FİLİSTİN’DE TÜRKİYE VE TÜRK İMAJINA YÖNELİK NİCEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Sayı: ÖZEL SAYI 2 (GAZZE), 15 - 64, 10.05.2024

Mahmut Fevzi Cengiz Sibel Serpil Aydos

Öz

Türkler ve Araplar arasındaki ilişkilerin kökeni 7. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Türkiye gerek tarihsel bağları gerekse jeopolitik konumu nedeniyle Arap halkları ve Arap devletleri ile sürekli ilişki içinde olmuştur. Cumhuriyet sonrası dönemde bu ilişkiler inişli çıkışlı bir seyir sergilese de özellikle 2000’li yıllar itibariyle Türkiye Arap ülkeleriyle ve halklarıyla olan münasebetlerini artırmıştır. Türk hükümetlerinin son yıllarda Arap ülkeleri ve Filistin’e yönelik sergilediği politikaları, Türk siyasilerin Filistin yanlısı söylemleri ve Türkiye’nin Arap ülkelerinde gerçekleştirdiği kamu diplomasisi faaliyetleri Arap dünyasında Türkiye ve Türklere yönelik sempatinin ve ilginin artmasına vesile olmaktadır. Ancak literatürde Arap halkları nezdinde Türkiye’nin ve Türklerin imajını ölçmeye yönelik oldukça sınırlı çalışmaya rastlanmaktadır. Özellikle Filistin’de Türkiye imajını ölçen çalışmaların oldukça az sayıda olduğu ve mevcut çalışmaların da konuyu dar kapsamlı olarak ele aldığı görülmüştür- Bu araştırmanın temel amacı Türkiye ve Türklerin Filistinliler nezdinde nasıl bir imaja sahip olduğunu ortaya koymaktır.

Araştırmada nicel veriler esas alınacağı için anket veri toplama tekniği kullanılmıştır. Araştırma için basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle 217 katılımcı Gazze bölgesinden, 240 katılımcı Batı Şeria bölgesinden olmak üzere toplamda 457 katılımcıya ulaşılmıştır. Katılımcılara anketler çevrim içi ve yüz yüze araçlar kullanılarak ulaştırılmış ve araştırma verileri 28.03.2023-21.05.2023 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırma sonucu elde edilen bulgulara göre Filistinli katılımcılar arasında Türkiye’nin oldukça olumlu ve güçlü bir imajının olduğu anlaşılmaktadır. Katılımcılar Türkiye’yi Ortadoğu’da ekonomik, askeri ve kültürel açıdan en güçlü ve en etkili ülke olarak görmekte ve Müslüman dünyası adına konuşmaya en yetkin ülke olarak değerlendirmektedir. Bunun yanında, Türkiye’yi pek çok konuda Arap ülkelerinden daha olumlu değerlendirmektedirler. Ayrıca Türkiye hakkındaki olumlu yargılara geniş katılım gösterirken olumsuz yargılara ise oldukça düşük katılım göstermektedirler.

