Duygusal faktörlere dayalı tüketici odaklı ürün tasarımı: Bir Kansei mühendisliği uygulaması olarak engelli rampası

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 15, 08.03.2024

Eda Çorbacıoğlu

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1149477

Öz

Kansei Mühendisliği tüketicilerin duygu, his ve tutkularını keşfetmeye olanak sağlayan ve rekabetçi pazarda tüketicilere yönelik ürünleri tasarlamaya yardımcı bir yöntemdir. İnsan duygularının tasarıma dönüştürülmesiyle tüketici ürün tasarımına katkı sağlar duruma gelmiştir.
Kansei Mühendisliği uygulamasında araştırmacının üzerinde durması gereken bazı temel hususlar vardır. Ürün özellikleri ile kullanıcıların duygu, hisler ve anlamlandırmaları arasındaki ilişkinin keşfedilmesi, bir ürünü almayı tercih etme, benimseme ve tatminini etkileyen ve belirleyen duygusal faktörlerin bulunması gibi unsurlar Kansei Mühendisliği uygulamasının temel amaç ve sorularıdır. Kansei Mühendisliği ürün tasarımının duygulara, algılara göre yeniden düzenlenmesi ve optimize edilmesi ile ilgili sadeleştirilebilir çok seviyeli bir ölçüm model ve sürecin geliştirilmesine olanak sağlar. Bu çalışmanın temel amacı, ürün tasarımı sürecinde kullanıcıların bir ürünle ilgili duygu ve düşüncelerinin ürün özelliklerine nasıl dönüştürüleceğini incelemektir.
Örnek uygulama olarak tekerlekli sandalye kullanıcıları için taşınabilir rampa kullanılmıştır. Kansei kelimeleri belirlenirken tasarım ve yaratıcılık derslerini alan 60 üniversite öğrencisine taşınabilir rampa ile ilgili kullanım videoları izlettirildi ve görseller gösterildi. Ürünü bilmek ve görmek kriterlerini sağlayan bu 60 kişi 250 kelime içerisinden 12 kelime belirlemiştir. Sonraki aşamada tekerlekli sandalye kullanıcısı olan katılımcılara ürünü tanıtıcı video ve görseller gösterilmiş devamında daha önce belirlenmiş olan Kansei kelimeleri içinden en ilişkili olanları seçmeleri istenmiştir. Sonraki adımda örnek ürün olarak seçilen taşınabilir rampa ile ilgili araştırmada belirlenmiş özellikler arasından uzman tasarımcılardan en önemli özellikleri seçmeleri istenmiştir. Son olarak uzman tasarımcılar Kansei kelimesini temsil ettiğini düşündükleri ürün özelliklerini değerlendirmiş ve Kansei kelimeleriyle ürün özelliklerini ilişkilendirmişlerdir. Bu aşama sonrasında rampa ürününde taşınabilirlik, kompakt olması, rampa tipi (parça adedi vb.), taşınabilirlik türü ve kullanım koşulu özellikleri duyguları ve ürün imajını en uygun şekilde etkileyecek özellikler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kansei Mühendisliği, Duygu, Tasarım, Ürün, Tüketici odaklılık

Consumer Oriented Product Design Based on Emotional Factors: Disabled Ramp as A Kansei Application

Öz

Kansei Engineering is a method that allows consumers to explore their emotions, feelings and passions and helps designing products for consumers in a competitive market. By transforming human emotions into design, the consumer became a contributor to product design.
There are some basic issues that the researcher should focus on the application of Kansei Engineering. The main objectives and questions of the Kansei Engineering application are the discovery of the relationship between product features and the emotions, feelings, and thoughts of users, choosing to buy a product, finding the emotional factors that affect and determine the adoption and satisfaction. Kansei Engineering enables the development of a simplified multi-level measurement model and process for reorganizing and optimizing product design according to emotions and perceptions. The main purpose of this study is to examine how users' feelings and thoughts about a product can be transformed into product features during the product design process.
A portable ramp for wheelchair users was used as an example application. While determining the words Kansei, 60 university students who took design and creativity courses were shown the usage videos about the portable ramp and the images. These 60 people, who met the criteria of knowing and seeing the product, determined 12 words out of 250 words. Video and images related to the product were shown to the wheelchair users, and then they were asked to choose the most related words among the previously determined Kansei words. At the next stage, expert designers were asked to select the most important features among the features determined in the research related to the ramp, which was selected as a sample product. Finally, expert designers evaluated the product features that they thought represented the Kansei words and associated the Kansei words with the product features. After this stage, deployability, compactness, ramp type (number of pieces, etc.), type of portability and condition of use were determined as the features that will affect the emotions and product image in the most appropriate way.

