Türkiye’de Enerji Kooperatiflerinin GZFT (Güçlü, Zayıf, Fırsat, Tehdit Yönleri) Ve PEST (Politik, Ekonomik, Sosyolojik, Teknolojik Etkenler) Analizleri İle Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 1, 11 - 20, 29.02.2024

Aslı Menekşe Kırar Hayati Olgun

https://doi.org/10.2339/politeknik.956630

Öz

Enerji Kooperatifleri her ülkede farklı zamanlarda farklı ihtiyaçlarla ortaya çıkmıştır. Enerji politikalarının değişimi ile enerji kooperatifçiliği ülkeden ülkeye farklılık göstermeye devam etmektedir. Sürdürülebilir enerji yönetiminin sağlanması için yenilenebilir enerji kullanımının arttığı 21. yüzyılda enerji politikalarında da değişimler olmaktadır. Bu noktada kooperatif ve enerji kavramları birleşmiş ve kooperatifleşmenin önemi de yeniden gündeme gelmiştir. Enerji ve kooperatifleşme iki ayrı tartışmalı konular olması ile Enerji Kooperatifleri süreci Türkiye Enerji politikaları bakımından daha da ilginç bir hale bürünmektedir. Dünya’da 1930’lu yıllarda başlamış olan enerji kooperatifleri ülkemizde ilk kez 2012 yılında dile gelmiştir. 2014 yılında ilk enerji kooperatifi kurulmuş olup, 2021 yılı itibari ile sayısı 55’e ulaşmıştır. Ancak faaliyete geçen kooperatif sadece Kayseri Mobilyacılar Yenilenebilir Enerji Kooperatifi olmuştur. Bu çalışma da enerji kooperatifleri sürecinin bu kadar yavaş gelişmesinin sebepleri ile gelinen son durum araştırılmış ve durumun iyileştirilmesine etki eden faktörler GZFT ve PEST Analizleri ile değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enerji, kooperatif, sürdürülebilir, yenilenebilir

Evaluation Of Energy Cooperatives In Turkey By SWOT (Strong, Weak, Opportunity, Threat Aspects) And PEST (Political, Economic, Sociological, Technological Factors) Analyses

Öz

Energy Cooperatives have emerged with different needs at different times in each country. With the change of energy policies, energy cooperatives continue to differ from country to country. In the 21st century, where the use of renewable energy has increased in order to ensure sustainable energy management, there are also changes in energy policies. At this point, the concepts of cooperative and energy were combined and the importance of cooperatives came to the fore again. As energy and cooperatives are two separate controversial issues, the process of Energy Cooperatives becomes even more interesting in terms of Turkey's energy policies. Energy cooperatives, which started in the 1930s in the world, were first mentioned in our country in 2012. The first energy cooperative was established in 2014, and its number reached 55 as of 2021, but the only cooperative that became operational was Kayseri Furniture Renewable Energy Cooperative. In this study, the latest situation due to the slow development of the energy cooperatives process was investigated and the factors affecting the improvement of the situation were evaluated with SWOT and PEST Analysis.

Anahtar Kelimeler

Energy, cooperative, sustainable, renewable

Kaynakça

• [1] Durmaz Ayanoğlu, G.G., ‘’Yenilenebilir Enerji Yatırımlarında Alternatif Bir Model: Yenilenebilir Enerji Üretim Kooperatifleri’’, Cinius Yayınları, ISBN: 978-605-7932-22-8, İstanbul, (2018).
• [2] Kurucu, A.A., ‘’Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Potansiyelinin Hesaplanması’’, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1),DOI:10.1501/sbeder_0000000133, (2017).
• [3] https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-elektrik, (2021).
• [4] http://www.electric.coop/our-organization/history/ , America’s Electric Cooperatives, (2021).
• [5] Aşıcı ,A.A., ‘’Yeşil İklim, Yeşil Ekonomi Projesi’’, İstanbul, (2017).
• [6] Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA), ‘’Bursa Kooperatifçiliginin Vizyonu, Panel Ve Çalıstay Raporu’’, 49-50, (2016).
• [7] Keskin, M.T., ‘’Enerji Politikalarinin İklim Değişikliği İle Mücadeledeki Yeri, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN)’’, İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 6, Ankara, (2019).
• [8] Providing Clean Energy And Energy Access Through Cooperatives, Uluslararası Çalışma Örgütü , ‘’ILO Enerji Kooperatifleri Raporu’’ , (2013).
• [9] Akkaya, F.A., ‘’Sürdürülebilir Turizm Gelişiminde Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri (Kemaliye Özelinde Örnek Yatırım Analizi Ve Finansal Katkı Değerlendirmesi)’’, Turkish Studies, 14:4, 2003-2028, (2019).
• [10] http://www.cooperativedifference.coop/co-operatives-in-canada/renewable-energy/ , (2021).
• [11] Özgül, S., Koçar, G., Eryaşar A., ‘’Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kooperatiflerinin Mevcut Durumu’’, 8. Güneş Enerjisi Sistemleri Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitabı, Mersin, (2019).
• [12] https://www.adb.org/sites/default/files/linked-documents/49423-005-sd-01.pdf , (2022).
• [13] https://www.nrecainternational.coop/where-we-work/bolivia/ , (2022).
• [14] https://energy-democracy.net/coopelesca-costa-rica/#:~:text=Costa%20Rica%20has%20four%20large,fifth%20of%20the%20national%20territory. , (2022).
• [15] https://www.troyacevre.org/wp-content/uploads/2020/01/ilo-enerji-kooperatifleri-raporu-2014.pdf , (2022).
• [16] ‘’Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı’’ (2012-2016), Ankara, (2012).
• [17] ‘’Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ’’, Resmi Gazete, Sayı: 28783, (2013)
• [18] https://ticaret.gov.tr/kurumsal-haberler/kayseride-yenilenebilir-enerji-kooperatifi-faaliyete-geciyor, (2021).
• [19] Baş, K., ‘’Türkiye’de Sürdürülebilir Enerji Ve Kooperatiflerin Rolü’’, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, (2018).
• [20] ‘’Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’’, Resmi Gazete, Sayı: 28783, (2013).
• [21] ‘’Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’’, Resmi Gazete, Sayı: 30772, (2019).
• [22] https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1163.pdf, (2021).
• [23] https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/kooperatifler-hakkinda-bilgiler/kooperatifcilik-ilkeleri , (2022).
• [24] http://koop.gtb.gov.tr/kooperatifler-hakkinda/kooperatif-nedir , (2022).
• [25] Kanlı, İ.B., Kaplan, B., ‘’Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Etkin Kullanımı İçin Bir Model Önerisi: Şehir Enerji Kooperatifleri’’, Siyaset, Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6, 4 , 2147-7035, (2018).
• [26] https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/kooperatifler-hakkinda-bilgiler/tarihce , (2022).
• [27] https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/kooperatifler-hakkinda-ilgiler/tarihce#_ftn4 , (2022)
• [28] Baş, K., ‘’Türkiye’de Sürdürülebilir Enerji Ve Kooperatiflerin Rolü’’, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, (2018).
• [29] https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/bilgi-bankasi/turkiye-geneli-kooperatif-ve-birlik-dagilimi, (2021).
• [30] Döğerlioğlu, I.Ö., ‘’Enerji Piyasasında Kooperatifleşme’’, Gas&Power Dergisi, (2015).
• [31] Kanlı, İ.B., ‘’Sürdürülebilir Gelişmeyi Sağlamada Stratejik Bir Araç: Mahalle Kooperatifleri’’, Çağdaş Yerel Yönetimler, 25, 3, 1-34., (2016).