Farklı Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) Genotipinin Mersin İli İklim Koşullarındaki Gelişim Durumunun Morfolojik Olarak İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 1981 - 1989, 04.12.2023

İlknur Akça Dilek Tekdal

https://doi.org/10.47495/okufbed.1178425

Öz

Son yıllarda, iklim koşullarında yaşanılan ani değişiklikler ile insan nüfusundaki artışın önlem alınmadığı takdirde yakın zamanda bitkisel kaynaklı gıdaya erişimde sıkıntı oluşturacağı düşünülmektedir. Dünya genelinde insan besininin büyük çoğunluğunun protein, karbonhidrat ve lif içeriği yüksek olan baklagillerden karşılandığı görülmektedir. Baklagiller içerisinde yer alan Phaseolus vulgaris L. hem kuru hemde yaş olarak tüketimi yapılan en önemli baklagillerden birisidir. Son yıllarda yaşanılan ani sıcaklık değişiklikleri özellikle Mersin ilinde yaz dönemlerinde yaşanılan sıcaklık seviyesindeki ciddi yükselmeler birçok bitki verimi üzerinde etkili olduğu gibi fasulye verimi üzerinde de etkili olmuştur. Bununla beraber, genotip etkisi de farklı gelişim özelliğinin görülmesi üzerinde etkilidir. Sunulan bu çalışma ile farklı fasulye genotiplerinin aynı koşullar altında yetiştirilmelerindeki morfolojik farklılıklar ve bu farklılıkların bakla durumu üzerine etkileri irdelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, 10 farklı fasulye genotipi Mersin ili iklim koşullarında eş zamanlı yetiştirilerek yaprak, çiçek ve bakla durumları incelenmiştir. Sonuç olarak, aynı iklimsel koşullarda 10 fasulye genotipi başarı ile yetiştirilmiş ve ürün alınmıştır ve çalışılan fasulye genotiplerinin farklı gelişim morfolojisine sahip olduğu görülmüştür. Elde edilen bulguların, ilerde olası ciddi sıcaklık değişikliklerinin yaşanması durumunda bu genotiplerin gelişimlerinde morfolojik açıdan bir problem olup olmadığının araştırılmasında faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Genotip, Mersin, Morfolojik karakterizasyon, Phaseolus vulgaris L.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK-TOVAG

Proje Numarası

119O003

Teşekkür

Sunulan çalışmada kullanılan 10 fasulye genotiplerine ait tohum materyalleri Doç. Dr. Faheem Shahzad Baloch’dan temin edilmiş olup kendisine teşekkürlerimizi sunarız. Sunulan bu çalışma TÜBİTAK-TOVAG tarafından desteklenen 119O003 no’lu proje kapsamında yapılan araştırmaların paralelinde yürütülen çalışma sonuçlarından hazırlanmıştır. Söz konusu projenin Ülkemiz için önemli olacağına inanarak desteklenmesine değer gören TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunarız.

Morphological Investigation of Developmental Status of 10 Different Bean (Phaseolus vulgaris L.) Genotypes in Climate Conditions of Mersin Province

Öz

It is thought that in recent years, sudden changes in climatic conditions and the increase in the human population will cause problems in accessing plant-based food in the near future unless precautions are taken. It is seen that the majority of human nutrition in the world is met from legumes with high protein, carbohydrate, and fiber content. Phaseolus vulgaris L., which is one of the legumes, is one of the most important legumes consumed both dry and fresh. Sudden temperature changes experienced in recent years, especially in Mersin province, the severe increases in the temperature level experienced during summer periods have been influential on many plant yields as well as on bean yield. However, the genotype effect is also effective on the appearance of different developmental traits. For this purpose, 10 different bean genotypes were grown simultaneously in Mersin climatic conditions, and their leaf, flower, and pod conditions were examined. In this study, the developmental morphologies of bean genotypes in our country were examined and presented comparatively. As a result, 10 bean genotypes were successfully grown and yielded under the same climatic conditions, and it was observed that the studied bean genotypes had different growth morphology. It is thought that the obtained findings will help investigate whether there is a morphological problem in the development of these genotypes in case of severe possible temperature changes in the future.

Anahtar Kelimeler

Genotype, Mersin, Morphological characterization, Phaseolus vulgaris L.

Proje Numarası

119O003

Kaynakça

• Garcia EH., Pena-Valdivia CB., Aguirre JRR., Maruaga JSH. Morphological and agronomic traits of a wild population and an improved cultivar of common bean (Phaseolus vulgaris L.). Annals of Botany 1997; 79: 207–213.
• Gentry HS. Origin of the Common Bean, Phaseolus vulgaris. Economic Botany 1969; 23: 55–69.
• Graham PH., Ranalli P. Common bean (Phaseolus vulgaris L.). Field Crops Research 1997; 53: 131–146.
• Özçağıran R. Çiçekli bitkilerde tozlanma ve çiçektozu taşıyıcıları. Ege Ünivesitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2002; 39: 151–158.
• Pekşen E. Samsun koşullarında bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin tane verimi ve verimle ilgili özellikler bakımından karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2005; 20: 88–95.
• Singh SP., Gepts P., Debouck GD. Races of common bean (Phaseolus vulgaris, Fabaceae). Economic Botany 1991; 43: 379–396.