DİJİTAL PLATFORMLARDA KİMLİK İNŞASI VE SUNUMU: Z KUŞAĞI ÜYELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Sayı: 61, 325 - 342, 22.03.2024

Selahattin Çankal

https://doi.org/10.30794/pausbed.1430273

Öz

Geleneksel ve modern dönemlere göre, postmodern dönemde bilişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, kimlik kavramında köklü değişimlere yol açmıştır. Bu değişimler dijitalleşmenin ve dijital platformların etkisiyle birlikte, kimliklerin dijital kimliğe dönüşmesine yol açarak, çevrimdışı ve çevrimiçi kimlik ayrımını ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda yapılan araştırmanın konusu, dijital çağın içine doğup büyümüş bir nesil olan, dijital yerliler olarak da kabul edilen Z kuşağının, dijital platformlarda kimlik inşa sürecini anlamaya yöneliktir. Araştırmanın amacı ise, Z kuşağı bireylerin, dijital platformlarda inşa ettikleri çevrimiçi kimlikleri ile çevrimdışı kimlikleri arasındaki ilişkiyi ve farklılaşmayı ortaya çıkarmaktır. Araştırma sürecinde yöntem olarak, Derek Layder’in uyarlayıcı yöntembilimsel yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırma bulgularında Z kuşağı katılımcıların, çevrimiçi kimliklerini inşa ederlerken, yakın çevresi ve yabancı kişilerin bulunduğu çevrimiçi ortamlara göre koşullu kimlikler inşa ettikleri tespit edilmiştir. Z kuşağı katılımcıların dijital platformlarda inşa etmiş oldukları koşullu kimliklerde, pragmatist bir davranış içerisinde oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kimlik, Çevrimdışı kimlik, Çevrimiçi kimlik, Dijital platformlar, Z kuşağı

Etik Beyan

Araştırma, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarafından 10.02.2022 Tarihli ve E-35853172-300-00002029180 Sayılı Etik Kurul Komitesi Kararı Doğrultusunda Uygun Bulunmuştur.

Destekleyen Kurum

Çalışmalar için herhangi bir kurum ve projeden mali destek alınmamıştır.

IDENTITY CONSTRUCTION ON DIGITAL PLATFORMS: A STUDY ON GENERATION Z MEMBERS

Öz

Compared to traditional and modern periods, developments in information technologies in the postmodern period have led to radical changes in the concept of identity. These changes, together with the effect of digitalisation and digital platforms, have led to the transformation of identities into digital identities, leading to the distinction between offline and online identities. In this context, the subject of this research is to understand the identity construction process of Generation Z, which is a generation born and raised in the digital age, also accepted as digital natives, on digital platforms. The aim of the research is to reveal the relationship and differentiation between the online identities and offline identities of Generation Z individuals built on digital platforms. In the research process, Derek Layder's adaptive methodological approach was used as the method. In the research findings, it was determined that Generation Z participants construct conditional identities according to the online environments in which their close environment and strangers are present while constructing their online identities. It was observed that Generation Z participants were in a pragmatist behaviour in the conditional identities they constructed on digital platforms.

Anahtar Kelimeler

Identity, Offline identity, Online identity, Digital platforms, Generation Z.

