Türkiye’de Ebelik ve Hemşirelik Alanında Ağrı ve/veya Anksiyetenin Azaltılması için Sanal Gerçeklik Gözlüğü Kullanılarak Yapılan Lisansüstü Tezlerin Sistematik İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 284 - 293, 25.03.2024

Gurbet Akıncı Semiha Aydın Özkan

https://doi.org/10.38108/ouhcd.1273106

Öz

Amaç: Bu çalışmada Türkiye’de ebelik ve hemşirelik alanında ağrı ve /veya anksiyetenin azaltılması için sanal gerçeklik gözlüğü kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmanın evrenini Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’ne kayıtlı 2017-2022 yılları arasında Ebelik ve Hemşirelik Anabilim Dalları’nda yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri oluşturdu. Bu çalışmada ‘‘Sanal Gerçeklik Gözlüğü’’, “ağrı”, “anksiyete” “ebelik” “hemşirelik” anahtar kelimeleri kullanıldı. Verilerin analizinde tezlerin yüksek lisans ya da doktora tezi oluşu, tezlerin yayın yılı, amacı, örneklem grubu, örneklem sayısı, dizaynı ve sonuçları özetlendi.
Bulgular: Sanal gerçeklik gözlüğünün ağrı ve/ veya anksiyete üzerine olan etkisini belirlemek için taranan 32 lisansüstü tezin 14’ü yüksek lisans ve 18’i doktora tezidir. İncelenen tezlerin tamamı deneysel tipte yapılmıştır. Lisansüstü tezlerin 28’ i hemşirelik alanında 4’ü ebelik alanında yapılmıştır. Sanal gerçeklik gözlüğü kullanılarak yapılan 14 tezde ağrı, 7 tezde anksiyete, 11 tezde ise ağrı ve anksiyete birlikte değerlendirilmiştir. Sanal gerçeklik gözlüğü, çocuklarda tedavi uygulamalarında, kan alma sürecinde, aşı uygulamalarında kullanıldığı, kanser hastalarında kemoterapi uygulamalarında, çeşitli hastalıkların teşhis ve tedavi süreçlerinde, gebelik döneminde ve doğum ağrısında ağrı ve/ veya anksiyetenin azaltılmasında kullanıldığı belirlenmiştir. Yapılan tezlerin sonuçlarında kontrol gruplarına göre deney gruplarında ağrı ve/ veya anksiyetenin istatistiksel anlamlı olarak azaldığı belirtilmiştir.
Sonuç: Sanal gerçeklik gözlüğü ile yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda ebelik ve hemşirelik alanında yapılan işlemler sırasında oluşan ağrı ve anksiyeteyi azaltmada etkili olduğu belirtilmiştir. Ebe ve hemşirelerin çalışma alanlarında ağrı ve anksiyeteye neden olabilecek uygulamalarda sanal gerçeklik gözlüğünün kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sanal gerçeklik gözlüğü, ebelik, hemşirelik, ağrı, anksiyete, tezler

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır

Proje Numarası

Bulunmamaktadır

Teşekkür

bu çalışmada kullanılan lisansüstü tezlerin yazar ve danışmanlarına teşekkür ederiz

Systematic Analysis of Postgraduate Theses Using Virtual Reality Glasses for Reducing Pain and/or Anxiety in Midwifery and Nursing in Turkey

Öz

Objective: This study aimed to examine the postgraduate theses made using virtual reality glasses to reduce pain and/or anxiety in the field of midwifery and nursing in Turkey.
Methods: The universe of the study consisted of master's and doctoral theses made in the Midwifery and Nursing Departments between 2017-2022, registered in the National Thesis Center of the Council of Higher Education. In this study, the keywords “Virtual Reality Glasses”, “pain”, “anxiety”, "midwifery" and "nursing" were used. In the analysis of the data, whether the theses are master's or doctoral theses, publication year, purpose, sample group, sample number, design, and results of the theses were summarized.
Results: Of the 32 postgraduate theses scanned to determine the effect of virtual reality glasses on pain and/or anxiety, 14 are master's and 18 are doctoral dissertations. All of the examined theses were made in experimental type. 28 of the postgraduate theses were done in the field of nursing and 4 in the field of midwifery. Pain in 14 theses, anxiety in 7 theses, and pain and anxiety in 11 theses were evaluated together using virtual reality glasses. It has been determined that virtual reality glasses are used in treatment applications in children, in the bloodletting process, in vaccination applications, in chemotherapy applications in cancer patients, in the diagnosis and treatment processes of various diseases, and in reducing pain and/or anxiety in pregnancy and labor pain. In the results of the theses, it was stated that pain and/or anxiety decreased statistically significantly in the experimental groups compared to the control groups.
Conclusion: In line with the results obtained from the research made with virtual reality glasses, it was determined that it was effective in reducing pain and anxiety during the procedures performed in the field of midwifery and nursing. It is recommended to use virtual reality glasses in applications that may cause pain and anxiety in the work areas of midwives and nurses.