Anahtar Kelimeler

Kansei Engineering, Emotion, Design, Product, Consumer Oriented.

Kaynakça

• Chang Y. ve Chen C. (2016). Kansei Assessment of The Constituent Elements And The Overall Interrelations In Car Steering Wheel Design. International Journal of Industrial Ergonomics, 56. 97-105. ISSN 0169-8141, https://doi.org/10.1016/j.ergon.2016.09.010.
• Çorbacıoğlu, E. (2022). Tasarımda göstergebilim: Kansei mühendisliğinin temelleri. Ankara: Günce Yayınları.
• Dahlgaard J.J., ve Nagamachi M. (2008). Perspectives and The New Trend Of Kansei/Affective Engineering. The TQM Journal, 20-4, 290-298.
• Davis, F. D. (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technologies, MIS Quarterly, 13-3, 319–340.
• Davutoğlu, N. (2018). Sanayi 4.0 Yapilanmasinda Sosyo-Teknik Model Çerçevesinde Yönetimsel Yaklaşim.2nd Inernational Symposium on Innovative Approaches in Sientific Studies, Samsun.Türkiye.
• Demirtaş, A. E., Anagün A. ve Sermet, K. G. (2008). Mutfak Armatürü Tasarımının Kullanıcıların Görsel Algılarına Göre Lojistik Regresyon Yoluyla Belirlenmesi, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 19-2, 17-31.
• Djatnaa T., Wrasiatib L.P., Dharma I.B. ve Santosaa Y. (2015). Balinese Aromatherapy Product Development Based on Kansei Engineering and Customer Personality Type. Procedia Manufacturing, 4, 176 – 183.
• Erdoğmuş Ş, Koç E. Ayhan Sevgi (2011). Türkiye’de Yaygın Kullanılan Web Portallarının Kullanıcı Hislerine Dayanılarak Kansei Mühendisliği ile Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26-2, 15-34.
• Erol A., ve Leblebici D.B. (2021). Analysis Of The Turkish Tulip shaped Tea Glass Emotional Design Features Using Kansei Engineering Methodology. A/Z: ITU Journal of Faculty of Architecture, 18- 2, 491-503.
• Fıshbein, M. ve Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention and Behavior: An Introduction To Theory and Research, MA, Boston: AddisonWesley Pub. Co. Goodhue, D. L. ve Thompson, R. L. (1995). Task-Technology Fit and Individual Performance. MIS Quarterly, 19-2, 213–236. https://doi.org/10.2307/249689.
• Guo F., Liu W.L., Cao Y., Liu F.T. ve Li M.L. (2015). Optimization Design of a Webpage Based on Kansei Engineering. Human Factors and Ergonomics In Manufacturing &Service Industries, 26-1, 110-126.
• Hsiao S.-W., Chiu F.-Y. ve Lu S.-H. (2010). Product-Form Design Model Based On Genetic Algorithms, International Journal of Industrial Ergonomics,40-3, 237-246.
• Hsiao Y.-H. ve Chen M.-C. (2016). Kansei Engineering With Online Content Mining For Cross-Border Logistics Service Design. Proceedings 5th IIAI International Congress on Advanced Applied Informatics, IIAI-AAI.
• Hsu, S.H., Chuang, M.C. ve Chang, C.C. (2000). A Semantic Differential Study of Designers' And Users' Product Form Perception, International Journal of Industrial Ergonomics, 25-4, 375-391.
• Ishihara S., Ishihara K., Nagamachi M., ve Matsubara Y. (1995). An Automatic Builder For A Kansei Engineering Expert System Using Self-Organizing Neural Networks. International Journal of Industrial Ergonomics,15-1,13-24.
• Jindo, T., ve Hirasago, K. (1997). Application Studies to Car Interior Of Kansei Engineering. International Journal of Industrial Ergonomics, 19,2, 105-117.
• Krippendorff, K. ve Butter, R. (1989). Product Semantics. Design Issues 5, 2.
