork: McGraw-Hill Book Company.
• Zimmerman, H.]. (1987). Fuzzy Set Theory and its Applications. Boston: Kluwer Acadenıic Publishers.
• Hannan, E.L. (1981). On Fuzzy Goal Programming. Decision Sciences, 12(3), 523-531.
• Davis, K.M. & Patrick, G. (1981). Quantitative Models for Management. Boston: Kent Publishing Company.
• Cinemre, N. (2004). Yöneylem Araştırması. 2. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Dağdeviren, M.; Akay, D. & Kurt, M. (2004). İş Değerlendirme, Faktör Derece Puanlarımn Belirlenmesinde Hedef Programlama Yönteminin Kullanılması. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak Dergisi, 19(1), 89-95.
• Güneş, M. & Umarusman, N. (2004). Bir Karar Destek Amacı Bulanık Hedef Programlama ve Yerel Yönetimlerde Vergi Optimizasyonu Uygulaması. Review of Social, Economic & Business Studies, 2(1), 242-255.
• Özkan, M.M. (2003). Bulanık Hedef Programlama. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Ignizio, ].P. (1982). Linear Programming in Single- Multiple Objective Systems. Englewood Cliffs: Prentice Hall Inc.
• Schiederj ans, M.]. (2004). Infomation Technology Investment: Decision—Making Methodology. Singapore: World Scientific Publishing Company.
• Martel, ].M. & Belaid A. (1998). Diverse Imprecise Goal Programming Model Formülations. Journal of Global Optimization, 12(2), 127-138.
• Narasimhan, R. (1980). Goal Programming in a Fuzzy Environment. Decision Sciences, 11(1), 325-336.
• Chen, Y.W. & Moussa, L. (2006). Two-Person Zero-Sum Game Approach for Fuzzy Multiple Decision Making Problems. Fuzzy Sets and Systems, 157(1), 34-51.
• Tiwari, R.N.; Dhamar, S. & Rao, ].R. (1987). Fuzzy Goal Programming: An Additive Model. Fuzzy Sets and Systems, 24(1), 27-34.
• Yang, T.; Ignizio, ]. & Kim, H.]. (1991). Fuzzy Programming With Nonlinear Membership Function: Piecewise Linear Approximation. Fuzzy Sets and Systems, 41(1), 39-53.
• Hwang, L.H. (1994). Fuzzy Multiple Objective Decision Making-Methods and Aplications. NeW York: Springer- Verlag.
• Bellman, R. & Zadeh, L. (1970). Decision Making in a Fuzzy Environment. Management Science, 17(4), 141-164.
• Leberling H. (1981). On Finding Comprimise Solutions In Multicriteria Problems Using The Fuzzy Min-Operator. Fuzzy Sets and Systems. 6(1), 105-118.
• Demir, M.H. & Gümüşoğlu, Ş. (1998). Üretim Yönetimi (İşlemler Yönetimi). Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 5. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Çelikçapa, F.G. (1998). Endüstri İşletmelerinde Üretim Yönetimi ve Teknikleri. 2. Baskı. Bursa: Vipaş Yayınları. Semra ERPOLAT [e-mail]
• She was educated from Hacettepe University, Faculty of Science,
• Statistics Section in 1999. She was get M.Sc. degree in 2002 from
• Hacettepe University, Faculty of Science, Statistics Section, and ph.D.
• degree from Mimar Sinan Fine Art University, Faculty of Science and
• Lecture, Statistics Section. And the second ph.D degree from Marmara
• University, Faculty of Economics and Administrative Sciences,
• Department of Econometrics, Operation Research Section in 2009.