Anahtar Kelimeler

Virtual reality glasses, midwifery, nursing, pain, anxiety, theses

Proje Numarası

Bulunmamaktadır

Kaynakça

• Aminabadi NA, Erfanparast L, Sohrabi A, Oskouei SG, Naghili A. (2012). The impact of virtual reality distraction on pain and anxiety during dental treatment in 4-6 year-old children: a randomized controlled clinical trial. Journal of Dental Research, Dental Clinics Dental Prospects, 6(4), 117-124.
• Ammatuna G, Changcoco R. (2017). Which trends will most affect talent developers in the healthcare industry. Who is doing the training and how it's delivered is changing. TD Magazine, 71(4), 60-67.
• Aydın Aİ. (2018). Çocuklarda sanal gerçeklik gözlüğü kullanımının kan alma işlemi sırasında oluşan ağrıyı azaltmaya etkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Ayed I, Ghazel A, Jaume-i-Capo A, Moyà-Alcover G, Varona J, Martínez-Bueso P. (2019). Vision-based serious games and Virtual reality systems for motor rehabilitation: A review geared toward a research methodology. International Journal of Medical Informatics, 131, 103909.
• Bal S. (2021). Kolcaba konfor teorisine temellenen hemşirelik bakımının histerosalpingografi işlemi uygulanan kadınlarda ağrı ve konfor düzeyine etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Banos RM, Espinoza M, García-Palacios A, Cervera, JM, Esquerdo G, Barrajón E ve ark. (2013). A positive psychological intervention using virtual reality for patients with advanced cancer in a hospital setting: a pilot study to assess feasibility. Supportive Care in Cancer, 21(1), 263-270.
• Binay Ş. (2019). Ameliyat öncesi çocuk hastalara izletilen eğitim amaçlı animasyon filminin çocuklarda korkuya ve ameliyat sonrası ağrıya etkisinin incelenmesi. İzmir: Ege Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Burkay ÖF. (2021). Çocuklarda pansuman işlemi sırasında oluşan korku, anksiyete ve ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Canbulat N, Ayhan F, Inal S. (2015). Effectiveness of external cold and vibration for procedural pain relief during peripheral intravenous cannulation in pediatric patients. Pain Management Nursing, 16(1), 33-39.
• Caner N. (2020). Sanal gerçeklik gözlüğü ve akıllı telefon oyun uygulamasının 7-13 yas grubu çocuklarda preoperatif anksiyete üzerine etkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Chan PY, Scharf S. (2017). Virtual reality as an adjunctive nonpharmacological sedative during orthopedic surgery under regional anesthesia: a pilot and feasibility study. Anesthesia & Analgesia, 125(4), 1200-1202.
• Çevik Aktura S. (2021). Tip 2 diyabetli hastalarda sanal gerçeklik ve buz uygulamasının kendi kendine enjeksiyon korkusu, ağrı ve kaygı düzeyi üzerine etkisi. Malatya: İnönü Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Demirci Ş. (2018). Sağlık hizmetlerinde sanal gerçeklik teknolojileri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 6(1), 35-46.
• DSM-5 American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Arlington: American Psychiatric Publishing. Erişim tarihi:12.03.2023 https://cdn.website-editor.net/30f 11123991548a0af708722d458e476/files/uploaded/DSM%2520V.pdf
• Dutucu N. (2019). Sanal gerçeklik gözlüğünün kadının algıladığı doğum ağrısına etkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa; Doktora Tezi.
• Eijlers R, Utens EM, Staals LM, de Nijs PF, Berghmans, JM, Wijnen RM ve ark. (2019). Meta-analysis: systematic review and meta-analysis of virtual reality in pediatrics: effects on pain and anxiety. Anesthesia and Analgesia, 129(5), 1344-1353.
• Erdoğan B. (2018). Çocuklarda kan alma sırasında uygulanan üç farklı yöntemin ağrı ve anksiyete üzerine etkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Espinoza M, Banos RM, García-Palacios A, Cervera JM, Esquerdo G, Barrajón E ve ark. (2012). Promotion of emotional wellbeing in oncology inpatients using VR. Annual Review of Cybertherapy and Telemedicine, 181,53-57.