• Kumtepe E. (2019). A Smart Mass Customization Design Tool: A Case Study Of A Portable Ramp For Wheelchair Users/Akıllı Bir Kitlesel Bireyselleştirme Tasarım Aracı: Tekerlekli Sandalye Kullanıcılarına Yönelik Taşınabilir Rampa Tasarımı Üzerine Bir Vaka Çalışması, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Kumtepe E., Çorbacıoğlu E., Başoğlu N. A., Daim T. Ü. ve Shaygan A. (2021). Design Based Exploration of Medical System Adoption: Case of Wheelchair Ramps, Technology in Society, 66, https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2021.101620
• Kumtepe, E. (2017). Design of a Deployable Structure to Be Used as Temporary Ramp / Geçici Rampa Olarak Kullanılabilen Katlanabilir Yapı Tasarımı, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• Lai H.-H., Lin Y.-C., Yeh C.-H. ve Wei C.-H. (2006). User-Oriented Design for The Optimal Combination On Product Design, International Journal of Production Economics, 100-2, 253-267.
• Lokman, A.M. (2010). Design & Emotion: The Kansei Engineering Methodology. Malaysian Journal of Computing (MJOC), 1(1), 1-12.
• Luo S.-J., Fu Y.-T., ve Korvenmaa P.A. (2012). Preliminary Study Of Perceptual Matching For The Evaluation Of Beverage Bottle Design. International Journal of Industrial Ergonomics, 42-2,219-230.
• Murai, S., Tanaka, N. ve Ono, K. (2001). Development of a New Concept for Kansei Engineering for the Virtual Reality Map. Hotbot Home Page. http://pages.hotbot.com/edu/geoinformatics/f81 .html
• Nagamachi, M. (1995). Kansei Engineering: A New Ergonomic Consumer Oriented Technology for Product Development. International Journal of Industrial Ergonomics, 15, 3-11.
• Reynolds, T. J. ve Olson, J. C. (2001). The Means-End Approach to Understanding Consumer Decision Making: The Means-End Approach to Marketing and Advertising Strategy. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Rogers, E. M. (1995). Diffusion of Innovations, Fourth edition, New York, Free Press.
• Schütte S. ve Eklund J. (2005). Design Of Rocker Switches For Work-Vehicles—An Application Of Kansei Engineering. Applied Ergonomics,36-5, 557-567.
• Schütte S.T.W., Eklund J., Axelsson J.R.C., ve Nagamachi M. (2004). Kansei Engineering; Product Development: Proposed Framework; Semantic Differential Method. Theoretical Issues in Ergonomics Science, 5-3,214-231.
• Schütte, S. (2005). Engineering Emotional Values in Product Design-Kansei Engineering in Development, (Yayımlanmamış doktora tezi). UniTryck, Linköpings Universitet Department of Mechanical Engineering, Linköping.
• Shergiana A. ve Immawan T. (2015). Design of Innovative Alarm Clock Made From Bamboo With Kansei Engineering Approach. Agriculture and Agricultural Science Procedia 3. 184 – 188.
• Tama, I. P., Azlia, W., ve Hardiningtyas, D. (2015). Development of Customer Oriented Product Designusing Kansei Engineering and Kano Model: Case Study of Ceramic Souvenir. Procedia Manufacturing,4, 328–335.
• Yüksel, İ. ve Dağdeviren, M. (2006). Sosyo-Teknik Sistemlerde Hatalı Davranış Riskini Belirlemeye Yönelik Bir Erken Uyarı Modeli. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 21. 791-799.
• Zhang, L., Helander, M. ve Drury, C. (1996). Identifying Factors of Comfort and Discomfort in Sitting. Human Factors, 38, 377-389.