THE ROLE OF SOCIAL ASSISTANCE IN COMBATING WOMEN'S POVERTY ROLE: A STUDY ON DÜZCE SOCIAL ASSISTANCE AND SOLIDARITY FOUNDATION

Yıl 2024, Sayı: 61, 91 - 106, 22.03.2024

Esma Atasever Emel Istar Isıklı

https://doi.org/10.30794/pausbed.1385335

Öz

The concept of poverty is a multidimensional term that varies from person to person and from country to country. Therefore, there is no consensus on the definition of poverty. The phenomenon of poverty, which can be defined as the state of lacking the economic capacity to meet basic needs and experiencing deprivation at a minimum standard of living, has existed throughout human history. Since the 1990s, research has been conducted on this issue, and it has been recognized as a global problem with the poverty report published by the World Bank in 1990. With its recognition as a global problem, countries have started to develop various policies to combat poverty. In this regard, the Social Assistance and Solidarity Promotion Law (SYDTK) No. 3294, which came into effect on June 14, 1986, and the Social Aid and Solidarity Promotion Fund (SYDTF) were established as the first institutional structure in Türkiye to combat poverty. Social Aid and Solidarity Foundations were established in each province and district to achieve the objectives of the established Fund. The first part of this study examines the phenomenon and types of poverty, as well as the concept of social assistance. The second part focuses on women's poverty, its causes, and social policy issues. The third part provides general information about the structure of Social Aid and Solidarity Foundations, which are mechanisms for combating poverty. The final part, which includes field research, provides information about the services provided by the Düzce Social Aid and Solidarity Foundation, and examines the findings obtained from a survey conducted with 385 women who received social assistance from the Foundation. This study aims to examine the demographic characteristics of women receiving social assistance, their socio-economic status, the types of assistance they benefit from, and assess the effects and visibility of the aid from the perspective of women. Additionally, a situational evaluation is conducted to determine whether these aids are effective in preventing female poverty. The perception of women regarding the effectiveness of the social assistance provided by the Social Aid and Solidarity Foundations (SYDFs) is also measured.

Anahtar Kelimeler

Women, Public assistance, Social assistance and solidarity foundation, Poverty.

KADIN YOKSULLUĞUYLA MÜCADELEDE SOSYAL YARDIMLARIN ROLÜ: DÜZCE SOSYAL YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA VAKFI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Yoksulluk kavramı kişiden kişiye ülkeden ülkeye değişen çok boyutlu bir kavramdır. Bu nedenle yoksulluğun tanımı konusunda görüş birliği bulunmamaktadır. İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılayacak ekonomik güce sahip olmaması, asgari yaşam düzeyinden mahrum olması hali olarak tanımlanabilen yoksulluk olgusu, insanlık tarihi boyunca var olmuştur. 1990’lardan itibaren bu sorun üzerine araştırmalar yapılmaya, Dünya Bankası’nın 1990 yılında yayımladığı yoksulluk raporuyla küresel bir sorun olarak kabul görmeye başlamıştır. Küresel sorun olarak kabul görmesiyle birlikte yoksullukla mücadele konusunda ülkeler çeşitli politikalar üretmeye başlamıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’de 14 Haziran 1986 yılında yürürlüğe giren 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu (SYDFK) ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF) kurularak yoksullukla mücadele konusunda ilk kurumsal yapı oluşmuştur. Kurulan Fonun amaçlarını gerçekleştirmeleri için her il ve ilçede Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları kurulmuştur. Bu çalışmanın ilk bölümünde yoksulluk olgusu ve türleri ile sosyal yardım kavramı incelenmektedir. İkinci bölümünde kadın yoksulluğu, nedenleri ve sosyal politika konusu ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde yoksullukla mücadele mekanizmalarından olan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının (SYDV) yapısı hakkında genel bilgilere yer verilmektedir. Alan araştırmasının yer aldığı son bölümde Düzce Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından sunulan hizmetler hakkında bilgi verilerek Vakıftan sosyal yardım alan 385 kadınla yapılan anket çalışmasından elde edilen bulgular incelenmektedir. Bu çalışma ile sosyal yardım alan kadınların demografik özellikleri, sahip oldukları sosyal ekonomik durumları, hangi yardımlardan yararlandıkları konusunda bilgiler elde edilerek alınan yardımların kadınlar açısından etkileri ve görünürlüğü incelenmekte, kadın yoksulluğunu önlemede etkili olup olmadığı konusunda durum değerlendirmesi yapılmaktadır. SYDV’lerin yaptığı sosyal yardımların etkinliğine yönelik kadınların algısı ölçülmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın Yoksulluğu, Sosyal Yardım, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı, Yoksulluk.