• Ferguson C, Davidson PM, Scott PJ, Jackson D, Hickman LD. (2015). Augmented reality, virtual reality and gaming: an integral part of nursing. Contemporary Nurse, 51(1), 1-4.
• Genç H. (2021). Transrektal prostat biyopsisi işlemi sırasında sanal gerçeklik gözlüğü ve stres topu uygulanmasının ağrı ve yaşam bulgularına etkisi. Malatya: İnönü Üniversitesi; Dalı Doktora Tezi.
• Gökduman Keleş M. (2022). Müzik eşliğinde izletilen sanal gerçeklik gözlüğünün epizyotomi onarımı sırasında kadınların algıladığı ağrıya, yaşam bulgularına ve doğum sonu konforuna etkisi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Göksu F. (2017). Çocuklarda venöz kan alımı sırasında kullanılan sanal gerçeklik gözlüğünün hissedilen ağrı üzerine etkisi. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Günaydın Ç. (2021). Çocuklarda kan alma işlemi sırasında kaleidoskop ve sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının ağrı ve korku üzerine etkisi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Güneş H. (2021). Total diz protezi ameliyatı öncesi sanal gerçeklik uygulamasının ağrı, kaygı ve yaşam bulgularına etkisi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Jung EY, Park DK, Lee YH, Jo HS, Lim YS, Park RW. (2012). Evaluation of practical exercises using an intravenous simulator incorporating virtual reality and haptics device technologies. Nurse Education Today, 32(4), 458-463.
• Kaplan B. (2020). Çocuklarda damar yolu açma işlemi sırasında oluşan ağrıyı azaltmada sanal gerçeklik gözlüğünün etkisi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Karacan E. (2022). Gebelik döneminde ve doğum eyleminde yapılan nefes egzersizlerinin ve sanal gerçeklik uygulamalarının doğum ağrısı, doğum süresi ve doğum memnuniyet düzeyi üzerine etkisi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Karaman D. (2020). Sanal gerçeklik ile izletilen farklı görüntülerin flebotomi işlemi sırasında algılanan ağrı ve anksiyete üzerine etkisi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Kaya Ç. (2022). Çocuklarda atel uygulaması sırasında kullanılan sanal gerçeklik gözlüğünün ağrı ve kaygı düzeyine etkisi. Karabük: Karabük Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Kaya M. (2020). Yanık nedeniyle tedavi gören hastalarda yenilikçi teknoloji: sanal gerçeklik. Erzurum: Atatürk Üniversitesi: Doktora Tezi.
• Kim Y, Kim H, Kim YO. (2017). Virtual reality and augmented reality in plastic surgery: a review. Archives of Plastic Surgery, 44(03), 179-187.
• Kurban B. (2022). 6-12 Yaş arası çocuklarda aşı enjeksiyonu sırasında uygulanan sanal gerçeklik gözlüğünün ağrı ve anksiyete üzerine etkisi. Bolu: Düzce Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• López-Valverde N, Muriel Fernández J, López-Valverde A, Valero Juan LF, Ramírez JM, Flores Fraile J, Pavo JH, Antona LAB
• De Sousa BM, Bravo M. (2020). Use of virtual reality for the management of anxiety and pain in dental treatments: Systematic review and meta-analysis. Journal of Clinical Medicine, 9(4), 1025-1034.
• Mahoney L, Ayers S, Seddon P. (2010). The association between parent’s and healthcare professional’s behavior and children’s coping and distress during venepuncture. Journal of Pediatric Psychology. 35(9),985-995.
• Meneghetti C, Pazzaglia F. (2011). Navigating in Virtual Environments: Does a Map or a Map-Based Description Presented Beforehand Help? Brain Sciences, 11,773-790.
• Okutan Ş. (2021). Laparoskopik abdominal cerrahi sonrası sanal gerçeklik uygulaması ve müziğin hastaların yaşam bulguları, ağrı ve konforu üzerine etkisi. Malatya: İnönü Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Orhan E. (2020). Okul yaş grubu çocuklarda kan alma sırasında oluşan ağrıya sanal gerçekliğin etkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa; Doktora Tezi.