Anahtar Kelimeler

İmaj, ülke imajı, Türkiye imajı, Filistin, Türkiye-Filistin ilişkileri

A Quantitative Research on Türkiye and Turkish Image in Palestine

Öz

Kaynakça

• AKÇAPA, Mevlüt (2021). “Arap Baharı Öncesi Filistin’in İçsel Dinamikleri Bağlamında Türkiye’nin Filistin Meselesine Yaklaşımı”, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, ss. 33-44.
• AKYURT, Hakan (2008). Turizm Bölgesine Yönelik Talebi Etkileyen Faktörlerden İmaj ve Çeşme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ALTUNIŞIK, Meliha Benli (2010). Arap Dünyasında Türkiye Algısı, TESEV Dış Politika Analiz Serisi, 11, İstanbul.
• ARMAOĞLU, Fahir (2010). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1789-1914, Akım Yayınları, İstanbul.
• ATUN, Yurdagül ve Ata Atun (2018). “Türkiye-Filistin İlişkilerindeki Dengesizlik”, Turan-Sam Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, Aralık, Cilt: 10, Sayı: 40, ss. 1-11.
• AYDOS, Serpil (2018). “Gelenek ve Modernite Bağlamında Türk Dizilerinin Fas’taki Etkileri: Kadın İzleyiciler Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 3(2), ss. 172-190.
• BANNISTER, John and James Saunders (1978). “U.K. Consumers’ Attitudes towards Imports: The Measurement of National Stereotype Image”. European Journal of Marketing, 12, ss. 562-570.
• BENNY, Morris (2008). 1948: The First Arab-Israeli War, Yale University Press, New Haven, USA.
• CENGİZ, Mahmut Fevzi ve Ömer Çakın (2022). “Fas Krallığı’nda Türk Dizileri Üzerine Nicel Bir Araştırma”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), ss. 15-33.
• CLEVELAND, L. William (2008) Modern Ortadoğu Tarihi. Çev: Mehmet Harmancı. Agora Kitaplığı, İstanbul.
• ÇELİK, Metin (2019) “Miliyetçilik; Arap Milliyetçiliği ve Siyonizm” Orta Doğu, Aktörler, Unsurlar, Sistemler içinde. Ed. Mehmet Şahin. Kopernik Kitap, İstanbul.
• DAVIS, Anthony (2006). Halkla ilişkilerin ABC’si, (Çevire: Ü. Şendilek), Kapital Medya Hizmetleri, İstanbul.
• DENİZ, A. Çağlar (2010). “Gümüş Dizisinin Arap Kamuoyuna Etkileri: Bir Sosyal Medya İncelemesi”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), ss. 50-67.
• DUMAN, Erhan (2023). “Seçilmiş Ekonomik Değişkenlerin Ekolojik Ayak İzine Etkisinin Analizi: BRICS-T Ülkeleri Örneği.” Sosyoekonomi, 31(58), 277-288.
• EMBASSY WORDWIDE (2023). List of Diplomatic Missions in Palestine & Palestinian Diplomatic Missions Abroad, https://www.embassyworldwide.com/country/palestine/ (Erişim Tarihi: 09.05.2023).
• GERTNER, Rosane (2010). “Similarities and Differences of the Effect of Country Images on Tourist and Study Destinations”, Journal of Travel and Tourism Marketing, 27, ss. 383–395.
• GILBOA, Eytan (2008). “Searching For a Theory of Public Diplomacy”, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616, ss. 55–77.
• GOOGLE TRENDS (2024a). "Filistin Türkiye İlişkiler Ne Durumda". https://trends.google.com/trends/explore?geo=TR&q=Filistin%20T%C3%BCrkiye%20ili%C5%9Fkileri&hl=tr (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
• GOOGLE TRENDS (2024b). "Araplar Osmanlı’ya İhanet Etti mi". https://trends.google.com/trends/explore?geo=TR&q=Araplar%20ihanet%20etti%20mi&hl=tr (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
• GOOGLE TRENDS (2024c). "Filistinliler Toprak Sattı mı". https://trends.google.com/trends/explore?geo=TR&q=Filistinliler%20toprak%20satt%C4%B1%20m%C4%B1&hl=tr (Erişim Tarihi:22.01.2024).
• GÜLTEKİN, Bilgehan (2005). “Türkiye'nin Uluslararası İmajında Yükselen Değerler ve Eğilimler”, Selçuk İletişim, 4(1), ss. 126-140.
• LEILA, Hamzaoui and Dwight Merunka (2006). “The İmpact of Country of Design And Country of Manufacture on Consumer Perceptions of Bi-National Products' Quality: An Empirical Model Based on The Concept of Fit”, Journal of Consumer Marketing. 23.3, 145-155.
• ISSA, Dima (2011). Situating the Imagination: Turkish Soap Operas and the Lives of Women in Qatar, Media @ LSE Electronic MSc Dissertation Series, London School of Economics and Political Science, UK.
• JAFFE, Eugene and Israle Nebenzahl (2001). National Image and Competitive Advantage: The Theory and Practice of Place Branding, Copenhagen Business School Press, Copenhagen, Denmark.
• KARAMAN, Lütfullah (1996). Filistin, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/filistin (Erişim Tarihi: 08.05.2023).
