ŞİRKETLERİN PERFORMANS ANALİZİNDE FİNANSAL TABLOLARIN KULLANILMASI: BORSA İSTANBUL TAŞ VE TOPRAK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 71, 275 - 294, 29.01.2024

İlyas Yılmaz

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1359380

Öz

Bir olgunun ölçülebilmesi aynı zamanda olgunun değerlendirilmesini, kontrol edilmesini ve
geliştirilmesi mümkün hale getirmektedir. Günümüzde veri işleme faaliyetleri hayatımızın her
alanın etkili olup çeşitli verilerin toplanması, işlenmesi ve sonuçların ilgi duyanlara pazarlanması
faaliyetlerinden oluşmaktadır. Bilinen en eski bilgi sistemlerinden biri olan muhasebe bilgi sistemi,
işletmelere ait mali nitelikli olayların hareketlerini kendine özgü yöntemlerle kayıt altına alan bir
sistemdir. Muhasebe bilgi sistemi tarafından üretilen yığın halindeki verilerden ihtiyaca uygun
bilgilerin elde edilmesi ve yorumlanması sürecinde mali analiz tekniklerinden yararlanılmaktadır.
Mali analiz, çeşitli düzeydeki kişi/kurumların alacakları kararlarda kullanılmasına yönelik bilgiler
üretmesi nedeniyle her zaman önemini koruyarak artırmıştır.
Bu çalışma ile Borsa İstanbul (BİST) Taş ve Toprak Sektöründe faaliyet gösteren ve çoğunluğu
çimento üreticisi olan 12 şirketin 2009-2022 yılları arasındaki verileri, panel veri analiz yöntemiyle incelenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda sektörün çeşitli kârlılık oranları üzerinde kısa vadeli yabancı
kaynaklar, dönen ve duran varlıklar ile brüt kâr/zararın etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mali Analiz, Taş ve Toprak Sektörü, Çimento, Karlılık Oranları

THE USE OF FINANCIAL STATEMENT TABLES INANALYZING THE PERFORMANCE OF COMPANIES: A STUDY IN THE STONE AND SOIL SECTOR OF ISTANBUL STOCK EXCHANGE

Öz

Measuring a phenomenon also makes it possible to evaluate, control and improve it. Today, data
processing activities are effective in all areas of our lives and consist of collecting and processing
various data and marketing the results to those who are interested. Accounting information system,
which is one of the oldest known information systems, is a system that records the movements of
financial events belonging to enterprises with unique methods. Financial analysis techniques are used
in the process of obtaining and interpreting appropriate information from the mass of data produced
by the accounting information system. Financial analysis has always maintained and increased its
importance due to the fact that it produces information to be used in the decisions to be taken by
individuals/institutions at various levels.
In this study, the data of 12 companies operating in the Stone and Soil Sector of Borsa Istanbul (BIST),
the majority of which are cement producers, between 2009 and 2022 are analyzed by panel data
analysis method. As a result of the study, it was concluded that short dated foring sources, current and
immovable assets, profit or loss from gross are effective on various profitability ratios of the sector.

Anahtar Kelimeler

Financial Analysis, Stone and Soil Sector, Cement, Profitability Ratios, Immovable Assets