• Öskan D. (2022). Laparoskopik kolesistektomi cerrahi geçirecek hastalara sanal gerçeklik ile verilen eğitimin hastaların yaşam bulgularına ağrı ve anksiyetelerine etkisi. Gaziantep: Sanko Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Özdağ S. (2021). Kanser hastalarının ağrı ve kaygı yönetiminde sanal gerçeklik teknolojisi kullanımı. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Özdemir A. (2019). 6-12 Yaş çocuklarda invaziv işlemler (kan alma/damaryolu açma) sırasında dikkati başka yöne çekme tekniklerinin anksiyete, korku ve ağrı yönetimine etkisi. Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Öztürk EO, Sondaş A. (2020). Sanal sağlık: Sağlıkta sanal gerçekliğe genel bakış. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 3(2), 164-169.
• Özveren H, Uçar H. (2009). Öğrenci hemşirelerin ağrı kontrolünde kullanılan farmakolojik olmayan bazı yöntemlere ilişkin bilgileri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 16(3), 59-72.
• Özveren H. (2011). Ağrı kontrolünde farmakolojik olmayan yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 83-92.
• Riva G. (2000). Telesağlıktan e-sağlığa: Sağlık hizmetlerinde internet ve dağıtılmış sanal gerçeklik. Siber Psikoloji ve Davranış, 3(6), 989-998.
• Sanchini V, Marelli L. (2020). Data protection and ethical issues in European P5 eHealth. P5 eHealth: An agenda for the health. Technologies of the Future, 173-189.
• Schneider SM, Ellis M, Coombs WT, Shonkwiler EL, Folsom LC. (2013). Virtual reality intervention for older women with breast cancer. CyberPsychology & Behavior, 6(3), 301-307.
• Sunay Z. (2021). Travayda sanal gerçeklik uygulamalarının primiparlarda algılanan doğum ağrısı ve memnuniyete etkisi: Tasarım tabanlı bir çalışma. Malatya. İnönü Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Şen H. (2020). Arteriovenöz fistül kanülasyon işlemi sırasında uygulanan sanal gerçeklik gözlüğünün ağrı ve hasta memnuniyetine etkisi. Mersin: Mersin Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Toru F. (2018). Meme Kanserli hastalarda kemoterapi tedavisi sırasında uygulanan sanal gerçeklik gözlüğünün anksiyete ve hasta memnuniyetine etkisi. Mersin: Mersin Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Turgut A. (2021). Çocukların ameliyat sürecinde sanal gerçeklik uygulamasının anksiyete, ağrı ve aile memnuniyeti üzerine etkisi. Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Tüfenk N. (2021). Çocuklarda kan alma işlemi sırasında kaleidoskop ve sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının ağrı ve korku üzerine etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi; Yüksek Lisans Tezi.
• Ünver G. (2021). Romatoid artritli bireylerde sanal gerçeklik uygulamasının ağrı, depresyon ve uyku kalitesi üzerine etkisi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi; Doktora Tezi.
• Won AS, Bailey J, Bailenson J, Tataru C, Yoon IA, Golianu B. (2017). Immersive Virtual Reality for Pediatric Pain. Children, 4(7), 52-67.
• Yıldız T. (2018). Tıbbi cihazlarda sağlık teknolojilerinin değerlendirilmesi. Sosyal Güvence Dergisi, 7(13),116-143.
• Yılmaz AN. (2021). Haptonomi ve sanal gerçeklik uygulamasının plansız gebeliklerde anksiyete, bağlanma ve gebeliğin kabulüne etkisi: Bebeği hayal edebilmek. Malatya: İnönü Üniversitesi: Doktora Tezi.
• Yılmaz Doğan E. (2021). Sanal gerçeklik gözlüğünün kolonoskopi yapılan hastalarda yaşamsal bulgular ve anksiyete üzerine etkisi belirlemek. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi;Doktora Tezi.
• Zhang Z. (2012). Microsoft kinect sensor and its effect. IEEE Multimedia, 19(2), 4-10.