Antik Eserlerin Güncel Sanata Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 111 - 130, 09.01.2024

Ahmet Uzuner Mehmet Ali Büyükparmaksız

https://doi.org/10.33206/mjss.1303553

Öz

Postmodern dönemle birlikte günümüz sanatında kendine mâl etme, temellük etme ve eklektisizm gibi yöntemler, sanatçılar tarafından sıklıkla kullanılmaya başlamıştır. Sanat tarihine bakıldığında antik uygarlıklara ait birçok örneğe rastlamak mümkündür. Bu makalede ise geçmişten günümüze güncel sanat içerisinde antik uygarlıkların ortaya koyduğu sanat eserleri ve kültürlerinin nasıl yer bulduğu, günümüzde sanatçıların bu kültür, kavram ve eserlerden yola çıkarak kendi çalışmalarına bu eserleri nasıl yansıttıkları ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışma ile insanlık tarihinin ilk uygarlıklarına ait güncel yansımalarına dair örnekler verilmiştir. Bu bağlamda araştırmada, geçmişten günümüze antik uygarlıkların ortaya koyduğu sanat eserleri ve kültürlerinin güncel sanata etkilerini tespit edip günümüzde sanatçıların bu kültür, kavram ve eserlerden yola çıkarak kendi çalışmalarına bu eserlerin yansımalarını ortaya çıkararak karşılaştırmalı örneklerle irdelemek, analiz etmek ve anlaşılmasını sağlamak hedeflenmiştir. Konuyla ilgili literatür taranmış, bununla birlikte antikite olduğu düşünülen çalışmalar tespit edilerek yorumlanmıştır. Araştırmada nitel veri analizi yöntemi olan “Betimsel Tarama” kullanılmış ve bulgular, “Enstalasyona Etkileri”, “Dijital Baskıya Etkileri” “Resme Etkileri”, “Fotoğrafa Etkileri”, “Heykele Etkileri” ve “Performans Sanatına Etkileri” ve “Video Art’a Etkileri” olmak üzere yedi ayrı başlık altında ele alınmıştır. Sonuç olarak çalışmada, antik uyarlıklara ait eserlerin geçmişle kurdukları bağların kendine mâl etme, temellük etme ve eklektisizm gibi yöntemler temelinde oluşturulduğu görülmüştür. Antik eserlerin postmodern sanatçılar tarafından kullanılmasının; yaratıcılık, inovasyon, kültürel mirasın korunması ve tanıtılması gibi birçok alanda da önemli katkıları olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Antik Uygarlıklar, Güncel Sanat, Yeniden Üretim, Temellük Sanatı.

Etik Beyan

“Antik Eserlerin Güncel Sanata Etkileri” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Bu makale için etik kurul izni zorunluluğu bulunmamaktadır.

Effects of Ancient Artifacts on Contemporary Art

Öz

With the postmodern era, methods such as appropriation, appropriation, and eclecticism have started to be used frequently by artists in contemporary art. It is possible to come across many examples from ancient civilizations, having looked at the history of art. The article tries to reveal how the artworks and cultures of ancient civilizations have found a place in contemporary art from the past to now and how artists today reflect these works in their works based on these cultures, concepts, and works. In addition, this research work is an example of the current reflections of the first civilizations of human history. In this context, the research aims to determine the effects of the artworks and cultures of ancient civilizations from the past to the present on contemporary art and to examine, analyze, and understand the reflections of these works on their works based on these cultures, concepts, and works of artists today, and to examine, analyze and understand them with comparative examples. We reviewed the literature on the subject was reviewed and the works considered to be antiquity were identified and interpreted. The authors analyzed the data with descriptive Scanning and a qualitative data analysis method, and divided all the findings into seven different headings: "Effects on Installation", "Effects on Digital Printing", "Effects on Painting", "Effects on Photography", "Effects on Sculpture", "Effects on Performance Art" and "Effects on Video Art". As a result, it has been observed in the study that the ties between the works of antiquity and the past are formed based on methods such as appropriation, appropriation, and eclecticism. We can say that the usage of ancient artifacts by postmodern artists has significant contributions in many fields like creativity, innovation, protection, and promotion of cultural heritage.

