Emmanuel Levinas ve Zaman

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 71 - 81, 30.06.2014

Sercan Çalcı

Öz

Bu metin, Emmanuel Levinas felsefesinin Aynı’nın Başka’ya çevrilişi olarak tarif ettiği zaman anlayışının, zaman kavramını düşünme yollarımıza getirdiği yeniliklere odaklanıyor. Levinas’ın çizgisel zaman anlayışlarına getirdiği eleştiriler, çizdiği olumlayıcı hatta öngörülemeyen, ölçülemeyen bir dene- yim yoğunluğuyla birleşir. Heidegger’le girdiği ölüme-doğru-varlık tartışması bireyleşmenin kaynağı sorununu yeniden formüle etmek açısından önemli bir ipucu sunar. Fenomenoloji’ye yönelik eleştiri, ilk felsefe olarak ontoloji eleştirisiyle doğrudan bağlantılıdır ve bu bakımdan klasik deneyim kavramını aşındırmaya çalışır. Levinas’ın stratejisi tek bir hakikat üzerine kurulu metafizikleri meşrulaştıran varlık felsefelerinin ötesine geçerek, zamanı sonsuza açan bir düşünüşteki anlam alanlarına yoğunlaşır. Ölüm ve zaman arasında kurulan denklemi tersine çevirme girişimi, Levinas felsefesinin sürekli gündemde tutmak istediği sonsuzluk temasının gelişimini sağlar. Derrida’nın, Levinas’ın mezarı başında başka türlü işit- meyi denediği Adieu ifadesi ise ana akım felsefede dışarı kovulan ‘sonsuzluğun’ Levinas felsefesinin çizgisel ve döngüsel olmayan zaman anlayışında keşfedilmesini olanaklı kılar. Bu eksenlerdeki tartışmayı biri ontolojinin mümkünlüğüyle diğeri de etiğin sınırlarıyla ilgili iki soruyla karşılamak, Levinas’ın Ölüm ve Zaman adlı eserine yakın okuma yapmayı deneyen bu metnin gündemindedir

Anahtar Kelimeler

Zaman, aynı, başka, ölüm, sonsuz, zamanın mekânsallaştırılması, kökensel zaman, adieu

Kaynakça

• Başaran, M. (2013). “Derrida ve Yapıçözüm” veya “Vav”. Kaygı Dergisi, 20, 153-165. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi.
• Deleuze, G. (1991). Bergsonism. Translated by Hugh, T., & Barbara, H. London: Continuum.
• Deleuze, G. (1994). Difference and Repetition. Translated by Paul, P. London: Continuum.
• Derrida, J. (2004). Emmanuel Levinas’a Adieu. Çev.: Ahmet, Demirhan. Tezkire Dergisi, 38-39, 95-109. Ankara: Vadi Yayınları.
• Gorner, P. (2002). “Heidegger's Phenomenology as Transcendental Philosophy”. International Journal of Philosophical Studies, 10/1, 17-33.
• Heidegger, M. (1991). The Concept of Time. Translated by William, McNeil. London: Blackwell Publishing.
• Heidegger, M. (1996). Being and Time. Translated by Joan, S. Albany: State University of Newyork Press.
• Heidegger, M. (2008). Being and Time. Translated by John, M., & Edward, R. New York: Harperperennial.
• Megill, A. (2008). Aşırılığın Peygamberleri. Çev.: Tuncay, Birkan. Ankara: Ayraç Yayınları.
• Levinas, E. (1979). Totality and Infinity: An Essay on Exteriority. Translated by Alphonso, L. Boston, London: Martinus Nijhoff Publishers.
• Levinas, E. (2002). Sonsuza Tanıklık. Haz.: Zeynep, Direk. İstanbul: Metis Yayınları.
• Levinas, E. (2005). Zaman ve Başka. Çev.: Özkan, Gözel. İstanbul: Metis Yayınları.
• Levinas, E. (2006). Ölüm ve Zaman. Çev.: Nami, Başer. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.