Tübingen Mushafı (Ma VI 165 ) Hakkında Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Sayı: 55, 487 - 520, 31.12.2023

Hayrettin Öztürk

https://doi.org/10.17120/omuifd.1353957

Öz

Bu çalışma bugün dünyada mevcut bulunan el yazma Kur’ân, mushaf ve varakları içerisinde belki de en eskilerinden biri olan Tübingen Mushafını konu edinmektedir. Söz konusu Mushaf, Tübingen Üniversitesi Kütüphanesi Ma VI 165 demirbaş numarasına kayıtlı olup, İsrâ suresinin 35. ayetinin bir bölümünden itibaren Yâsîn suresinin 57. ayetine kadar takriben Kur’ân’ın dörtte birlik kısmını ihtiva etmektedir.
Bu makalede, Tübingen Mushafının imlâ özellikleri ile erken döneme ait mimari eserler üzerinde yer alan epigrafik nitelikli metinler (taş kitabeler) arasında çeşitli açılardan karşılaştırmalar yapılmıştır. Yine bu makalede okumaya çeşitlilik ve zenginlik katan yazımı farklı kelimelerin ve kıraatlerin bir incelemesi yapılmış farklı kıraatlerin manaya kattığı anlam zenginliği ve kıraatlerin bu şekilde gelişinin hikmeti gibi konular da ele alınmıştır. Bu makalede Tübingen Mushafının ayet sayılarının tespitine çalışılması, Osman Mushafları ile yapılacak mukayesesi için mushafın detaylı olarak incelenmesi, tanımlanması, radyo karbon 14 (C14) yöntemi ile tarihlendirilmesinin yapılması ve bu nitelikteki bilimsel bir çalışmaya ilk kez konu edilmesi çalışmanın özgün tarafını oluşturmaktadır.
Çalışmanın sonunda 14 asır önce yazıldığı belgelerle teyit edilen Tübingen Mushafı ile bugün elimizde bulunan diğer mushafların Tübingen Mushafına karşılık gelen kısımları arasında hiçbir farklılığın olmadığı belirtilmiş ve devamında bu çalışmada görüleceği üzere Kur’an’ın en azından ilgili bölümler itibarıyla hem sayfalarda hem de hafızalarda yer alan kutsal bir metin olduğu gerçeğinin bilimsel yöntemlerle desteklenebileceği ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hz. Osman Mushafları, Erken Dönem Kur'an Kopyaları, Tübingen Mushafı, Tübingen Varakları, Kitabeler

An Evaluation about the Quran Pages/Mushaf in Tubingen

Öz

This study is about the Tubingen Mushaf, which is perhaps one of the oldest manuscripts of the Qur'an and mushaf available in the world today. The mushaf in question is registered in the inventory number of Ma VI 165 of the University of Tubingen Library and contains approximately one-fourth of the Qur'an from a part of the 35th verse of the Isra Surah to the 57th verse of the Yasin Surah.
In this article, comparisons are made between the orthographic features of the Tubingen Mushaf and the epigraphic texts (stone inscriptions) on the early architectural works from various aspects. Again, in this article, an examination of the different written words and recitations that add diversity and richness to reading has been made, and the richness of meaning that different qiraats add to the meaning and the wisdom of the arrival of qiraats in this way are also discussed. Again, in this article, studies have been made about words and readings with different spellings that add variety and richness to reading, and also the wisdom of the qiraats being formed in this way and the richness that different qiraats add to the meaning are also discussed. In this article, trying to determine the number of verses of the Tubingen Mushaf, examining the mushaf in detail for its comparison with the Osman Mushafs, defining it, dating it with the radio carbon 14 (C14) method, and subjecting the mushaf to a scientific study of this nature fort he first time constitute the original side of the study.
At the end of the study, it was stated that there was no difference between the Tubingen Mushaf, which was confirmed by the documents that it was written 14 centuries ago, and the parts of the other Mushafs we have today, corresponding to the Tübingen Mushaf. And further, as can be seen in this study, at least in terms of the relevant sections, it has been stated that the fact that it is a sacred text preserved in both pages and memories can be supported by scientific methods.

Anahtar Kelimeler

Osman Mushafs, Early Quran Copies, Tubingen Mushaf, Tubingen waraqs, Islamic inscriptions

