Investigation of the relationship between sportive character structures and goal orientations of adolescent athletes

Yıl 2023, Cilt: 42 Sayı: 2, 1073 - 1100, 31.12.2023

İbrahim İlter Mehmet Gül

https://doi.org/10.7822/omuefd.1334216

Öz

The aim of this study is to investigate the relationship between sporting character structures and the goal orientation of young athletes. Sport has a positive effect on the character that begins to form during adolescence. It is predicted that the character formed through sport will ensure that the individual’s goal orientation is positive. The study is important in demonstrating this situation. In this context, a total of 461 athletes between the ages of 15and 18 who actively participate in licensed sports in various disciplines and attend secondary school form the research group. This study is a descriptive study using the survey method. The study was conducted using a relational research design to determine if the variables change together and the direction of the change, if so. the Personal Information Form” was used to determine the demographic characteristics of the adolescent athletes. In addition, the Sport Character Scale” was used to determine the sport character structures of the individuals and the Goal Orientation Scale” was used to determine their goal orientations. According to the results of the study, a strong positive relationship was found between the task orientation sub-dimension and the compassion (r=0.74) and justice (0.73) sub-dimensions. In addition, it was found that the sub-dimensions task orientation (dR2=0.62) and ego orientation (dR2=0.46) explained the athletic character structure. It was therefore shown that athletes with a high level of goal orientation also had a high sporting character structure. It can therefore be said that athletes who set themselves clear goals contribute to the strength of their athletic character structure.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Athlete, Goal Orientation, Sporty Character

Ergen Sporcuların Sportif Karakter Yapıları ile Hedef Yönelimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, ergen sporcuların sportif karakter yapıları ile hedef yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Ergenlik döneminde şekillenmeye başlayan karaktere spor da olumlu yönde etki etmektedir. Spor aracılığıyla oluşan karakter, bireylerin hedef yönelimlerinin pozitif yönde olmasını sağladığı öngörülmektedir. Araştırma, bu durumun ortaya çıkarılması açısından önemlidir. Bu kapsamda ortaöğretim seviyesinde öğrenim gören farklı branşlarda aktif lisanslı olarak spor yapan 15-18 yaş aralığındaki ergen sporculardan kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen toplamda 461 sporcu araştırma grubunu oluşturmaktadır. Bu araştırma betimsel nitelikte tarama yöntemi kullanılarak yapılan bir araştırmadır. Araştırma, değişkenlerin birlikte değişip değişmediği ve varsa meydana gelen değişmenin yönünü belirlemek amacıyla ilişkisel araştırma deseni ile yürütülmüştür. Ergen yaştaki sporcuların demografik özelliklerini belirlemek amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Bununla birlikte bireylerin sportif karakter yapılarını belirlemek için “Spor Karakter Ölçeği” ve hedef yönelimlerini belirlemek için “Hedef Yönelimi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada önce çıkan bulgulara göre, görev yönelimi alt boyutu ile merhamet (r=0,74) ve adalet (0,73) alt boyutları arasında pozitif düzeyde güçlü bir ilişki bulunmuştur. Buna ek olarak görev (dR2=0,62) ve ego yönelimi (dR2=0,46) alt boyutlarının sportif karakter yapısını açıkladığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, hedef yönelimleri yüksek olan sporcuların sportif karakter yapılarının da yüksek olduğu görülmüştür. Böylece sporcuların kendilerine belirgin hedefler koyması, sportif karakter yapılarının da güçlü olmasına katkı sağladığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ergen, Hedef Yönelimi, Sporcu, Sportif Karakter