Anahtar Kelimeler

Ancient Civilizations, Contemporary Art, Reproduction, The Art of Appropriation.

Kaynakça

• Açan, V. ve Aygenç, E. (2015). Postmodern dönemde venüs’ün sanat objesi olarak kullanımı. Sanat Yazıları, (33): 239-254.
• Arı, B.B.Ü. (2019). Geçmişten güncele venüs. İdil, 55 (2019 Mart): s. 321-330. doi: 10.7816/idil-08-55-05.
• Arter. (2011). Kutluğ ataman: mezopotamya dramaturjileri. Erişim Adresi: https://www.arter.org.tr/kutlug- ataman, Erişim Tarihi: 07.01.2022.
• Artsy.net. (2023). Lluis barba-115 artworks, bio & shows on artsy. Erişim Adresi: https://www.artsy.net/artist/lluis-barba, Erişim Tarihi: 04.02.2023.
• Atalay, M. C. & Dolmacı, M. (2012). Arkaik dönem heykellerinin modern sanatçılarda etkileri ve plastik eserlerde kullanımları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (1), 909-919.
• Başar, G. ve Yıldız, E. M. (2019). Tarih öncesinden günümüze modern dünya ve çağdaş resim. Ulakbilge, 42, s. 811-824. doi: 10.7816/ulakbilge-07-42-05.
• Bayrakcı, N. (2022). Rönesans dönemi sanatçılarından sandro botticelli'nin venüs'ün doğuşu isimli tablosu. Erişim Adresi: https://onedio.com/haber/sandro-botticelli-nin-venus-un-dogusu-isimli-tablosu-1096044, Erişim Tarihi: 09.12.2022.
• Bölücek, A. T. (2019). Güncel sanat pratiklerinde imge olarak venüs. (Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Antalya.
• Burgaz, E. (2018). Gerçeküstü glitch kompozisyonları. https://bigumigu.com/haber/gercekustu-glitch- kompozisyonlari/, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Candemir, T. ve Topcuoğlu, Ü. Ilgaz, Ö. (2016). Bir proje, bir sergi; hitit ritüelleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (44), 632-646.
• Değirmenci, N. ve Canduran, K. (2022). Sanatta geleneğin döngüsü: Güncel imgelerin geleneksel imgelerden yeniden üretilmesi. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 27, 75-85. doi: 10.17484/yedi.948682.
• Deodato.art. (2023). Jeff koons-gazing ball. Erişim Adresi: https://www.deodato.art/en/artists/jeff- koons/gazing-ball.html, Erişim Tarihi: 29.01.2023.
• Digby, C. (2012). Wonderful world, solo show by gérard rancinan. Erişim Adresi: http://www.artpie.co.uk/2012/06/wonderful-world-solo-show-by-gerard-rancinan/, Erişim Tarihi: 01.02.2023.
• Eren, D. (2019). Kapitalizm ve Fast-Food Sektörü. https://www.sosyalistgundem.com/kapitalizm-ve-fast- food-sektoru-denizhan-eren/, Erişim Tarihi: 21.07.2023.
• Erkök, Ö. A. (2023). Yüzsüzler Serisi; Rönesans’ın Kayıp Bedenleri. Erişim Adresi: http://gazisansoy.com/yuzsuzler-serisi-ronesansin-kayip-bedenleri/, Erişim Tarihi: 19.07.2023.
• Ertuğrul, E. (2022). Performans sanatçısı, yerli meksika eserlerini yaladı ve öptü. Erişim Adresi: https://arkeofili.com/performans-sanatcisi-yerli-meksika-eserlerini-yaladi-ve-optu/, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Gazete Kadıköy. (2013). Ressam Gazi Sansoy soruyor: “Biz Kimiz?”. Erişim Adresi: https://www.gazetekadikoy.com.tr/gundem/ressam-gazi-sansoy-soruyor-biz-kimiz, Erişim Tarihi: 19.07.2023.
• Güldemet, A. (2020). Cindy Sherman, Bitmeyen Yeniden Yorumlar. Kontrast, Sayı 52, https://kontrastdergi.com/en/cindy-sherman-bitmeyen-yeniden-yorumlar-52-sayi/, Erişim Tarihi: 24.07.2023.