Kaynakça

• Al-Shareef, Adnan Mohammed-Abdul Salam, Yasser Ismail. "Early Manuscripts of Quran Through Data of Hijazi Calligraphy and Archaeological Evidence”. Journal of the General Union of Arab Archaeologists: 5/1 (2020), 1-28.
• Altıkulaç, Tayyar. el-Mushafu’ş-Şerîf (Tübingen Nüshası). İstanbul: İrcica, 1437/2016.
• Bergsträsser, Gotthelf-Pretzl, Otto. Geschichte des Qorâns. Leipzig: 2nd edition, 1909–1938.
• el-Cühenî, Ebu Abdullah Muhammed b. Yusuf. el-Bedi’ fi Resmi Mesâhif-i Osman. Thk. Su’ud b. Abdullah el-Fenisan. Riyad: Dâru İşbîliye, 1. Baskı, 1998.
• Dânî, Ebu ‘Amr Osman b. Said. el-Mukni’ fi ma’rifeti mersûmi mesâhifi ehli’l-emsâr. Thk. Muhammed Ahmed Dehman. Dımaşk: Daru’l-Fikr, 2. Baskı, 1983.
• Dânî, Ebu ‘Amr Osman b. Said. et-Teysîr fi kırâati’s-seba'. İstanbul: Devlet Matbaası, 1930.
• Dutton, Yasin. “An Umayyad fragment of the Qurʾān and its dating”. Journal of Qurʾanic studies 9–2 (2007), 58-87.
• Déroche, François. “La transmission écrite du Coran dans les débuts del’ islam. Le codex Parisino-petropolitanus”. [Texts and studies on the Qurʾān 5]. Journal of Qurʾanic Studies. Leiden-Boston: 2009.
• Déroche, François. Qurʾans of the Umayyads A First Overview, Leiden Studies in Islam and Society. Leiden-Brill: 2014.
• Ebu Ali el-Farisî, Hasan b. Abdulgaffar. Hucce li’l-kurrâi’s-Seba’. Thk. Bedreddin Kahveci vd. Beyrut: Daru'l-Me’mun li’t-Turâs, 1. Baskı, 1978.
• İbni Cezerî, Muhammed b. Muhammed. en-Neşr fi’l-kırâʾâti’l-ʿaşr. Thk. Ali Muhammed ed-Dabbâ. Şam: 1927.
• İbn Mücahid, Ebu Bekir Ahmed b. Musa. Kitâbü’s-sebʿa fi’l-kırâʾât. Thk. Şevki Dayf. Kahire: Dâru’l-Ma’ârif, 2. Baskı, 1400/1980.
• İbn. Sellâm, Ebu Ubeyd el-Kâsım. Fedâilu’l-Kur’ân. thk. Vehbi Süleyman Ğâvecî. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-‘Ilmiyye, 1991.
• İbni Zencele, Ebû Zür'a Abdurrahmân b. Muhammed. Hüccetü'l-kırâ'ât. Thk. Sa'îd el-Efğânî. Beyrût: Müessesetü'r-Risâle, 2. Baskı, 1979.
• İsbahânî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Huseyn b. Mihrân en-Nîsâbûrî. el-Mebsûṭ fi’l-kırâʾâti’l-ʿaşr. Thk. Sübey‘ Hamza Hâkimî. Şam: Mecmau’l-Lüğa el-Arabiyye, 1981.
• Marx, Michael Josef-Jocham, Tobias John. “Radiocarbon (14C) Dating of Qurʾān Manuscripts”. Recent Publication: Qurʾān Quotations Preserved on Papyrus Documents, 7th-10th Centuries. Brill: 2020, 188-221.
• Mecâlî, Muhammed Hâzir. “Mahtulife resmühû mine’l-kelimâti’l-Kur’âniyyeti fi’l-mesâhifi’l-Osmâniyye”. Mecelletü’ş-Şerîati ve Dirâsâti’l-İslâmiyyeti. 19/56 Kuveyt: Meclisü’n-Neşri’l-‘İlmî, (2004), 89-163.
• el-Müneccid, Salahaddin. Dirâsât fî târîhi’l-hatti’l-ʿarabî münzü bidâyetihî ilâ nihâyeti’l-ʿasri’l-ümevî. Beyrut: 1972.
• Nöldeke, Theodor. Geschichte des Qorâns. Göttingen: 1860.
• Powers, David Stephen. Muhammad Is Not the Father of Any of Your Men. Philadelphia: PENN-University of Pennsylvania Press, 2009.
• Rezvan, Efraim. On the dating of an “ʿUthmanic Qurʾan” from Saint Petersburg, Manuscripta Orientalia 6–3 [September 2000].
• Sadeghi, Behnam-Bergmann, Uwe. The Codex of a Companion of the Prophet and the Qurʾan of the Prophet. Arabica 57 (2010).
• Schwally, Friedric. Geschichte des Qorâns. Leipzig: 2nd edition, 1919.
• es-Seyyid, Adil b. Fadl. “Nefâisu’l-beyân fî şerhi’l-ferâidi’l-hısân fî ‘addi âyi’l-Kur’ân”. Mecelletü’l-Câmi’ati’l-İslâmiyye li’l-Ulûmi’ş-Şer’ıyye. 201/1, 55 (1443).
• es-Sicistanî, Abdullah b. Süleyman b. Eş’as İbn Ebî Davud. Kitâbü’l-Mesâhif. thk. Muhibbuddin Abdussubhan Vaiz. Katar: Evkaf İslam işleri bakanlığı, 1. Baskı, 1995.
• Wansbrough, John. Quranic studies, Sources and methods of scriptural interpretation. [London Oriental series, 31]. Oxford: Oxford University Press, 1977.
• Weisweiler, Max. Universitäts bibliothek Tübingen, Verzeichnis der Arabischen Handschriften II. Leipzig: 1930. 125, nº161.
• Whelan, Estelle. Evidence for the early codification of the Qurʾan. JAOS 118 (1998).
• Zerkeşî, Muhammed b. Bedruddîn. el-Burhan fî ulûmi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrahim. Kahire: Mektebetu Dâru’t-Turâs, trsz.
• Zürkânî, Muhammed Abdulazim. Menâhilu’l-irfân fi ulûmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, trsz. https://uni-tuebingen.de/universitaet/aktuelles-undpublikationen/pressemitteilungen/newsfullview-pressemitteilungen/article/raritaet-entedecktkoranhand schrift-stammt-aus-der-fruehzeit-des-islam.html.
• http://www.corpuscoranicum.de.
• www.coranica.de/ computatio radiocarbonica de (son erişim 16 Temmuz 2023).
• https://www.uni tuebingen.de/aktuelles/pressemitteilungen/newsfullview pressemitteilungen/article/ raritaet entdeckt koranhandschrift stammt aus der fruehzeit des islam.html (son erişim 16 Temmuz 2023).
• https://uni-tuebingen.de/universitaet/aktuelles-und-publikationen/pressemitteilungen/newsfullview-pressemitteilungen/article/raritaet-entedeckt-koranhandschrift-stammt-aus-der-fruehzeit-des-islam.htm
• Corpus coranicum websitesi (http://koran.bbaw.de/materialien/gotthelf-bergstraesser-archiv).