Adana İlinin Deprem Tehlikesinin Güncellenen Deprem Bölgeleri Haritalarına Göre Değişimi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 339 - 356, 31.12.2023

Bülent Özmen

https://doi.org/10.32569/resilience.1341603

Öz

Adana ili sismik olarak aktif bir bölgede yer almaktadır. 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve asrın felaketi olarak isimlendirilen Gaziantep-Kahramanmaraş depremlerinden önemli derecede etkilenmiştir. Bu depremlerde Adana’da 3 bine yakın bina yıkılmış, 418 kişi hayatını kaybetmiş ve 34 kişi de yaralanmıştır. 8 binden fazla bina da değişik düzeylerde hasar görmüştür. Bir ilin deprem tehlikesini belirleyebilmek için deprem tehlike haritaları hazırlanmaktadır. Bu haritalar ilgili idari makamlar tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayınlanınca resmî sıfatını almakta ve binalar yapılırken mutlaka bu haritalardan yararlanılması, haritalarda belirtilen değerlerin kullanılması gerekmektedir. Bir ildeki yapı stokunun deprem açısından riskli olup olmadığının belirlenmesi veya tahmin edilmesi, ortaya çıkan hukuki sorunların çözülmesi gibi birçok çalışmada ilin geçmişteki resmî deprem bölgeleri haritalarında hangi deprem bölgesinde olduğunu bilmek önemli olmaktadır. Bu çalışma kapsamında Adana iline ait deprem tehlike haritalarının,1945 yılında yayımlanmış olan Türkiye’nin ilk resmî deprem bölgeleri haritasından başlanarak günümüze kadar ne gibi değişikliklere uğradığı, Adana iline bağlı yerleşim birimlerinin hangi tarihli haritada hangi deprem bölgelerinde gösterildiği ortaya çıkarılacaktır. Ayrıca ilde hasara neden olan depremler hakkında bilgiler verilerek ilin deprem geçmişinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Deprem Bölgeleri Haritası, Adana, Tarihsel Gelişim

Change in the Earthquake Hazard of Adana Province According to the Updated Earthquake Zone Maps

Öz

Adana province is located in a seismically active region. It was significantly affected by the Gaziantep-Kahramanmaraş earthquakes which occurred on February 6, 2023, which were called the disaster of the century. Nearly three thousand buildings were destroyed in Adana, 418 people lost their lives and 34 people were injured. More than 8,000 buildings were also damaged at varying levels. Earthquake hazard maps are prepared in order to determine the earthquake hazard of a province. These maps become official when they are approved by the relevant administrative authorities and published in the Official Gazette, and these maps must be used when constructing buildings and the values specified in the maps must be used. In many studies such as determining or estimating whether the building stock in a province is risky in terms of earthquakes or solving legal problems that arise, it is important to know which earthquake zone the province is located on the official earthquake zone maps in the past. Within the scope of this study, it will be revealed what changes the earthquake hazard maps of Adana province have undergone, starting from Türkiye’s first official earthquake zone map published in 1945, and how the settlements of Adana province are shown in which earthquake zones on which dated map. In addition, it is aimed to reveal the earthquake history of the province by giving information about the earthquakes that caused damage in the province.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Earthquake Zones Map, Historical Development, Adana

