Türkiye’de Tarım Arazilerinin Değerlemesine İlişkin Genel Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 953 - 972, 11.03.2024

Tansu Alkan Süleyman Savaş Durduran

https://doi.org/10.47495/okufbed.1332617

Öz

Taşınmaz değerleme bir taşınmaza ilişkin nitelik, fayda, çevre, kullanım koşulları gibi faktörlerin dikkate alınarak objektif ve tarafsız bir şekilde değerin tespit edilmesi işlemidir. Taşınmaz değerlemeye arsa ve arazi düzenlemesi, kamulaştırma, toplulaştırma, vergilendirme gibi kamusal uygulamalar ile kredilendirme, sigortacılık, alım-satım gibi bireysel uygulamalarda ihtiyaç duyulmaktadır. Değerlemeye konu olan taşınmazı bulunduğu konuma göre kentsel ve kırsal olarak nitelendirmek mümkündür. Kırsal alanlarda tarım arazilerinin değerlemesi güncel bir konudur. Sürdürülebilir bir tarım arazisi değerlemesi için dinamik bir piyasanın da oluşması önemlidir. Farklı nedenlerle tarım arazilerinin değeri belirlenmekte ve bu değer malik ve ilgili kurumlar için önem arz etmektedir. Bu bağlamda değerlemenin objektif olması için değeri etkileyen faktörlerin matematiksel olarak ifade edilmesi gerekir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de tarım arazilerinin değerlemesi ile ilgili yapılan çalışmaları incelemektir. Bu kapsamda tarım arazilerinin değerlemesi, kapitalizasyon oranının hesaplanması ve meyve bahçelerinin değerlemesi ile ilgili yapılan çalışmalar ele alınmıştır. Ayrıca tarım arazilerinin değerini etkileyen faktörler incelenerek gruplandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kapitalizasyon oranı, Taşınmaz değerleme, Tarımsal değerleme, Değeri etkileyen faktörler

A General Assessment on the Valuation of Agricultural Lands in Turkey

Öz

Real estate valuation is the process of determining the value in an objective and impartial way, taking into account the factors such as the quality, benefit, environment, usage conditions of a real estate. Real estate valuation is needed in public practices such as plot and land arrangement, expropriation, consolidation, taxation, and in individual applications such as crediting, insurance, purchase and sale. It is possible to characterize the real estate subject to valuation as urban and rural according to its location. The valuation of agricultural land in rural areas is a current issue. For a sustainable agricultural land valuation, it is important that a dynamic market is formed. The value of agricultural lands is determined for different reasons and this value is important for the owner and related institutions. In this context, in order for the valuation to be objective, the factors affecting the value must be expressed mathematically. The aim of this study is to examine the studies on the agricultural lands valuation in Turkey. In this context, studies on the valuation of agricultural lands, the calculation of the capitalization rate and the valuation of orchards are discussed. In addition, the factors affecting the value of agricultural lands were examined and grouped.

Anahtar Kelimeler

Capitalization rate, Real estate valuation, Agricultural valuation, Factors affecting value

Kaynakça

• Akay M., Akçay Y., Sayılı M. Tokat ili Erbaa ovası tarla arazilerinde kapitalizasyon faiz oranı üzerine bir araştırma. Kooperatifçilik Dergisi Türk Kooperatifçilik Kurumu Yayını 2001; 131.
• Akbay C. Afşin-Elbistan Ovası’nda sulu ve kuru tarla arazilerde kapitalizasyon oranı ve arazi değerlerinin tespiti. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 2020; 35(2): 147-156.
• Akış B. İstatistiki yöntemlerle değer belirleme ve değer haritası üretimi Selçuklu örneği. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, Türkiye, 2013.
• Aksu B. Tarımsal arazi satış fiyatını etkileyen faktörlerin analizi: Manisa ili Kırkağaç ilçesi örneği. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Antalya, Türkiye, 2017.
• Aktaş AR. Tokat ili Niksar ovası tarla arazilerinde kapitalizasyon faiz oranının saptanması üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tokat, Türkiye, 2000.
• Alkan T., Durduran SS. Turizm kentlerinde taşınmaz değerlemenin CBS ve AHP yöntemi yardımıyla incelenmesi: Alanya kenti örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 2021; 10(1): 178-187.
• Amirtaimoori S. Estimation of agricultural lands value using the hedonic method: A case study in Orzou'iye County (Persian). Journal of Rural Research 2018; 8(4): 663-674.
• Aslan İ. Tokat ili Artova ilçesi tarla arazilerinde kapitalizasyon faiz oranının tespiti üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tokat, Türkiye, 2002.
• Avcı İ. Tokat ili Pazar ilçesi tarla arazilerinde kapitalizasyon oranının tespiti üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tokat, Türkiye, 2010.
• Awasthi MK. Socioeconomic determinants of farmland value in India. Land Use Policy 2014; 39: 78-83.
• Aydın H. Zile ovası tarla arazilerinde kapitalizasyon oranının tespiti üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tokat, Türkiye, 2007.
• Aygün Filiz HG. Şehirleşmenin tarım arazilerinin değerine etkisi: Antalya ili örneği. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Antalya, Türkiye, 2021.
• Başaran C. Kentsel saçaklanmanın tarım arazisi piyasasına etkilerinin analizi: Aydın ili Efeler ilçesi örneği. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir, Türkiye, 2019.
• Başaran Caner C., Engindeniz S., Örük G. Kentsel saçaklanmanın tarım arazisi değerlerine etkilerinin analizi: Aydın ili Efeler ilçesi örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi 2022; 57(4): 2590-2604.
• Başer U. Samsun ili Ladik ilçesinde arazi fiyatını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Samsun, Türkiye, 2015.
• Başer U., Kılıç O., Abacı HS. Arazi fiyatını etkileyen faktörlerin doğrudan ve dolaylı etkilerinin path analizi ile belirlenmesi: Samsun ili Ladik ilçesi örneği. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi 2019; 6(1): 50-56.
• Başer V. Tarımsal arazi değerlemesinde mevcut sorunlar ve çözüm yaklaşımları. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi 2020; 10(2): 431-442.