Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi personelinin balık tüketim alışkanlıklarının ve tüketici tercihlerinin belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 3, 575 - 592, 18.12.2023

Muharrem Güneş Ersin Karakaya Teoman Özgür Sökmen Muammer Kırıcı

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1313437

Öz

Bu çalışma Erzincan Binali Yıldırım üniversitesi personelinin balık tüketim yapısının ve tüketici tercihlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, 2023 yılı Mart-Mayıs ayları arasında çevrimiçi anket yoluyla elde edilen veriler kullanılmıştır. Verilerin analizinde, frekans tabloları, pasta ve çubuk grafikler, χ2 testi ve bağımsız örneklem t testinden faydalanılmıştır. Çalışma bulgularına göre; aylık balık tüketim ortalamasının 1.81 olduğu belirlenmiş, idari personelin akademik personele nazaran daha fazla balık tükettiği sonucuna varılmıştır. Genel ortalamalar itibariyle toplam harcamanın gelir içindeki payı %81.4, gıda harcamasının toplam harcama içindeki oranı %38.4 ve Balık harcamasının toplam gıda harcaması içindeki oranı ise %3.38 olarak belirlenmiştir. Ankete katılan üniversite personelinin büyük bir kısmının besin değerinden dolayı balık tercih ettikleri belirlenmiştir. Balık tüketimini arttırma eğiliminin; idari personelde gelir artışına, akademik personelde ise balık fiyatlarındaki düşmeye bağlı olduğu kanısına varılmıştır. Sonuç olarak; kırmızı et ve beyaz et fiyatlarındaki artış dikkate alındığında, kolay alınabilir, hazırlanabilir ve tüketilebilir balık ürünlerini piyasaya sunmak balık tüketimi açısından son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite personeli, Erzincan, balık harcaması, balık tüketimi, bağımsız örneklem t testi

Etik Beyan

Bu çalışma, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü Fen Ve Mühendislik Bilimleri Etik Kurulu’ndan E-88012460-050.01.04-253645 sayı kararı ile onay alınarak gerçekleştirilmiştir.

Determination of fish consumption habits and consumer preferences of Erzincan Binali Yıldırım University academician and staff

Öz

This study was carried out to determine the fish consumption structure and consumer preferences of Erzincan Binali Yıldırım University academician and Staff. In the study, the data obtained between March and May 2023 through an online survey were used. In the analysis of the data, frequency tables, pie and bar graphs, χ2 test and independent sample t test were used. According to the study findings; It was determined that the monthly fish consumption average was 1.81, and it was concluded that the administrative staff consumed more fish than the academic staff. In terms of general averages, the share of total expenditures in income is 81.4%, the ratio of food expenditures in total expenditures is 38.4%, and the ratio of fish expenditures in total food expenditures is determined as 3.38%. While it was determined that most of the university personnel who participated in the survey preferred fish because of its nutritional value. The tendency to increase fish consumption; It has been concluded that the income increase in the administrative staff and the decrease in fish prices in the academic staff. In conclusion; considering the increase in red meat and white meat prices, it is extremely important for fish consumption to offer fish products that can be bought, prepared and consumed easily.

Anahtar Kelimeler

University Staff, Erzincan, fish expenditures, fish consumption, Independent sample t test