• Hanafy, I. M. (2017). The development of painting from primitive to post-modern: a case study of egypt, International Journal of Art and Art History, 5 (1), 19-31. DOI: 10.15640/ijaah.v5n1p3.
• Hanssie. (2014). Cancer patient recreates botticelli’s ‘birth of venus’. Erişim Adresi: http://www.slrlounge.com/cancer-patient-recreates-botticellis-birth-venus-shot/. Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• Icon-Icon, (2017). The gazing ball series by jeff koons reconsiders the classics. Erişim Adresi: https://www.icon- icon.com/en/the-gazing-ball-series-by-jeff-koons-reconsiders-the-classics/, Erişim Tairihi: 29.01.2023.
• Kaplan, I. (2016). How ancient greek and roman art can speak to a digital age. Erişim Adresi: https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-how-ancient-greek-and-roman-art-can-speak-to-a-digital- age, Erişim Tarihi: 30.01.2022.
• Kıyar, N. (2012). Kybele’nin sanat nesnesi olarak kullanımı. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2 (6) 355-371.
• Koray, S. (2014). Kapitalizm, Beslenme Alışkanlıkları ve Sağlık. Erişim Adresi: https://marksist.net/suphi- koray/kapitalizm-beslenme-aliskanliklari-ve-saglik, Erişim Tarihi: 21.07.2023.
• Köken, M. (2014). Hitit uygarlığının çağdaş türk resmine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Mansour, A. R. M. (2020). The functıonal and aesthetıc values for the sign through ancıent civılizations as an entrance to enrich the visual and cultural formulas of the contemporary service sign. International Journal Of Multidisciplinary Studies In Art And Technology, 3, (1), 22-26.
• Mansuroğlu, A. (2018). Taner ceylan’ın altın çağ sergisi bağlamında günümüz resminde mitolojik imge kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi), Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Marius, M. (2021). The beguiling appeal of daniel arsham’s “time dilation” and tara donovan’s “ıntermediaries”. Perrotin Art Gallery, ss. 1-13.
• Martı Dergisi. (2022). Ressam gazi sansoy’dan “dönemler” 11 ocak-16 şubat arasında laudel contemporary’de. Erişim Adresi:https://www.martidergisi.com/ressam-gazi-sansoydan-donemler-11-ocak-16-subat- arasinda-laudel-contemporaryde/, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Mineo, A. (2021). Perrotin Art Gallery, BlackBook “Crossing Chronology: Daniel Arsham’s ‘Time Dilation’ Opens at NYC’s Perrotin Gallery’ ss.1-5.
• Oral, B. (2018). İstanbul’da gerçekleştirilen çağdaş sergiler üzerinden sanatçı, yapıt, mekân ve izleyici ilişkisine yönelik değerlendirmeler. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, ss. 991-1018.
• Orhan, U. (2019). Çağdaş sanatta mı̇tolojı̇. Batman Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü, Resı̇m Anasanat Dalı, (Yüksek Lı̇sans Tezı̇), Batman.
• Özçekim. (2019). Antik çağdan günümüze: sanatın zaman tüneli. Erişim Adresi: http://ozcekim.com.tr/dergi/4- sayi/antik-cagdan-gunumuze-sanatin-zaman-tuneli/, Erişim Tarihi: 30.01.2022.
• Parlar, Y. (2011). Dikkat kadın sergisi. Erişim Adresi: http://turizmkultursanat.blogcu.com/ekav-sanat-dikkat- kadin-sergisi-yilmaz-parlar-haberi/11510845, Erişim Tarihi: 19.10.2022.
• Sarı, E. (2018). Sanat olgusunun tarihsel süreçte değişen tanımı, işlevi ve değeri üzerine. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XLV, 2018/2, 131-154.
