Hemşirelik Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyi ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 673 - 680, 15.10.2023

Hasan Sevinik Tuğba Gözütok Konuk

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1156057

Öz

Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin tükenmişlik düzeyi ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı türde planlanmıştır.
Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu 462 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Veriler ‘Tanıtıcı Bilgi Formu’, ‘Psikolojik İyi Oluş Ölçeği’ ve “Maslach Tükenmişlik Envanteri- Öğrenci Formu” ile toplanmıştır.
Bulgular: Katılımcıların Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu ve Psikolojik iyi oluş ölçeği puan ortalamalarının orta düzey olduğu belirlenmiştir. Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ile Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formuna ait “tükenme” ve “duyarsızlaşma” alt boyutları arasında zayıf ve negatif yönde; “yetkinlik” alt boyutu arasında ise zayıf ve pozitif yönde ilişki olduğu belirlenmiştir. Psikolojik iyi oluş üzerinde “tükenme” ve “yetkinlik” alt boyutlarının anlamlı düzeyde etkili olduğu; “duyarsızlaşma” alt boyutunun ise anlamlı düzeyde bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, bu değişkenlerin (“tükenme”, “duyarsızlaşma” ve “yetkinlik”) psikolojik iyi oluştaki varyansın %22’sini açıkladığı saptanmıştır.
Sonuç: Çalışmamızda katılımcıların tükenmişlik düzeylerinin psikolojik iyi oluşları üzerinde negatif yönde ve önemli oranda (%22) etkili olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin psikolojik iyi oluşunu koruma ve güçlendirme açısından yaşadıkları tükenmişlik düzeylerini azaltmaya yönelik çalışmalar yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik eğitimi, hemşirelik öğrencileri, psikolojik iyi oluş, tükenmişlik

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Determination the Relationship Between Burnout Level and Psychological Well-Being in Nursing Students

Öz

Objective: This research has been planned as a descriptive-relational study in order to examine the relationship between "burnout" and "psychological well-being" of nursing students.
Methods: The sample population consisted of 462 nursing students. In the data collection has been used "Personal Information Form", "Maslach Burnout Inventory-Student Form" and "Psychological Well-Being Scale".
Results: It was determined that burnout and psychological well-being mean scores of the participants were moderate. While there was a weak and negative correlation between "exhaustion" and "cynicism" with psychological well-being; there was a weak and positive correlation between "efficacy" with psychological well-being. Although "exhaustion" and "efficacy" were significantly effective on psychological well-being, "cynicism" was not. In addition, it has been determined that the burnout of the participants explained 22% of the variance in psychological well-being.
Conclusion: In our study, it was determined that the burnout levels of the participants had an important (22%) effect on their psychological well-being. It is recommended to carry out studies to reduce the burnout levels experienced by students in terms of protecting and strengthening their psychological well-being.