Kaynakça

• Andreasyon, H.D. (1987). Urfalı Mateos Vekayi-Nâmesi (952-1162) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162). Ankara: Atatürk Kültür ve Dil Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
• Ambraseys, N.N., ve Jackson, J.A. (1998). Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean Region. Geophys. J.Int., 133, s. 390-406. doi:10.1046/j.1365-246X.1998.00508.x
• Bayülke, N. (1998). 27 Haziran 1998 Adana-Ceyhan depreminde yapısal hasarlar. Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi.
• Cornel, C.A. (1968). Engineering seismic risk analysis. Bulletin of the Seismological Society of America, 58(6), 1583-1606.
• Efe, R. ve Sekin, S. (1998). 27 Haziran 1998 Adana – Ceyhan depremi. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Egeran, N. ve Lahn, E. (1944). 1/2.400.000 Mikyaslı Türkiye yerdepremleri haritası hakkında muhtıra. Maden Tetkik ve Arama Mecbuası, 9(2/32), 270-289.
• Erdik, M. Doyuran, V. Gülkan, P. ve Akkaş, N. (1985). Türkiye’de deprem tehlikesinin istatistiki açıdan değerlendirilmesi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Erdik, M. Şeşetyan, K. Demircioğlu, M.B. ve Durukal, E. (2006). Kıyı yapıları, demiryolları ve havameydanları inşaatları deprem teknik yönetmeliği için deprem tehlikesi belirlemesi. Ankara: Ulaştırma Bakanlığı Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaat Genel Müdürlüğü.
• Eyidoğan, H., Güçlü, U., Utku, Z., ve Değirmenci, E. (1991). Türkiye büyük depremleri makro-sismik rehberi (1900-1988). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü.
• Eyidoğan, H. ve Güçlü, U. (1993). Türkiye deprem bölgeleri haritasının evrimi ve yeni bir harita için öneri. Jeofizik, 7, 95-108.
• Ganse, R.A., ve Nelson, J.B. (1981). Catalog of significant earthquakes 2000 BC - 1979 including quantitative casualties and damage (NOAA/NGDC Report SE-27). World Data Center A for Solid Earth Geophysics, https://repository.library.noaa.gov/view/noaa/1317
• Gencoğlu, S., ve Tabban, A. (1986). A Catalog of earthquakes in Turkey 1881-1986. Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi (Yayınlanmamış).
• Gencoğlu, S., İnan, E., ve Güler, H. (1990). Türkiye’nin deprem tehlikesi, Ankara: TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası.
• İpek, M.Uz, Z. Güçlü, U. (1965). Sismolojik donelere göre Türkiye deprem bölgeleri. Deprem Yönetmeliği Toplantısına Takdim Edilen Rapor. Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.
• Kayabalı, K. ve Akın, M. (2003). Seismic hazard map of Turkey using the deterministic approach. Engineering Geology, 69, 127-137.
• Lahn, E. (1949). Seismological Investigations in Turkey. Bulletin of the Seismological Society of America, 39(2), 67-71.
• Kesik, M. (2005). Maraş depremi (1114). Tarih Dergisi, 0 (42), https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutarih/issue/9614/120092
• Öcal, N. (1968). Türkiye’nin sismisitesi ve zelzele coğrafyası 1850-1960 yılları için Türkiye zelzele kataloğu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı İstanbul Kandilli Rasathanesi.
• Özmen, B. (2011). Ankara’nın deprem tehlikesinin belirlenmesi (Doktora Tezi), https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp veri tabanından erişildi. .
• Özmen, B. (2012). Türkiye deprem bölgeleri haritalarının tarihsel gelişimi. Türkiye Jeoloji Bülteni. 55(1):43-55. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/285223#:~:text=T%C3%BCrkiye'deki%20resmi%20deprem%20b%C3%B6lgeleri,B%C3%B6lgeleri%20Haritas%C4%B1%E2%80%9D%20ile%20devam%20etmi%C5%9Ftir.
• Pampal, S., ve Özmen, B. (2007). Türkiye’nin deprem gerçeği deprem bölgeleri haritaları ve yönetmeliklerinin tarihsel gelişimi. Ankara.
• Pınar, N., ve Lahn, E. (1952). Türkiye depremleri izahlı kataloğu. Ankara: Bayındırlık Bakanlığı.
• Sayarı, S., Pamir, H.M., Erkmen, K., Alpay, F., ve Onursal, F. (1945). Yurdumuzun tehlikeli yersarsıntısı bölgelerini tayin için Milli Eğitim ve Bayındırlık Bakanlığı mütehassıs üyelerinin hazırladığı rapor (yayımlanmamış). Ankara: Bayındırlık Bakanlığı.
• Sieberg, A. (1932). Erdbebengeographic, Band IV. Berlin: Verlag von Gebrüder Borntraeger.
• Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D., ve Altınok, Y. (1981). Türkiye ve çevresinin tarihsel deprem kataloğu (TUBİTAK Proje No:TBAG 341). İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Şaroğlu, F., Emre, Ö., ve Boray, A. (1992). Türkiye Diri Fay Haritası. Ankara: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA).
• Tabban, A. (1970). Türkiye’nin sismistesi ve deprem bölgeleri haritasının geliştirilmesi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 13(2), 36-48.
• Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası. (1963, 24 Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 11389). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11389.pdf
• Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası. (1973, 15 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı: 14536). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14536.pdf
• Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası. (1996, 18 Nisan). Bakanlar Kurulu Kararı (Karar no: 96/8109).
• Türkiye Deprem Tehlike Haritası. (2018, 18 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 30364 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180318M1.htm
• Ulusay, R. Tuncay, E. Sönmez, H. ve Gökçeoğlu, C. (2004). An attenuation relationship based on Turkish strong motion data and isoacceleration map of Turkey. Engineering Geology, 74, 265-291.
• Yarar, R. Ergünay, O. Erdik, M. ve Gülkan, P. (1980). A Preliminary probabilistic assessment of the seismic hazard in Turkey. Proceeding 7th World Conference on Earthquake (s. 309-316), İstanbul.
• Yersarsıntısından evvel ve sonra alınacak tedbirler hakkında kanun. (1944, 22 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 5763). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/5763.pdf
• Yersarsıntısı Bölgeleri Haritası. (1945, 12 Temmuz). Bakanlar Kurulu Kararı (Karar no: 3/2854).
• Yersarsıntısı Bölgeleri Haritası. (1947, 20 Aralık). Bakanlar Kurulu Kararı (Karar no: 3/6739).