TOPLUMSAL CİNSİYETİN BULANIK SULARI: 'KİMLİK, BEDEN VE CİNSEL FARK' ÜZERİNDEN BİR YAKLAŞIM

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 117 - 134, 29.06.2023

Samet Ünlü

Öz

Beden, toplumsal beden, cinsiyet, toplumsal cinsiyet, cinsiyetler arasındaki cinsel fark gibi konular toplumun hem görünen hem de zorunlu bir durum olarak görünmeyen yönlerine işaret etmektedir. Bu görünmeme hâli zaman zaman zorunludur. Çünkü bu olguların irdelenebilmesi yalnızca içinde bulunulan kültürel yapının konumlanışıyla alakalıdır. Kültürel veya toplumsal faktörler kavramlara belirli standartlar üzerinden anlamlar yüklerken diğer taraftan sözü edilen olgular da toplumsal yapıda izler bırakır. Karşılıklı etkileşim olarak ele alınabilecek bu durum cinsiyet olgusunun toplumsal cinsiyet, bedenin ise toplumsal beden olarak incelenebilmesinin önünü açar ve erillik-dişillik durumlarının toplumsallıkla beraber okunması gerektiğini teşvik eder.
Kimlik, beden, toplumsal cinsiyet, cinsel fark kavramlarının ana kavramlar olarak varlık gösterdiği bu çalışma genel olarak şu sorular üzerine odaklanmaktadır: “Beden kişinin kendisi hakkındaki bilginin kaynağı olabilir mi?”, “Kadın cinselliğinin toplumsal yaşama ve deneyime öncülüğü olabilir mi?” ve “Topluma rağmen oluşabilen bir kadın cinselliğinden söz edilebilir mi?” Çalışma öncelikle bedenin bireyin kimliğinde rolünün ne olduğu üzerinde durmaktadır. Ardından toplumsal cinsiyet yaklaşımlarını ele almakta ve erkek ile kadın arasındaki cinsel farka ve toplumsal bedenin yorumlanışına değinmektedir. Son olarak ise tüm bu olgular ışığında, araştırma soruları tartışılarak bir değerlendirmede bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

beden, cinsel fark, cinsiyet, kimlik, toplum

The Murky Water Of Social Gender: An Approach Through Body, Identity, And Sexual Difference

Öz

Issues such as body, social body, gender, social gender, and sexual differences between the genders do not only point to visible but also, as a necessary condition, invisible aspects of society. This invisibility is a must at times. It is because the investigation of these phenomena is merely associated with the positioning of the cultural structure. The cultural or social structure gives meaning to the concepts over specific standards, while these phenomena, on the other hand, leave a trace in the structure. This situation, which can be considered a mutual interaction, paves the way for investigating gender as social gender and body as a social body, encouraging that masculinity-femininity should be received along with the matter of society.
This study, in which identity, body, social gender, and sexual difference are the main concepts, focuses on the following questions: Can the body be the source of information about oneself? Can female sexuality be a precursor to social life and experience? Is it possible to talk about female sexuality that can exist despite society? Firstly, it focuses on the role of the body in the identity of the individual. Secondly, it discusses gender approaches and the sexual difference between men and women and mentions how the social body is interpreted. Finally, considering all these facts, an evaluation is made by discussing the study questions.

Anahtar Kelimeler

body, sexual difference, gender, identity, society

Kaynakça

• Abu-Odeh, L. (2018), “Arap Toplumlarında Namus Cinayetleri ve Toplumsal Cinsiyetin İnşası”, Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik, Der. Pınar İlkkaracan, Çev. Ebru Salman, 6. Baskı, İletişim Yayınları, s. 243-264, İstanbul.
• Aydın, M. (2011), Güncel Kültürde Temel Kavramlar, Açılım Kitap, İstanbul.
• Baudrillard, J. (2012), Tüketim Toplumu, Çev. Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin, 5. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Bora, A. (2018), Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadının Öznelliğinin İnşası, 8. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Butler, J. (2018), Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, Çev. Başak Ertür, 6. Baskı, Metis Yayınları, İstanbul.
• Çınar, A. (2016), “Toplumsal Bedenin İnşasında Kadının Çağrılması ve Çağrısı: Namus Olgusu Üzerinden Bir Çözümleme”, Beden Sosyolojisi, Ed. Kadir Canatan, 3. Baskı, Açılım Kitap, s. 499-520, İstanbul.
• Direk, Z. (2018), Cinsel Farkın İnşası: Felsefi Bir Problem Olarak Cinsiyet, Metis Yayınları, İstanbul.
• Foucault, M. (2015), İktidarın Gözü, Çev. Işık Ergüden, 4. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Foucault, M. (2017), Cinselliğin Tarihi, Çev. Hülya Uğur Tanrıöver, 8. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Giddens, A. (2010), Mahremiyetin Dönüşümü: Modern Toplumlarda Cinsellik, Aşk ve Erotizm, Çev. İdris Şahin, 2. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Giddens, A. (2014), Modernite ve Bireysel Kimlik: Genç Modern Çağda Benlik ve Toplum, Çev. Ümit Tatlıcan, 2. Baskı, Say Yayınları, İstanbul.
• Giddens, A. ve SUTTON, W. P. (2018), Sosyolojide Temel Kavramlar, Çev. Ali Esgin, 3. Baskı, Phoenix Yayınevi, Ankara.
• İlkkaracan, İ. Ve Seral, G. (2018), “Kadının İnsan Hakkı Olarak Cinsel Haz: Türkiye’deki Bir Taban Eğitimi Programından Deneyimler”, Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik, Der. Pınar İlkkaracan, 6. Baskı, İletişim Yayınları, s. 195-207, İstanbul.
• İlkkaracan, P. (2018), “Türkiye’nin Doğu Bölgelerinde Kadın Cinselliği Bağlamının İncelenmesi”, Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik, Der. Pınar İlkkaracan, 6. Baskı, İletişim Yayınları, S. 133-150, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Jenkins, R. (2016), Sosyal Kimlik: Bir Kavramın Anatomisi, Çev. Gül Bostancı, Everest Yayınları, İstanbul.
• Okumuş, E. (2016), “Bedene Müdahalenin Sosyolojisi”, Beden Sosyolojisi, Ed. Kadir Canatan, 3. Baskı, Açılım Kitap, s.45-55, İstanbul.