Acil Serviste Çalışan Sağlık Profesyonellerinin Adli Vakalar İle İlgili Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 38 - 48, 30.04.2024

Aslı Akçin Durdane Yılmaz Güven

Öz

Amaç: Çalışma acil serviste çalışan sağlık profesyonellerinin adli vakalar ile ilgili bilgi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Materyal-Method: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu çalışmanın evrenini İl Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı eğitim ve araştırma hastanesi ve devlet hastanelerinin acil servislerinde çalışan sağlık profesyonelleri oluşturmuştur. Çalışmada örneklem seçimine gidilmemiş olup, çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden sağlık profesyonelleri çalışmaya dahil edilmiştir (n=82). Verilerin toplanmasında sağlık profesyonellerinin tanımlayıcı özelliklerini içeren soru formu ve araştırmacı tarafından literatüre dayalı olarak hazırlanan adli vakaların tanımlanması, muayenesi, kanıtlara yaklaşım, kanıtların saklanması ve teslim edilmesine ilişkin bilgi düzeylerini içeren 40 maddelik soru formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ortalama, standart sapma, sayı ve yüzdeler kullanılmıştır. Bulgular: çalışmaya katılan sağlık profesyonellerinin yaşa ortalaması 34,74±8,22 olduğu, %64,6’sının lisans mezunu olduğu, %69,5’inin kadın, %29,3’ünün 10 yıl ve daha uzun süredir acil serviste çalıştığı belirlenmiştir. %91,5’i adli hemşirelik ile ilgili eğitim almadıklarını, %68,3’ünün adli vaka işleyişini bildiklerini ifade etmelerine rağmen sadece %25,6’sı bu konuda kendini yeterli hissettiklerini ifade etmişlerdir. Sonuç: Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre acil serviste çalışan sağlık profesyonellerinin adli vakalara yaklaşım, kanıtların toplanması ve saklanmasına yönelik yeterli bilgilerinin olmadığı saptanmıştır. Türkiye’de lisans düzeyinde verilen hemşirelik eğitiminde adli hemşirelik programlarına yer verilmesi, sağlık kurumlarında adli vaka ve kanıtlara yaklaşım konusunun hizmet kalite standartları gereği verilen eğitimlere eklenmesi ve acil servisler gibi adli olayların daha sık karşılaşıldığı birimlerde adli hemşirelere yer verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

acil servis, adli vaka, bilgi düzeyi, sağlık profesyonelleri

Etik Beyan

Araştırmanın uygulanmasına başlamadan önce Karabük Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’ndan (tarih 03/02/2023, Sayı: E-78977401-050.02.04-216175) izin alınmıştır. Bununla birlikte çalışmanın yürütüldüğü Karabük Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden (tarih 24.02.2023, E-34771223-774.99-210038857) ve Karabük İl Sağlık Müdürlüğü’nden (tarih: 28.03.2023, sayı:E-86662556-604.01.02-212273256) kurum izni alınmıştır. Katılımcılara çalışmanın amacı ve önemi anlatılarak, gönüllülük ilkesi doğrultusunda onamları alınmıştır. Çalışma Helsinki Deklarasyonu 2008 Prensipleri’ne uygun olarak gerçekleştirilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yok.

Proje Numarası

Yok.