Kaynakça

• Aksoy, H. (2019). Profesyonel futbolcuların örgütsel adalet algıları, güdüsel iklim algıları ve hedef yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmış Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
• Altın, Y. (2019). Spor yapan ve yapmayan ergenlerin yalnızlık düzeylerinin ve algılanan ebeveyn tutumlarının akademik başarıya etkisi Yayımlanış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas
• Altın, Y., & Altın, S. (2022). Kişilik özelliklerinin sporda ahlaktan uzaklaşma davranışını yordama etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 33(4), 204-213. doi:10.17644/sbd.899827
• Altıntaş, A. (2010). Sporcuların hedef yönelimleri, algılanan güdüsel iklimleri ve algılanan fiziksel yeterliklerinin cinsiyete ve deneyim düzeyine göre karşılaştırılması, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
• Arıburun, B., & Aşçı, F.H. (2005). Amerikan futbolu oyuncularında hedef yönelimi ve algılanan güdüsel iklim. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 111–114.
• Aytan, N. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki masal ve hikayelerin karakter eğitimi açısından incelenmesi Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale
• Bacak, İ. (2022). Eskrim sporu yapan lise ve üniversite öğrencilerinin karakter yapıları ile zihinsel dayanıklılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya
• Balkis, F. (2019). Elit seviyedeki tenisçilerin görev ve ego yönelimi hedeflerinin başarı motivasyonlarına etkisinin araştırılması Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Ağrı
• Barut, A. İ. (2018). Farklı hedef yönelimlerine sahip unilig erkek basketbolcularının algılanan liderlik davranışı ve antrenör davranışlarını değerlendirmelerinin karşılaştırılması Yayımlanmış doktora tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin
• Battistich, V. (2005). Character education, prevention, and positive youth development. Washington, DC: Character Education Partnership.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (21. Baskı). Pegem akademi yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (30. Baskı). Pegem akademi.
• Cevahircioğlu, B., & Çakıcı, H.A. (2022). Sporcuların karakter özelliklerine göre liderlik yönelimlerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 688-701.
• Destebaşı, F. (2011). Çocuk edebiyatı eserlerinin 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin karakter gelişimine etkisi (Yayın No. 278838) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Tez Merkezi.
• Duda, J. L. (1992). Motivation in sport setting: A goal perspective analysis. Motivation in Sport & Exercise, 7-91.
• Duda, J. L., & Nicholls, J. G. (1992). Dimensions of achievement motivation in schoolwork and sport. Journal of Educational Psychology, 84(3), 290-299.
• Görgüt, İ., & Tuncel, S. (2017). Spor karakter ölçeğinin türkçeye uyarlanması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 149–156.
• Gündoğdu, F.B. (2010). Ortaöğretim kurumlarında karakter eğitimi sorunu (Kayseri ili örneği). Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Güvendi, B., Güçlü, M., Güvendi, Y., & Türksoy-Işım, A. (Eds.) (2019). Türkiye şampiyonasına katılan yıldız güreş kız sporcuların spor karakter yapıları ile ahlaki karar alma tutumları. M. Özcan (Ed), Beden eğitimi, spor, rekreasyon ve dans kongresi tam metin kitabı. Asos yayınevi
• Jang, C. (2013). Development and validation of the sport character scale Published doctoral dissertation thesis, University of Utah, Utah
• Kaplan, E., & Akyüz, O. (2020). Futbolcuların başarı hedefleri ve spor karakterleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 2(2), 82-90.
• Karaca, Y. (2012). Ortaöğretim kurumlarındaki sporcu öğrencilerin kişisel uyum ve sosyalleşme düzeylerinin incelenmesi (Adıyaman ili gölbaşı ilçesi örneği) Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
• Karagöz, Y. (2019). Spss amos meta uygulamalı istatistiksel analizler (2. Baskı). Nobel Yayınevi.
• Kayğusuz, Ş., Körmükçü, Y., & Adalı, H. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin yaşam doyum durumları ile sporda görev ve ego yönelimi durumlarının bazı değişkenler tarafından incelenmesi, International Journal of Science Culture and Sport, 4(SI 3), 852–863.
• Kelecek, S. (2013). Sporcuların tutkunluk düzeylerinin; optimal performans duygu durumu, güdüsel yönelim ve hedef yönelimini belirlemedeki rolü Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara
• Meydan, C.H., & Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları (1.Baskı). Detay yayıncılık.
• Sarıkoca, E. (2020). Spor ve sosyoloji bir yaklaşım denemesi. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 64, 261–270.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci (1.Baskı). Anı yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Allyn and Bacon.
• Toros, T. (2001). Elit ve elit olmayan erkek basketbolcularda hedef yönelimi, güdüsel (motivasyonel) iklim ve hedeflerin özgünlük, güçlük derecesi özelliklerinin yaşam doyumuna etkisi Yayımlanmış Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin
• Toros, T. (2002). Elit ve elit olmayan erkek basketbolcularda hedef yönelimi, güdüsel (motivasyonel) iklim ve yaşam doyumu. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 24–36.
• Toros, T. (2004). Sporda görev ve ego yönelim ölçeği -SGEYÖ’nün Türk sporcuları için güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 155–166.
• Toros, T. (2005a). Genç basketbolcuların oyunda kalma süreleri ile hedef perspektif yaklaşımı, yaşam doyumu ve algılanan motivasyonel iklim arasındaki ilişki. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 16(2), 50–63.
• Toros, T. (2005b). Hedef yönelimleri ve algılanan motivasyonel iklim arasındaki ilişki (Liseli erkek voleybolcular üzerine bir çalışma). Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 16(3), 135–145.
• Toros, T. (2009). Genç erkek basketbolcularda, bir sezon boyunca sporcuların algıladıkları antrenörlük davranışı, hedef yönelimleri, takım sargınlığı, algılanan motivasyonel iklim ve kolektif yeterlik ilişkisi, Yayımlanmış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• Toros, T., Akyüz, U., Bayansalduz, M., & Soyer, F. (2010). Görev ve ego yönelimli hedeflerin yaşam doyumu ile ilişkisinin incelenmesi (dağcılık sporu yapanlarla ilgili bir çalışma). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1039-1050. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/1473
• Toy, A. B. (2015). Serbest ve grekoromen stil güreşçilerin hedef yönelimi ve yaşam doyumu ilişkisi Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hitit Üniversitesi, Çorum
• Üzbe, N. (2013). Başarı hedef yönelimi, benlik saygısı ve akademik başarının kendini engellemeyi yordamadaki rolü, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
• Yazıcı, Ö.F. (2021). Sporcu karakterinin sportmenlik davranışları rekabetçi agresiflik ve öfke ile ilişkisi. Yayımlanmış doktora lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun
• Yıldız, S. (2018). Üniversite süper lig basketbol oyuncularının hedef yönelimi ve algılanan motivasyonel iklim düzeylerinin incelenmesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin
• Yıldız, Y. (2019). Bireysel ve takım sporcularının sportif karakterlerinin ve zeka boyutlarının spotif başarı motivasyonları üzerine etkisinin incelenmesi Yayımlanmış doktora tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla
• Yıldız, Y., & Dinç, F. (2021). The effect of the achievement motivations on sport character: an ınvestigation on elite athletes. International Journal of Applied Exercise Physiology, 10(2), 57-64
• Yıldız, Y., & Özmaden, M. (2019). Evaluatıon of sports character of university students who do sports in terms of various variables. Journal of Human Sciences, 16(4), 1197–1206. https://doi.org/10.14687/jhs.v16i4.5893