Kaynakça

• Akbulut, O. Y. (2020). “Finansal Performans ile Pay Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin Bütünleşik CRITIC ve MABAC ÇKKV Teknikleriyle Ölçülmesi: Borsa İstanbul Çimento Sektörü Firmaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 471-488. DOI: 10.30794/pausbed.683330.
• Atukalp, M. E. (2019). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Çimento Firmalarının Finansal Performansının Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (81), 213-230. DOI: 10.25095/mufad.510663.
• Baykasoğlu, A. (2005). “Veri Madenciliği ve Çimento Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bilişim, 5, 1-14.
• Bekci, İ., Doğru, E. (2011). “Değer Yaratan Faaliyetler Açısından İşletme Başarısı: Çimento Sanayii İşletmelerinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), 169-192. Bektaş, T., Güleç, Ö. F. (2021). “Çimento Sektöründeki İşletmelerin Finansal ve Finansal Olmayan Bilgilerine Yönelik Performans Değerlendirmesi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (4), 756-779. DOI: 10.29106/fesa.996439.
• Bozkurt, N., Sayın, N. (2021). “Günümüz Teknolojileri Çerçevesinde Çimento Dünyasındaki Gelişmelerin Araştırılması”, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9 (4), 1159-1173. DOI: 10.29130/dubited.891254.
• Cenger, H. (2011). “İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3-4), 31-44.
• Çanakçıoğlu, M. (2019). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Çimento Firmalarının Entropi-Eatwios Bütünleşik Yaklaşımı ile Finansal Performanslarının Değerlendirmesi”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14 (56), 407-421.
• Çanakçıoğlu, M., Küçükönder, H. (2020). “Borsa İstanbul’daki Çimento İşletmelerinin Etkinlik ve Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Analizi”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 20 (61), 165-192.
• Demir, G. (2021). “Türk Çimento Firmalarının Finansal Performansının Bulanık SWARA-COPRAS-MAUT Yöntemleri ile Karşılaştırılması”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(4), 1875-1892. DOI: 10.21547/jss.917029.
• Derya-Başkan, T., Kandil-Göker, İ. E. (2018). “Firmalarda Nakit Dönüş Süresinin Sermaye Yapısına Etkisi: BİST’e Kayıtlı Çimento Sektörü Üzerine Bir İnceleme”, Sosyoekonomi, 26 (38), 11-22. DOI: 10.17233/sosyoekonomi.2018.04.01.
• Dumanoğlu, S. (2010). “İMKB'de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Mali Performansının TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 323-339.
• Ehiedu, V. C., Toria, G. (2022). “Audit indicators and financial performance of manufacturing firms in Nigeria”, Linguistics and Culture Review, 6(S1), 14-41. DOI: 10.21744/lingcure.v6nS1.1887
• Eleren, A. (2007). “İMKB'ye Kayıtlı Çimento İşletmelerinin Finansal Tablolarının Bulanık Mantık Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 141-153.
• Gerek, İ. H., Erdiş, E., Yakut, E. (2012). “Finansal Performansa Dayalı Etkinlik Ölçümü: Çimento Sektörü Uygulaması”, Engineering Sciences, 7 (1), 311-321.
• Gümüş, U. T., Bilge, E., Özdemir, G., Sarak, G. (2019). “Bist 100’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Finansal Performanslarının Altman-Z Skor Yöntemiyle İncelenmesi”, Journal of Academic Value Studies, 3(12), 129-135. DOI: 10.23929/javs.194.
• Karabulut, Y., Çelik, A. E. (2007). “İMKB'de İşlem Gören Çimento Sektörü Hisse Senetleri Üzerindeki Satışlar/Fiyat Oranı Etkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62 (02), 59-74. DOI: 10.1501/SBFder_0000002019.
• Karadavut, T. (2021). “Bağımsız Korelasyon Katsayıları İçin Hipotez Testleri: Spss ve Microsoft Excel Uygulamaları”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 375-389. DOI: 10.17240/aibuefd.2021.21.62826-810642.
• Kaya, M., Tunç, H., Topçuoğlu, F. (2018). “Kısa Vadeli Borçlanmanın İşletmelerin Aktif Karlılıkları Üzerine Etkisi: BİST Çimento Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (78), 171-182, DOI: 10.25095/mufad.412572.
• Koçyiğit, M. M. (2016). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Çimento İşletmelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Kullanılarak Ölçülmesi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (57), 0-0. DOI: 10.17755/esosder.15243.
• Korkmaz, T., Uygurtürk, H., Gökbulut, R., Güğerçin, G. (2008). “İMKB'de İşlem Gören Çimento İşletmelerinin Varlık Performansına Etki Eden Finansal Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 565-587.
• Kula, V., Özdemir, L. (2007). “Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Tespiti”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1), 55-70.
• Matriks Veri Terminali, (03.08.2023) https://www.matriksdata.com/website/
• Muda, I., Yahya, I., Nasution, A.A. (2018). “Performance Audit and Balanced Scorecard Perspectie”, International Journal of Civil Engineering and Technology, 9 (5), 1321-1333.
• Özden, Ü. H., Deniz Başar, Ö. & Bağdatlı Kalkan, S. (2012). “İMKB’de İşlem Gören Çimento Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performanslarının Vikor Yöntemi ile Sıralanması”, Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, 0 (17), 23-44.
• Sakarya, Ş., Akkuş, H. T. (2015). “Finansal Performansın Ölçülmesinde Geleneksel Oranlar ile Nakit Akım Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi: Bist Çimento Şirketleri Üzerine TOPSIS Yöntemi ile Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (1), 109-123.
• Saygılı, E.E., Şahin, Y. (2018). “Finansal Performans ile Hisse Senedi Yatırımcı Kararları Arasındaki İlişki: BİST Çimento Sektöründe TOPSIS Uygulaması”, Izmir Democracy University Social Sciences Journal, 1 (1), 16-45.
• Uyar, U., Çağlak, E. (2019). “Çimento Sektörü Açısından Sistematik Risk – Finansal Oran İlişkisi: Ana Çimento Üreticisi Ülkeler Karşılaştırması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (81), 231-248. DOI: 10.25095/mufad.510669.