Kaynakça

• Abdikoğlu, D.İ., Azabağaoğlu, M.Ö., & Unakıtan, G. (2015). Tekirdağ ilinde balık tüketim eğilimlerinin belirlenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 69-75.
• Adıgüzel, F., Civelek, O., Sayılı, M., & Büyükbay, E.O. (2009). Tokat ili Almus ilçesinde ailelerin balık tüketim durumu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (2), 35-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopzfd/issue/7335/95982
• Akbay, C., Meral, Y., Yılmaz, H.İ., & Gözek, S. (2013). Türkiye’de ailelerin su ürünleri tüketiminin ekonomik analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 16 (3), 1-7. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksudobil/issue/22838/243798
• Akçay Y., & Vatansever, Ö. (2013). Kırmızı et tüketimi üzerine bir araştırma: Kocaeli ili kentsel alan örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 43-60. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25894/272892
• Akçay, A., Sarıözkan, S., & Al, S. (2018). Akademik personelin et tüketim tercihlerinin analitik hiyerarşi prosesi ile değerlendirilmesi. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 89 (1), 11-24.
• Anonim (2015). Hane halkı tüketim harcaması (bölgesel). http://tuik.gov.tr
• Anonim (2016). Hane halkı tüketim harcaması (bölgesel). http://tuik.gov.tr
• Anonim (2018). Tüketici profili ve bilinç düzeyi araştırma raporu. http://www.tuketiciakademisi.gov.tr/
• Anonim (2023). Beyaz et. https://tr.wikipedia.org
• Armagan, G., & Akbay, C. (2007). An econometric analysis of urban households’ animal products consumption in Turkey. Applied Economics, 40 (15), 2029-2036. https://doi.org/10.1080/00036840600949256
• Arslan M., & İzci, L. (2016). Antalya ili su ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 12 (1), 75-85. http://doi.org/10.22392/egirdir.246325
• Aydın, M., & Karadurmuş, U. (2013). Trabzon ve Giresun bölgelerindeki su ürünleri tüketim alışkanlıkları. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3 (9), 57-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kfbd/issue/22227/238602
• Aydın, M., & Odabaş, Y. (2017). Su ürünleri tüketim alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Diyarbakır ili örneği. Türk Denizcilik ve Deniz Bilimleri Dergisi, 1 (3), 101-112.
• Azabağaoğlu, M.Ö., Abdikoğlu, D.İ., & Unakıtan, G. (2016). Best-worst analysis of fish purchase behavior in Tekirdag. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Conference Series, Bulgaria, 71-77. https://www.ibaness.org/images/plovdiv/ibaness_proceedings.pdf
• Balcı, M., Birici, N., Şeker, T., Akgün, H., Sesli, A., & Arısoy, G. (2016). Tunceli ili balık tüketim analizi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9, 73-85. https://doi.org/10.18185/eufbed.61432
• Balık İ., Yardımcı C., & Turhan O. (2013). Ordu ili Fatsa ve Aybastı ilçelerinde balık tüketim alışkanlıklarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3 (2), 18-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ordubtd/issue/11066/132169
• Bashimov, G. (2017). Niğde ilinde balık eti tüketim alışkanlığının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4 (2), 196-204. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkjans/issue/28719/307429
• Bayraktar, S. (2015). Ankara ve Çanakkale’de su ürünleri tüketim tercihleri ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 68 s.
• Bayraktar, S., Ergün, S., & Ayvaz, Z. (2019). Ankara ve Çanakkale’de su ürünleri tüketim tercihleri ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. Acta Aquatica Turcica, 15 (2), 213-226. http://doi.org/10.22392/actaquatr.489281
• Begum, S., Khan, M., Farooq, M., Begum, N., & Shah, I.U. (2010). Socio economic factors affecting food consumption pattern in rural area of District Nowshera, Pakistan. Sarhad Journal of Agriculture, 26 (4), 649-653.
• Bolat, Y., & Cevher, H. (2018). Konya ili ( Türkiye ) su ürünleri tüketim alışkanlıkları üzerine bir anket çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 14 (3), 241-252. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egirdir/issue/36732/398151
• Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P. & Sarıözkan, S. (2008). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 55, 189-194.
• Çobanoğlu, F., Konak, K., & Bozkurt, M. (2002). Aydın ilinde etlik piliç işletmelerinin ekonomik analizi ve paz-arlama durumu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (1), 27-36. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/34404/382372
• Demir, Y., & Armağan, G. (2013). Aydın’da hane halklarının gıda tüketim talebi ekonometrik analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50 (1), 97-107.
• Doğan, N. (2019). TRA1 Bölgesinde (Erzurum, Erzincan, Bayburt) hanelerin kırmızı et, tavuk eti ve balık eti tüketimine yönelik mevcut durum üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6 (2), 285-295. https://doi.org/10.30910/turkjans.557121
• Ercan, O., & Şahin, A. (2016). Kahramanmaraş kent merkezinde balık eti tüketim analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 19 (1), 51-65. https://doi.org/10.18016/ksujns.57816
• Erdal, G., & Esengün, K. (2008). Tokat ilinde balık tüketimini etkileyen faktörlerin logit model ile analizi. Su Ürünleri Dergisi, 25 (3), 203-209.
• Erdal, G., & Tokgöz, K. (2011). Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim tercihlerini etkileyen faktörler: Erzincan İli örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20), 111-115.
• Erdoğan, N., & Çiçek, H. (2015). A research on determination of animal foods consumption status and consumer perferences: The case in university staff. Kocatepe Veteriner Dergisi, 8 (1), 25-31.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (2022, May). The state of world fisheries and aquaculture 2018. http://www.fao.org/state-of-fisheries-aquaculture