• KOTLER, Philip and David Gertner (2002). “Country As A Brand, Product And Beyond: A Place Marketing And Brand Management Perspective”, The Journal of Brand Management, Vol. 9, ss. 249-261.
• KRAIDY, Marwan and Omar Al-Ghazzi (2013). Neo-Ottoman Cool Turkish Television and Film in Arab Public Discourse, Arab Media Report, 11 (1), 17-29.
• KURTULUŞ, Kemal ve Zehra Bozbay (2011) "Ülke İmajı: Japonya ve Çin’in Ülke İmajları Açısından Karşılaştırılması", İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40 (2), ss. 267-277.
• KUNCZIK, Michael (2002). “The Image of India in German Schoolbooks. An explorative Study of Extbooks in Geography, Religion, German Lessons and History”, In IAMCR conference, Barcelona, Spain.
• MARTIN, Ingrid and Sevgin Eroglu (1993). “Measuring a Multi-Dimensional Construct: Country Image”, Journal of Business Research, 28(3), ss. 191-210.
• MCCARTHY, Justin (1990). The Population of Palestine, New York, USA.
• NAGASHIMA, Akira (1970). “Comparison of Japanese and U.S. Attitudes Toward Foreign Products”, Journal of Marketing. 34, ss. 68-74.
• NARAYANA, Chem (1981). “Aggregate Images of American and Japanese Products: Implications on International Marketing”, Columbia Journal of World Business, Vol. 16, ss. 31-35.
• NEUMAN, Lawrence (2006). Toplumsal Araştırma Yöntemleri, Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. Ankara: Desen Ofset.
• NEVO, Zohar and Tamar Megiddo, (2009). “Lessons From Kosovo: The Law of Statehood and Palestinian Unilateral Independence”, Journal of International Law and International Relations, 5(2), ss. 189-115.
• OKTAY, Derya (2002). “The Quest For Urban İdentity in the Changing Context of the City: Northern Cyprus”, Cities, Volume 19, Issue 4, ss. 261-271.
• ORAL, Mustafa (2020). Orta Doğu Denkleminde Filistin Sorunu, Yeni İhsan Yayınevi, İstanbul.
• ÖZCAN, Gencer (2006). Türkiye-İsrail İlişkilerinde Dönüşüm: Güvenliğin Ötesi, TESEV, İstanbul.
• ÖZKOÇ, Özge (2009). “Savaş ve Barış: Doksanlı Yıllarda Filistin Sorunu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(3), 167-195.
• PAPADOPOULOS, Nicolas and Louise Heslop (2003). Country Equity and Product-Country Images: State-of-the-Art in Research and Implications. Handbook of Research in International Marketing. Edward Elgar, Cheltenham, Northampton, ss. 402–433.
• PCBS. (2023). Estimated Population in the Palestine Mid-Year by Governorate, https://www.pcbs.gov.ps/statisticsIndicatorsTables.aspx?lang=en&table_id=676 (Erişim Tarihi: 05.10.2023)
• POLAT, Soner ve Yaser Arslan (2015). Örgütsel Yaşamda İmaj, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• ROTH, Martin and Jean Romeo (1992). “Matching Product Category and Country Image Perceptions: A Framework for Managing Country-of-Origin Effects”, Journal of International Business Studies, 23, ss. 477–497.
• SALEM, Paul (2011). Arap Dünyasında Türkiye’nin İmajı, TESEV Dış Politika Programı, Yelken Basım, İstanbul.
• SAILU, Hasan (2013). The Image of a Country, Communication Actors in Educational Exchanges, Master Thesis, AABCollege, Prishtina, Kosovo.
• SEKARAN, Uma (2000). Resarch Methods For Business: A Skill-Building Approach. Wiley&Sons, United Kingdom.
• SHLAIM, Avi (2018). Filistin’i Bölüşmek: Kral Abdullah, Siyonistler ve Filistin’i Taksim Siyaseti 1921- 1951, (Çeviren: Muttalip Tütüncü), Küre Yayınları, İstanbul.
• SUN, H. Henry (2008). “International Political Marketing: A Sase Study of United States Soft Power and Public Diplomacy”, Journal of Public Affairs, 8, ss. 165–183.
• TOMAR, Cengiz (2012). Ürdün, İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/urdun (Erişim Tarihi: 03.05.2023).
• VOA (2005). “Abbas Yemin Ederek Göreve Başladı”, https://www.voaturkce.com/a/a-17-2005-01-15-voa18-87985432/840173.html (Erişim Tarihi: 11.09.2023).
• YENİ ŞAFAK (2004). “Erdoğan ve Baykal'ın Katılmak Üzere Beraber Kahire'ye Gittiği Yaser Arafat Cenaze Töreni”, https://www.yenisafak.com/gundem/erdogan-ve-baykalin-katilmak-uzere-beraber-kahireye-gittigi-yaser-arafat-cenaze-toreni-3513886 (Erişim Tarihi:11.09.2023).
• YOLCU, Mehmet Ali (2014). Türk Kültüründe Evliliğe Bağlı Tabu ve Kaçınmalar, Kömen, Konya.
• ZHANG, Cui and Charles William Meadows (2012). “International Coverage, Foreign Policy, and National Image: Exploring the Complexities of Media Coverage, Public Opinion and Presidential Agenda”, International Journal of Communication, 6, 20, ss. 76-95.