• Soğukkuyu, B. (2019). Sosyal medyada postmodern kolajlar: sanat ve hızlı tüketim, Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, Yıl: 2 Sayı: 3, ss.1-16.
• Sotheby's. (2018). The classical now – ancient art in the modern ımagination. Erişim Adresi: https://www.sothebys.com/en/articles/the-classical-now-ancient-art-in-the-modern-imagination,Erişim Tarihi: 30.01.2022.
• Toluyağ, D. (2020). Geçmişten günümüze heykel sanatında mitolojik imgeler. İdil, 66, 267-282. doi: 10.7816/idil- 09-66-09
• Véronique Saint-Ges. (2019). RANCINAN et Caroline Gaudriault dialoguent à l’institut Bernard Magrez jusqu’au. Erişim Adresi:https://www.bordeaux-gazette.com/rancinan-et-caroline-gaudriault-dialoguent-a-l-institut- bernard.html, Erişim Tarihi: 03.06.2022.
• Yakar, U. (2022). Dünyanın En Meşhur Eserlerinden Biri Olan 'Venüs’ün Doğuşu' Tablosunun Arkasında Yatan 10 Gizli Gerçek. Erişim Adresi: https://www.webtekno.com/venusun-dogusu-tablosu-gercekler-h127884.html. Erişim Tarihi: 19.07.2023.
• Yıldırım, Ö. (2023). Bir kutluğ ataman sergisi: mezopotamya dramaturjileri. Erişim Adresi: http://ozgenyildirim.blogspot.com/2011/11/bir-kutlug-ataman-sergisi-mezopotamya.html, Erişim Tarihi: 29.01.2023.
• Görsel 1. B. M. Michelangelo, Pietà, 1498/1499. [Mermer Heykel]. Saint Peter’s Basilica, Rome. Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Pietà_(Michelangelo). Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 2. Daniel Arsham, Quartz Eroded Pieta, 2021. Erişim Adresi: https://i1.sndcdn.com/artworks- 0aPXe9zLZyqtvUqE-WzC24g-t500x500.jpg. Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 3. Genco Gülan, Altı Gözlü İskender, Mermer Polimer, 51 x 32 x27 cm, 2015. Erişim Adresi: https://www.piramidsanat.com/sites/default/files/sanatcilar/ajax/alti_gozlu_iskender._mermer_ve_polim er_51x32x27_cm_2015.jpg, Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 4. Genco Gülan, Mafya, polimer, mermer, tornavida, 2010. Oral, Bülent (2018). İstanbul’da gerçekleştirilen çağdaş sergiler üzerinden sanatçı, yapıt, mekân ve izleyici ilişkisine yönelik değerlendirmeler. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, ss. 991-1018.
• Görsel 5. Emre Yusufi, Mc Donald’s ile birlikte Herkül Heykeli. Erişim Adresi: https://media.mkpcdn.com/prod/pdp/20d30d05fc88d6d03998b88db2dd4487_586883.jpg, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Görsel 6. Jeff Koons, Gazing Ball (Apollo Lykeios), alçı ve cam, 239.4x94.3x87.6 cm, 2013. Erişim Adresi: http://www.jeffkoons.com/sites/default/files/artwork-images/gaz2_sm.jpg, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Görsel 7. Jeff Koons: Gazing Ball (Farnese Hercules), 2013. Plaster and glass, Centre Pompidou, Paris. E. Adresi: https://images.theconversation.com/files/76138/original/image-20150326-8725-1j3zgy6.jpg?ixlib=rb- 1.1.0&q=45&auto=format&w=1000&fit=clip, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Görsel 8. Niluafar Banisadr, Ultra Pürüzsüz Kâğıda Mürekkep Püskürtmeli Baskı, 72 x 102 cm. Erişim Adresi:https://www.museum-of- art.net/img/pictures/popup/288_296526689_1589791048le_mur_the_wall.jpg, Erişim Tarihi: 18.11.2022.
