ELİT SPORCULARDA DURUMSAL GÜDÜLENME VE OPTİMAL PERFORMANS DUYGU DURUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 4, 14 - 21, 08.10.2013

Atahan Altıntaş Selen Kelecek Fatma Aşçı

Öz

Bu çalışmanın amacı elit sporcuların durumsal güdülenme düzeyleri ile optimal performans duygu durumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir.

Çalışmaya 167 erkek (

X

yaş

= 22.68, SS=3.33 yıl), 55 kadın (

= 22.16, SS=3.16 yıl) olmak üzere toplamda 222 (

X

yaş

X

yaş

= 22.55, SS=3.34 yıl) elit sporcu gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcıların, “Durumsal Güdülenme” düzeyleri “Durumsal Güdülenme Ölçeği” (Guay, Vallerand and Blanchard, 2000) ile belirlenirken, “Optimal Performans Duygu Durumları” için “Optimal Performans Duygu Durum Ölçeği” (Jackson and Eklund, 2004) kullanılmıştır. Verilerin analizinde sporcuların güdülenme düzeyleri ile optimal performans duygu durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi kullanılmıştır.

Yapılan analizler sonrasında, içsel güdülenme (r= .27; p<0.01) ve özdeşimle düzenleme (r= .30; p<0.01) ile optimal performans duygu durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki ortaya konmuştur. Diğer yandan analizler, optimal performans duygu durumu ile dışsal düzenleme (r= -.27; p<0.01) ve güdülenmeme (r= -.27; p<0.01) arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif ilişki olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak, sporcuların güdülenme düzeyleri optimal performans duygu durumları üzerinde etkili olmaktadır. İçsel güdülenme optimal performans duygu durumunun oluşmasını kolaylaştırırken, dışsal güdülenme bu durumu engellemektedir.

Anahtar Kelimeler

Optimal performans duygu durumu, durumsal güdülenme, elit sporcu

Kaynakça

• Aşçı, F. H., Çağlar, E., Eklund, R. C., Altıntaş, A., Jackson, S. (2007). Durumluk ve sürekli optimal performans duygu durum-2 ölçekleri’nin uyarlama çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 18, 4, 182-196.
• Deci, E. L., Ryan, R. M. (1985). The general causality orientations scale: Self-determination in personality. Journal of Research in Personality, 19. pp. 109-134.
• Fournier, J., Gaudreau, P., Demontrond-Behr, P., Visioli, J., Forest, J., Jackson, S. A. (2007). French translation of the Flow State Scale-2: Factor structure, cross-cultural invariance, and associations with goal attainment. Psychology of Sport and Exercise, 8, 897-916.
• Guay, F., Vallerand, R. J., Blanchard, C. (2000). On the assessment of situational intrinsic and extrinsic motivation: The situational motivation scale (SIMS). Motivation and Emotion, 24. pp. 175–213.
• Hagger, M. S., Chatzisarantis, N. L. D. (2007). Intrinsic Motivation and Self Determination in Exercise and Sport. Human Kinetics.
• Jackson, S. A., Kimiecik, J. C., Ford, S. K., Marsh, H. W. (1998). Psychological correlates of flow in sport. Journal of Sport and Exercise Psychology, 20, 358–378.
• Jackson, S. A., Eklund, R. C. (2004). The Flow Scales Manual. Morgantown, WV, USA: Fitness Information Technology, Inc.
• Jackson, S. A., Marsh, H. W. (1996). Development and validation of a scale to measure optimal experience: The Flow State Scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 18, 17–35.
• Jackson, S. A., Roberts, G. C. (1992). Positive performance states of athletes: Toward a conceptual understanding of peak performance. The Sport Psychologist, 6, 156–171.
• Jackson, S. A., Thomas, P. R., Marsh, H. W., Smethurst, C. J. (2001). Relationships between flow, self-concept, psychological skills, and performance. Journal of Applied Sport Psychology, 13, 129–153.
• Kawabata, M., Mallett, C. J., Jackson, S. A. (2008). The flow state scale and dispositional flow scale- 2: Examination of factorial validity and reliability for Japanese adults. Psychology of Sport and Exercise, 9, 465-485.
• Kazak Çetinkalp, Z. (2010). Durumsal Güdülenme Ölçeği (Situational Motivation Scale- SIMS)’nin Türkçe Versiyonunun Psikometrik Özellikleri. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 2. pp. 86-94, 2010.
• Keller J., Bless H. (2008) Flow and Regulatory Compatibility: An Experimental Approach to the Flow Model of Intrinsic Motivation. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 196-209.
• Kowal, J., Fortier, M. S. (2000). Testing relationships from the hierarchical model of intrinsic and extrinsic motivation using flow as a motivational consequence. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71, 171-181.
• Lonsdale, C., Hodge, K., Rose, E. A. (2008). “The Behavioral Regulation in Sport Questionnaire (BRSQ): Instrument development and initial validity evidence”. Journal of Sport and Exercise Psychology, 30. pp.323-355.
• Moneta, G. B. (2004a). The flow experience across cultures. Journal of Happiness Studies, 5, 2, 115- 121.
• Moneta, G. B. (2004b). The flow model of intrinsic motivation in Chinese: Cultural and personal. moderators. Journal of Happiness Studies, 5, 181–217.
• Moreno, J. A., Cervello, E., Gonzalez-Cutre, D. (2010). The achievement goal and self-determination theories as predictors of dispositional flow in young athletes. Anales de Psicologia, 26; (2), 390-399.
• Murcia, J. A. M., Gimeno, E. C., Coll, D. G. C. (2008). Relationship among goal orientations, motivational climate and flow in adolescents athletes: Differences by gender. The Spanish Journal of Psychology, 11, 1, 181-191.
• Ntoumani, C., Ntoumanis, N. (2006). The role of self-determined motivation in the understanding of exercise-related behaviors, cognitions and physical self-evaluations. Journal of Sports Sciences, 24. pp. 393-404.
• Pelletier, L. G., Fortier, M. S., Vallerand, R. J., Tuson, K. M., Brière, N. M., Blais, M. R., Vallerand, R. J., Bissonnette, R. (1992). Intrinsic, extrinsic, and amotivational styles as predictors of behavior: A prospective study. Journal of Personality, 60.pp. 599- 620.
• Roberts, G. C., Treasure, D. C., Conroy, D. E. (2007). Understanding the dynamics of motivation in sport and physical activity: An achievement goal interpretation. In G. Tenenbaum and R. C. Eklund (Ed.), Handbook of Sport Psychology, Third Edition, John Wiley and Sons, p. 3-10.
• Russell, W. D. (2001). An examination of flow state occurrence in college athletes. Journal of Sport Behavior, 24, 1, 83-107.
• Standage, M., Treasure, D. C. (2002). Relationship among achievement goal orientations and multidimensional situational motivation in physical education. British Journal of Educational Psychology, 72, 87–103.