Teşekkür

Çalışmaya katılan tüm sağlık profesyonellerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Bektaş, G., & Pakiş, I. (2021). Awareness of Forensic Cases Among Nurses: A Descriptive, Cross-Sectional Study. Journal of forensic nursing, 17(3), 182–187. https://doi.org/10.1097/JFN.0000000000000323
• Berishaj, K., Boyland, C.M., Reinink, K., Lynch, V. (2020). Forensic nurse hospitalist: The comprehensive role of the forensic nurse in a hospital setting. J Emerg Nurs, 46,286–93. https://doi.org/10.1016/j.jen.2020.03.002.
• Cerit, B., Evler, E. S. & Çalışkan, M. A. (2021). The Effect Of Traınıng On The Knowledge Level Of Emergency Nurses On Collectıng, Keepıng And Transferrıng Bıologıcal Evıdence In Forensıc Cases. Sağlık Bilimleri Dergisi, 30 (1), 63-67. DOI: 10.34108/eujhs.815614
• Kırmızıgül, H. , Taştekin, B. , Özensoy, H. S. & Hekimoğlu, Y. (2023). Acil Serviste Çalışan Hemşirelere Verilen Adli Vakalarda Bilgi ve Uygulamalarına Yönelik Eğitimin Etkisinin Belirlenmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2) ,273-280.
• Çelik, Y. (2019). Acil Serviste Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Adli Vakaya Yönelik Tutum ve Uygulamalarının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Davis L.L. (1992). Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5, 194-197. Çenger, C. D. (2022). Çocuk acilde adli vakalar. Türkiye Kli̇ni̇kleri̇, (1. Baskı), 108-14.
• De Oliveira, Musse, J.,Santos, V. S., da Silva, Santos, D., Dos, Santos, F. P., & de Melo, C.M. (2020 Jan ).
• Preservation of forensic traces by health professionals in a hospital in Northeast Brazil. Forensic Sci Int., 306:110057. doi: 10.1016/j.forsciint.2019.110057.
• Donaldson, A.E. (2022, May). Forensic Professional's thoughts on New Zealand emergency nurse's forensic science knowledge and practice. Int Emerg Nurs, 62:101151. doi: 10.1016/j.ienj.2022.101151.
• Eşiyok, B., Hancı, İ.H., Özdemir, Ç., Yelken, N., &Yıldıray, Z. (2004). Adli hemşirelik. Sted Dergisi. 2004;13 (5):169-171.
• Han, M., Lee, N.J. (2022). Forensic nursing in South Korea: Assessing emergency nurses’ awareness, experience, and education needs, International Emergency Nursing, 65, 101217. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2022.101217
• Henderson, E., Harada, N., Amar, A. (2012). Caring for the forensic population: recognizing the educational needs of emergency department nurses and physicians, Journal of Forensic Nursing 8(4), 170-177. doi:10.1111/j.1939-3938.2012.01144.x
• İlçe, A., Yıldız, D., Baysal, G., Özdoğan, F.,& Taş, F. (2010). Acil Servislerde Çalışan Sağlık Bakım Personelinin Adli Olgularda Delillerin Korunması ve Saklanmasına Yönelik Bilge ve Uygulamalarının İncelenmesi. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi, 16(6): 546-551.
• Jordan, K., Steelman, S.H., Leary, M., Varela-Gonzalez, L. et all. (2019). Pediatric Sexual Abuse: An Interprofessional Approach to Optimizing Emergency Care. Journal of Forensic Nursing, 15(1), 18-25. doi: 10.1097/JFN.0000000000000232
• Karabulutlu, Ö., Aydın, C. M. & Temel, M. Ö. (2023). Acil Servis Çalışanlarının Adli Vaka Yönetimine Yönelik Bilgi Düzeyleri: Kars Örneği. Caucasian Journal of Science, 10 (1) , 12-24 . DOI: 10.48138/cjo.1263567
• Kalfoğlu, E. A., Köprülü, A. Ş., & Hamzaoğlu, N. (Eds.). (2019). Adli Hemşirelik. Akademisyen Kitabevi.
• Mont, D.J., Solomon, S., Kosa, S. D., Macdonald, S. (2018). Development and evaluation of sexual assault training for emergency department staff in Ontario, Canada, Nurse Education Today, 70, 124-129. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2018.08.025
• Ozsaker, E., Kaya, A., Okgun, Alcan, A., Yavuz, van, Giersbergen, M., &Aktas E. O. (2020). Forensic Cases in the Operating Room: Knowledge and Practices of Physicians and Nurses. J PerianesthNurs. 35(1):38-43. doi: 10.1016/j.jopan.2019.06.010.
• Pasqualone, G.A. (2015). The relationship between the forensic nurse in the emergency department and law enforcement officials. Crit Care Nurs, 38,36-48. https://doi.org/10.1097/CNQ.0000000000000047.
• Sakallı, D. (2018). Acil servis hemşirelerinin adli vaka ve kanıtlara yaklaşım konusunda bilgi düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya.
• Starr, L. (2013). Assisting victims of crime-Bridging the gap from trauma to trial. Australian Nursing Journal: ANJ, The, 20(9), 29.
• Scannel, M. (2020). Adli Hemşirelik Hakkında Bilmemiz Gerekenler (Akgün, M., Manav, G., & Uymaz, P. Ed.). Akademisyen Kitabevi.
• Silva, R.X., Ferreira, C. A.A., Sá, G. G. M., Souto, R.Q., Barros, L.M., & Galindo-Neto, N. M. (2022, Jul 8). Preservation of forensic trace by Nursing in emergency services: a scoping review. Rev Lat Am Enfermagem.30:e3593. doi: 10.1590/1518-8345.5849.3593.
• Wolf, L.A.,Perhats, C., & Delao, A. Educational Needs of U.S. Emergency Nurses Related to Forensic Nursing Processes. J Trauma Nurs, 2022 Jan-Feb 01;29(1):12-20. doi: 10.1097/JTN.0000000000000627.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, 771-774.