Kaynakça

• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek, (Çev. A. Tekin,), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Auerbach, N. (2004). Anonymus Digital İdentity in e-Government, Der Wirtschaftsweıssenschaftlıchenfakult “At Der Universit” At Zurich.
• Bauman, Z. & Raud, R. (2018). Benlik Pratikleri, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Bauman, Z. (2017). Kimlik, (Çev: M. Hazır), Heretik Yayınları, Ankara.
• Berger, P. L. & T. Luckmann (2008). Toplumsal Gerçekliğin İnşası, (Çev: V. S. Öğütle), Paradigma Yayıncılık, İstanbul.
• Bilgin, N. (1994). Sosyal Bilimlerin Kavşağında Kimlik Sorunu, Ege Yayıncılık, İzmir.
• Birgül, M. (2021). Sosyal Medyanın Dijital Kültür ve Dijital Kimlik İlişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Boz, N. (2012). Yeni İletişim Ortamlarında Dijital Kimlik ve Benlik Sunumu. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi,
• Bozkurt, V. (2003). “Yıkıcı Gemeinschaft'tan Öteki'siz Postmodern Kabilelere: Sanal Cemaatler”, Stradigma.coin, Eylül 2003.
• Chambers, I. (2014). Göç, Kültür, Kimlik, (Çev: İ. Türkmen & M. Beşikçi), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Dalbay, R. S. (2018). ““Kimlik” ve “Toplumsal Kimlik” Kavramı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31/2, 161-176.
• Dereli, D. (2018). Dijital Kimliklerin Sosyal Medyada Akışkanlaşması: Siber-Etnografik Bir Araştırma.(Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Doğan, A. (2021). Sosyal Medyada Anonim Kimlik Kullanımı Bağlamında Dijital Kimlik Sunumu; Twitter Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi.
• Erdem, E. (2010). Elektronik Medya ve Yeni Bir Medya Olarak Sosyal Ağlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Ertürk, D. (2017). “Dijital Kimliği Sınırlı Düşünmek”, Sosyoloji Divanı, 5/9, 73-86, Çizgikitabevi, Konya. Fearon, J. D. (1999). What is Identity (as We Now Use The Word?), Stanford University, California. http://www.stanford.edu/~jfearon/papers/iden1v2.pdf.
• Gardner, H. & Davis, K. (2014). App Kuşağı, (Çev. Ü. Şensoy). Optimis Yayınları, İstanbul.
• Goffman, E. (2004). Gündelik Yaşamda Benliğin Sunumu, (B. Cezar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Gülsoy, S. (2017). “Bir Uyarlama Denemesi: Dijital Oyunlarda Sahne”, Sosyoloji Divanı, 5/9: 149-164.
• Gülsoy, S. (2019). “Kültür ve Toplum”, (Ed: M. Özben). İçinde, Medya ve Kültür II. (s. 185-220). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Hall, S. & Du Gay, P. (1996). Questions of Cultural İdentity, Cromwell Press, Trowbridge.
• İşman, A., Buluş, B., & Yüzüncüyıl, K. (2016). “Sosyalleşmenin Dijitale Dönüşümü ve Dijital Benliğin Sunumu”, TRT Akademi, Dijital Medya Sayısı, 1/2, 608-619.
• Kavut, S. (2018). “Goffman’ın Benlik Sunumu Kuramı Bağlamında Sosyal Medyada Kimlik İnşası: Instagram Üzerine Bir Araştırma”, Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 1, 1-12.
• Kavut, S. (2022). Sosyal, Teknolojik ve Psikolojik Boyutlarıyla Dijital Kimlik, Konya: Çizgi Kitapevi.
• Kılıç, S. (2020). “Dijital Yerlilerin Haber Alma Alışkanlıkları”, İletişim Çalışmalarında Dijital Yerliler, (Ed: S. Kılıç), Nobel Kitap, Ankara.
• Layder, D. (2004). Social And Personal Identity: Understanding Yourself, Sage Publications, London.
• Layder, D. (2006). Sosyal Teoriye Giriş, (Çev: Ü. Tatlıcan), Küre Yayınları, İstanbul.
• Layder, D. (2015). Sosyolojik Araştırma Pratiği: Teori ve Sosyal Araştırmanın İlişkilendirilmesi, (Çev: S. Ünal), Heretik Yayınları, Ankara.
• Lupton, D. (2015). Digital Sociology, Routledge Press, New York.
• Ocak, M. A. (2013). “Eğitsel Dijital Oyunların Eğitimde Kullanımı”, Eğitsel Dijital Oyunlar, (Ed: M. O. Ocak). Pegem Akademi, Ankara.
• Özdemir, B. (2019). Sosyal Medyada Gerçeklik Ve Sanal Kimlik İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Palfrey, J. & Gasser, U. (2017). Doğuştan Dijital: Dijital Yerlilerin İlk Kuşağını Anlamak, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Prensky, M. (2001). “Digital Natives, Digital Immigrants”, On the Horizon, University Press, 9/5: 1-6. Rheingold, H. (1993). The Virtual Community: Homesteading on the Electronic Frontier. Addison-Wesley.
• Qin, Y. (2018). Chinese College Students Management of Their Online İdentities. A Thesis Submitted for the Degree of Doctor of Education, University of Nottingham.
• Şimşek, E. (2023). Dijital Mahremiyet: Z Kuşağının Mahremiyet Algısının, Benlik Sunumu İnşasındaki Rolüne İlişkin Bir Analiz, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Talbot, C. V., Talbot, A., Roe, D. J. & Briggs, P. (2020). The Management of LGBTQ+ Identities on Social Media: A Student Perspective. New Media and Society, 24/8, 1729-1750.
• Touraine, A. (2007). Bugünün Dünyasını Anlamak İçin Yeni Bir Paradigma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Touraine, A. (2018). Modernliğin Eleştirisi, (11 Baskı), (Çev: H. U. Tanrıöver), YKY Yayınları, İstanbul.
• Tönnies, F. (2019). Cemaat ve Cemiyet, İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2011). “Online Communication Among Adolescents: an İntegrated Model of its Attraction, Opportunities, and Risks”. Journal of Adolescent Health, 48/2, 121-127.
• Yaşar, İ. H. (2020). “Sosyal Medya ve Değişen İletişim Biçimleri”, Sosyal Medya Psikolojisi, (Ed: Ş. Özdemir & G. D. Türk), Nobel Yayınları, Ankara.
• Yıldız, M. (2021). Sosyal Medyada Dijital Kimlik İnşasında Gözetim Toplumunun Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.