• Görsel 9. Marco Battaglini, İstila, Tuval Üzerine Dijital Baskı, Air Brush ve Akrilik, 140 x 230 cm, 2018. Erişim Adresi: https://www.artsy.net/artwork/marco-battaglini-invasion, Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 10. Lluís Barba, Self-Portrait. David. Miguel Angel. 2014. Diasec, 21.06 x 28.54 cm. (8.3 x 11.2 in.), 2014. Erişim Adresi: http://lluisbarba.com/wp-content/uploads/2022/01/2013-DAVID-B-N-copia-1-452x1200.jpg, Erişim Tarihi: 10.11.2022.
• Görsel 11. John Doe, Yaramaz Venüs, 2018. 1024 x 768 px, 2017. Erişim Adresi: http://neosurrealismart.com/surreal-pictures/surhumorism/x7-TheBirthVenusSandroBotticelli.jpg, Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 12. Gazi Sansoy, Yüzsüzler Serisi-Venüs’ün Doğuşu, 2017, Erişim Adresi: https://kontrastdergi.com/wp- content/uploads/photo-gallery/imported_from_media_libray/IK_Resim-04-Gazi-Sansoy-Venüsün- Doğuşu.gif, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Görsel 13. Yuri Zalevski, Dijital. Erişim Adresi: https://i.pinimg.com/564x/c3/f0/d3/c3f0d31c3a138027e50e27f7afdf4a37.jpg, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Görsel 14. Ahmet Uzuner, Hititlerde Bayram Kutlamaları, 30x42 cm., K.Ü.Karışık Teknik, 2020. Kişisel Arşiv.
• Görsel 15. Ahmet Uzuner, Hititlerde Bayram Kutlamaları, 30x42 cm., K.Ü.Karışık Teknik, 2020. Kişisel Arşiv.
• Görsel 16. Gérard Rancinan, Modernin Çöküşü veya Apotheosisi, Fotoğraf. Erişim Adresi: https://galerie-tony- rocfort.com/wp-content/uploads/2017/11/266_decadence_bd.jpg, Erişim Tarihi: 03.06.2022.
• Görsel 17. Jonathan Thorpe, Heather’ın Rönesansı, Fotoğraf, 2014. Erişim Adresi: https://mymodernmet.com/jonathan-thorpe-the-renaissance-of-heather/, Erişim Tarihi: 20.05.2022.
• Görsel 18. Flora Borsi Venüs’ün Doğuşu, Foto Manipülasyon. 2018. Erişim Adresi: https://bit.ly/2UNftoO, Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 19. Benvenuto Cellini, Medusa’nın Başı ile Perseus, Bronz Heykel, 1554. Erişim Adresi: https://cdn.pixabay.com/photo/2018/11/01/23/32/perseus-3789293_1280.jpg, Erişim Tarihi: 24.07.2023.
• Görsel 20. Cindy Sherman İsimsiz, 228. Erişim Adresi: https://kontrastdergi.com/wp- content/uploads/2020/03/AG_52_Cindy-Sherman_Untitled-228.jpg, Erişim Tarihi: 24.07.2023.
• Görsel 21. Yıldız Doyran, Tanrıça Kybele, Performans, 2011. Erişim Adresi: https://gsfsergi.ebyu.edu.tr/wp- content/uploads/2021/03/Yildiz-Doyran-Eser-3000x1840.jpg, Erişim Tarihi: 20.05.2022
• Görsel 22-23. Pepx Romero. Performans, 2022. Erişim Adresi: https://arkeofili.com/wp- content/uploads/2022/04/pepx2.jpg, Erişim Tarihi: 08.12.2022.
• Görsel 24. B. M. Michelangelo, Pietà, 1498/1499. Saint Peter's Basilica, Rome. Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Pietà_(Michelangelo), Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 25. M. Abramović ve Ulay, Pietà (Performans), Lia Rumma Gallery, Napoli. 1983/2002. Erişim Adresi: https://www.sothebys.com/en/articles/marina-abramovic-the-cleaner-major-retrospective-charts-50- years-of-pushing-boundaries, Erişim Tarihi: 29.02.2023.
• Görsel 26-27. Zeliha Kayahan, “Güncel Ağırşaklar Serisi”, 2016. 70x 150 cm., Candemir, Tülin ve Topcuoğlu, Ü. Ilgaz (Özgen) (2016). Bir Proje, Bir Sergi; “Hitit Ritüelleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (44), 632- 646.
• Görsel 28. Kutluğ Ataman, Kıyamet, 6 Kanallı Video Yerleştirmesi (Renkli, Sesli) Ed. 1/5 + 1 AP, 2009. Erişim Adresi: https://www.arter.org.tr/Images/CollectionDetailImages/6514.jpeg, Erişim Tarihi: 29.01.2023.