• Genç, Y., Albayrak, M., & Güldal, H.T. (2020). Analysis of factors affecting consumption preferences in fish consumption: Case of Çankırı Province. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 37 (1), 93-101. https://doi.org/10.12714/egejfas.37.1.11
• Gözener, B., & Sayılı, M. (2013). Bireylerin açık süt ve süt ürünleri tüketim tercihlerinin incelenmesi: Tokat-Turhal ilçesi örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 160-175. https://doi.org/10.19129/sbad.252
• Günden, C., & Miran, B. (2007). Yeni çevresel paradigma ölçeğiyle çiftçilerin çevre tutumunun belirlenmesi: İzmir ili torbalı ilçesi örneği. Ekoloji, 18 (69), 41-50. https://doi.org/10.5053/ekoloji.2008.696
• Hatırlı, S.A., Öztürk, E., & Aktaş, A.R. (2007). Kırmızı, tavuk ve beyaz et talebinin tam talep sistemi yaklaşımıyla analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 211-221.
• İnci, H., Karakaya, E., Şengül, T., & Söğüt, B. (2014). Bingöl ilinde kanatlı eti tüketiminin yapısı. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1 (1), 17-24.
• Karakaya, E., & İnci, H. (2014). Bingöl ili merkez ilçesi hane halkının kanatlı eti tüketim tercihleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (1), 53-64.
• Karakaya, E., & İnci, H. (2020). Bingöl ili kent merkezinde açık süt (sokak sütü) tüketim durumunun belirlenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (2) , 379-389. https://doi.org/10.33202/comuagri.732046
• Karakaya, E., & Kırıcı, M. (2016). Bingöl ili il merkezinde balıketi tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. International Journal of Social and Economic Sciences, 6 (1), 74-85.
• Karakaya, E., & Kızıloğlu, S. (2017). Bingöl il merkezinde yaşayan hane halklarının kırmızı et talebini etkileyen faktörlerin analizi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32, 169-180. https://doi.org/10.7161/omuanajas.320425
• Karakaya, E., Söğüt, B., İnci, H., & Taysı, M.R. (2021). Gıda güvenliği hakkında tüketici davranışlarının belirlenmesi (Bingöl ili kent merkezi örneği). Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 7 (13), 155-168. https://doi.org/10.38065/euroasiaorg.427
• Karakaya, E., Sökmen, T.Ö., & Kırıcı, M. (2020). Erzincan ili balık tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Menba Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 6 (1), 18-29.
• Kırıcı, M., Çam, O., & Karakaya, E. (2018). Siirt ili il merkezinde balık eti tüketim yapısı ve bireylerin satın alma eğilimlerinin belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 7 (2), 227-236. https://doi.org/10.29278/azd.476656
• Kuşat, M., & Şahan, M. (2021). Su ürünleri tüketim tercihleri üzerine uşak ilinde bir anket çalışması. Acta Aquatica Turcica, 17 (3), 376-385. https://doi.org/10.22392/actaquatr.848663
• Newbold, P. (1995). Statistics for business and economics. Prentice Hall Inc., USA.
• Olgunoğlu, İ.A., Bayhan, Y.K., Olgunoğlu, M.P., Artar, E., & Ukav, İ. (2014). Adıyaman ilinde balık eti tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9 (1), 21-25.
• Orhan, H., & Yüksel, O. (2010). Burdur ili su ürünleri tüketimi anket uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 5 (1), 1-7.
• Öndaş, A., & Duman, M. (2020). Fırat üniversitesi öğrencilerinin balık tüketim tercihlerinin belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5 (4), 498-505. https://doi.org/10.35229/jaes.767517
• Pazarlıoğlu, M.V., Miran, B., Üçdoğruk, S., & Akbay, C. (2007). Using econometric modelling to predict demand for fluid and farm milk: A case study from Turkey. Food Quality and Preference, 18 (2), 416-424. https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2006.05.001
• Sarıözkan, S., Cevger, Y., Demir, P., & Aral, Y. (2007). Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğrencilerinin hayvansal ürün tüketim yapısı ve alışkanlıkları. Sağlık Bilimleri Dergisi, 16 (3), 171-179.
• Saygı, H., Bayhan, B., & Hekimoğlu, M.A. (2015). Fishery products consumption in the cities of Ankara and Izmir in Turkey. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 3 (5), 248-254. https://doi.org/10.24925/turjaf.v3i5.248-254.258
• Soylu, M. (2018). Kayseri’de üç farklı sosyoekonomik bölgede yaşayanların balık tüketim tercihleri. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53 (2), 463-476. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.06.943
• Söğüt, B., İnci, H., Taysı, M.R., & Karakaya, E. (2020). Gıda güvenliği hakkında tüketici davranışlarının belirlenmesi (Bingöl ili kent merkezi örneği). Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences, 7 (13), 155-168. https://doi.org/10.38065/euroasiaorg.427
• Şen, B. (2017). Erzincan ilindeki ailelerin balık tüketim tercihlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Munzur Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 59 s.
• Şengül, S. (2002). Türkiye’de kentsel ve kırsal kesimde gelir gruplarına göre gıda talebi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), 257-282.
• Şengül, S. (2004). Türkiye'de gelir gruplarına göre gıda talebi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 31, 115-148.
• Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü (2022). Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. TEPGE Yayın No: 355.
• Terin, M., Hamamcı, G., Gül, T., & Terin, S. (2016). Van ili kentsel alanda hanelerin balık tüketim yapısı ve satın alma davranışlarının belirlenmesi. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 33 (3), 241-249. https://doi.org/10.12714/egejfas.2016.33.3.08
• Tolon, M.T. (2003). Su ürünleri pazar yapısı, tüketim deseni ve tüketimi artırmaya yönelik modeller. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 165 s.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2022). Su ürünleri istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1005
• Uzundumlu, A.S., & Dinçel, E. (2015). Trabzon ili beşikdüzü ilçesinde balık eti tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Zirai Bilimler Dergisi, 29 (2), 1-11. https://dergipark.org.tr/tr/pub/alinterizbd/issue/24980/405697