Anahtar Kelimeler

Burnout, psychological well-being, nursing students, nursing education

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aghajari Z, Loghmani L, Ilkhani M, Talebi A, Ashktorab T, Ahmadi M. ve ark. (2018). The relationship between quality of learning experiences and academic burnout among nursing students of Shahid Beheshti University of Medical Sciences in 2015. Electronic Journal of General Medicine, 15(6),em90.
• Akansel N, Tunkc G.Ç, Ozdemir A, Tugutlu Z. (2012). Assessment of burnout levels among working undergraduate nursing students in Turkey: Being a full time employee and student. International Journal of Caring Sciences, 5(3), 328-334.
• Alan N, Oran N. (2019). Hemşirelik fakültesi sınıf öğrencilerinin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Medical Sciences, 14(2), 82-92.
• Altay B, Gönener D, Demirkıran C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15(1), 10-16.
• Ateş B. (2016). Üniversite öğrencilerinde akademik başarının yordayıcısı olarak psikolojik iyi oluş ve sosyal yetkinlik. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1203-1214.
• Aydın A, Kahraman N, Hiçdurmaz D. (2017b). Hemşirelik öğrencilerinin algılanan sosyal destek ve psikolojik iyi olma düzeylerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(1), 40-47.
• Aydın D, Akay B, Baydemir S. (2017a). Hemşirelik öğrencilerinde tükenmişlik ve etkileyen faktörler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 19-23.
• Bardakçı S, Filiz M. (2020). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin İncelenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Sağlık Akademisi Kastamonu, 5(2), 120-133.
• Başar S, Sarı İ. (2018). Düzenli egzersizin depresyon, mutluluk ve psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 25-34.
• Boyacı M, Özhan MB. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişliğinde umut ve aile ilişkilerinin rolü: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Eğitim ve Bilim, 43(195), 137-150.
• Can R, Hisar K. (2019). Hemşirelerin profesyonellik davranışları ve tükenmişlik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-9.
• Çam MO, Beycan Ekitli G, Dökmetaş TB, Mercan N. (2018). Ege üniversitesi hemşirelik fakültesi öğrencilerinin tükenmişlik düzeyinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 34(3), 89-102.
• Çankaya M. (2020). Sağlık çalışanlarında algılanan örgütsel destek ve psikolojik iyi oluşun işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(8), 79-98.
• Çapri B, Gündüz B, Gökçakan Z. (2011). Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formunun (MTE-ÖF) Türkçe'ye uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 134-147.
• Demir B. (2020). Sağlığın kavramsallaştırılması ve insan odaklı sağlık hizmetlerinde kalite ve akreditasyon perspektifi. İnsan ve İnsan, 7(24), 62-83.
• Denat Y, Dikmen Y, Yılmaz G, Karalar D. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin tükenmişlik düzeyi ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(3), 218-223.
• Elmas L, Yüceant M, Ünlü H, Bahadır Z. (2021). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile psikolojik iyi oluş durumları arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sportive, 4(1), 1-17.
• Erginsoy Osmanoglu D, Yilmaz H. (2019). The effect of classical music on anxiety and well-being of university students. International Education Studies, 12(11), 18-25.
• Ertekin Pinar S, Bilgic D, Demirel G, Akyuz MB, Karatepe C, Sevim D. (2015). Sağlık alanlarında okuyan üniversite öğrencilerinin tükenmişlik ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(4), 284-292.
• Fava GA, Rafanelli C, Ottolini F, Ruini C, Cazzaro M, Grandi S. (2001). Psychological well-being and residual symptoms in remitted patients with panic disorder and agoraphobia. Journal of Affective Disorders, 65(2), 185-190.
• Freudenberger HJ. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
• Gündüz B, Çapri B, Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 38-55.
• He FX, Turnbull B, Kirshbaum MN, Phillips B, Klainin-Yobas P. (2018). Assessing stress, protective factors and psychological well-being among undergraduate nursing students. Nurse Education Today, 68, 4-12.
• Karacaoğlu K, Köktaş G. (2016). Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127.
• Kaya Ş, Arıöz A. (2014). Ebe ve hemşire öğrencilerinde tükenmişlik düzeyi ve etkileyen faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 89-99.
• Kayman E, Dilsiz K, Üğücü G, Yiğit R. (2021). Intörn hemşirelik öğrencilerinin olumsuz çocukluk deneyimleri ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 177-185.
• Keyes CL, Shmotkin D, Ryff CD. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.
• Macit M. (2021). Üniversite öğrencilerinde tükenmişlik ve yaşam tatmini: KSÜ öğrencileri üzerine bir çalışma. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 263-290.
• Maslach C, Jackson SE. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Njim T, Mbanga C, Mouemba D, Makebe H, Toukam L, Kika B. ve ark. (2018). Determinants of burnout syndrome among nursing students in Cameroon: Cross-sectional study. BMC Research Notes, 11(1), 1-6.
• Öcalan D, Ceylantekin Y, Kunduracılar Z, Doğan T. (2020). Üniversite öğrencilerinde beden kütle indeksi, tükenmişlik düzeyi ve iyilik hâli arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 3, 270-278.
• Öztürk S, Özgen R, Şişman H, Baysal D, Sarıakçalı N, Aslaner E. ve ark. (2014). Bir üniversite hastanesi’nde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyi ve sosyal desteğin etkisi. Çukurova Medical Journal, 39(4), 752-764.
• Palas Karaca P, Çubukçu Aksu S. (2020). Sağlık hizmetleri öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 4(7), 91-100.
• Priesack A, Alcock J. (2015). Well-being and self-efficacy in a sample of undergraduate nurse students: A small survey study. Nurse Education Today, 35, e16-e20.
• Ratanasiripong P, Wang CCD. (2011). Psychological well-being of Thai nursing students. Nurse Education Today, 31, 412-416.
• Rehman AU, Bhuttah TM, You X. (2020). Linking burnout to psychological well-being: The mediating role of social support and learning motivation. Psychology Research and Behavior Management, 13, 545-554.
• Rios-Risquez MI, Garcia-Izquierdo M, Sabuco-Tebar ELA, Carrillo-Garcia C, Solano-Ruiz C. (2018). Connections between academic burnout, resilience, and psychological well-being in nursing students: A longitudinal study. Journal of Advanced Nursing, 74, 2777-2784.
• Ryff CD. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Smith GD, Yang F. (2017). Stress, resilience and psychological well-being in Chinese undergraduate nursing students. Nurse Education Today, 49, 90-95.
• Tansel B. (2015). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 241-262.
• Telef BB. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
• Turan N, Kaya H, Özsaban A, Özdemir-Aydın G, Özçelik K, Güneş E. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin empati ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(2), 119-132.
• Türk Dil Kurumu. (2021). Erişim tarihi: 30.12.2021, https://sozluk.gov.tr
• Wei H, Dorn A, Hutto H, Webb Corbett R, Haberstroh A, Larson K. (2021). Impacts of nursing student burnout on psychological well-being and academic achievement. Journal of Nursing Education, 60(7), 369-376.
• Zhao F, Guo Y, Suhonen R, Leino-Kilpi H. (2016). Subjective well-being and its association with peer caring and resilience among nursing vs medical students: A questionnaire study. Nurse Education Today, 37, 108-113.