Kaynakça

• Aca, Z. (2018). Türkiye’de Kamusal Sosyal Yardımların Yapabilirlik Yaklaşımı Çerçevesinde Etkinliği Analizi: Bursa Örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Açıkgöz, R. (2010). “Kadın Yoksulluğu Üzerine Bir İnceleme”, Yardım ve Dayanışma Dergisi, 1 (2), 45-60.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, https://www.aile.gov.tr/sygm/genel-mudurluk/sosyal-yardimlasma-ve-dayanisma-vakiflari/ adresinden 18 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
• Akçakaya, M. (2009). “Türkiye’de Bölgesel Yoksulluk”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aktan, C.C. ve Vural, İ.Y. (2002), “Yoksulluk: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri”, Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Coşkun Can (ed.), Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, Ankara, http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/birinci-bol/aktan-vural-yoksulluk.pdf .
• Aydın, E. (2016). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Etkileri: Bartın İli Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Üzerine İnceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
• Balta, E. (2019). Sosyal Yardımların Sosyo-Ekonomik Etkileri: Şırnak İli Örneği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Şırnak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şırnak.
• Bilen, M., Şan, M. K. ve Aydın, M. K. (2005). “Yoksulluk Sorunu Üzerine”. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 1-26.
• Çınar, F. (2017). Türkiye’de Sosyal Devlet Anlayışı Kapsamında Uygulanan Sosyal Politikalar Işığında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının Gerçekleştirdiği Sürekli Yardımların Etkinliği: Isparta İli Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Daşlı, Y. (2015). Yoksulluğun Bir Nedeni Olarak Kamusal Sosyal Yardımlar: Sivas Merkez İlçe Örneği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora tezi, Erzurum.
• Daşlı, Y. (2016). Kadın Yoksulluğu İle Mücadelede Eşi Vefat Etmiş Kadınlar Yardım Programı: Sivas Örneği, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (ASOS Journal), S. 33, 130-147).
• Daşlı, Y. (2018).Yoksullukla Mücadele Aracı Olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 525-542.
• Demircan, E. İ. (2021). Kadın Yoksulluğunu Önleme Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Faaliyetleri: Adapazarı Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yalova Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yalova.
• Demirci, A. (2019). Yoksullukla Mücadele Kapsamında Türkiye’deki Sosyal Yardım Uygulamaları: Ardahan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ardahan.
• Doğan, S. (2015). Gelir Dağılımında Adaleti Sağlamaya Yönelik Politikalar SYDV’nin Adıyaman İli Üzerine Etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Dumanlı, R. (1996). Yoksulluk ve Türkiye’deki Boyutları, Uzmanlık Tezi, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• Göktaş, S. (2019). Kadın Yoksulluğu Üzerine Bir Alan Araştırması: Kars Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Gölçek, A. G. ve Organ, İ. (2023). Yoksulluk Paradigmalarının Evrimi: Tarihsel ve Kavramsal Bir İnceleme. Politik Ekonomik Kuram, Özel Sayı, 69-93. https://doi.org/10.30586/1318672.
• Gülşen, S. (2019). Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın Gerçekleştirdiği Sosyal Yardımların Etkinlik Ölçümü: Arıcak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Örneği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ.
• İncedal, S. (2013). Türkiye’de Yoksulluğun Boyutları: Mücadele Politikaları ve Müdahale Araçları, Uzmanlık tezi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Khan, M. H. (2000). Rural Poverty in Developing Countries: Issues and Policies. IMF Working Paper (WP/00/78), 1-32, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2000/wp0078.pdf adresinden 12 Aralık 2021 tarihinde alınmıştır.
• Özbek, O. (2001). Dünya’da ve Türkiye’de Gelir Yoksulluğu ve İnsani Yoksulluğun Analizi ve Çözüm Önerileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Peri, D. (2020). Yoksullukla Mücadelede Muhtaç Kişilere Yapılan Sosyal Yardım Uygulamaları: Sakarya İli Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları Örneği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Rowntree, S. B. (1901). Poverty: A Study of Town Life. Macmillan and Co., Limited. https://wellcomecollection.org/works/cv2ekdg7 adresinden 17 Şubat 2023 tarihinde alınmıştır. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu. (1986). T.C. Resmî Gazete, 19134, 14 Haziran 1986.
• Şenses, F (2001), Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk, İstanbul: İletişim. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023a). https://www.aile.gov.tr/sygm/genel-mudurluk/sosyal-yardimlasma-ve-dayanismayi-tesvik-fonu/ adresinden 10 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (t.y.). 2013 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• Tiyek, R. (2012). Yerel Yönetimlerin Sosyal Politika Uygulamalarındaki Rolü: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sosyal Yardım Birimi Örneği, Yerel Politikalar, (2), 53-84.
• Topgül, S. (2013). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluğun Kadınlaşması, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1), 277-296.
• Türk Dil Kurumu (TDK), https://sozluk.gov.tr/ adresinden 6 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
• Uçar, C. (2011). Kadın Yoksulluğuyla Mücadelede Sosyal Politika Araçları ve Etkinlikleri, Uzmanlık tezi, Başbakanlık Kadınının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• United Nations (2023). Progress on the Sustainable Development Goals, The Gender Snapshot 2023, https://www.unwomen.org/sites/default/files/2023-09/progress-on-the-sustainable-development-goals-the-gender-snapshot-2023-en.pdf adresinden 18 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
• Usta, Ş. (2020), Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) nın Sunmuş Olduğu Sosyal Yardımların İşlevsellik Durumu: Bartın Örneği, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ünal, G. (2004). Türkiye’de Yoksulluk Kavramı ve Yoksulluk Araştırmaları. IV. Aile Şurası Aile ve Yoksulluk Bildirgeleri, s.13-22, Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Worldbank (2022). https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/03/01/nearly-2-4-billion-women-globally-don-t-have-same-economic-rights-as-men adresinden 18 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
• Yaşar, S. ve Taşar, M. O. (2019). Kavramsal Olarak Yoksulluk ve Türkiye’de Yoksullukla Mücadele Politikalarının Etkileri. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (38), 118-144.
• Yeşilyurt-Temel, H. (2016). Türkiye’deki Sosyal Yardımların Yoksulluğu Azaltmadaki Rolü (Manisa İli Örneği), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Yılmaz, A. (2009). Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının Yoksullukla Mücadeleye Etkisi: “Hilvan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Örneği”, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.