TOPLUMSAL BİRLİĞİN İNŞASINDA ANAHTAR KAVRAM “KARDEŞLİK”: GAZALİ ÖRNEĞİ

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 4, 21 - 41, 01.12.2013

Faruk Sancar

Öz

İnsan hayatının her aşamasını kuşatmaidealindeki bir dini geleneğin, toplumsal barışın en önemli unsurlarından biriolan kardeşlik olgusu hakkında teorik ve pratik bir sistem kurması son derecetabiidir. Bu olgu hem İslam’ın temel kaynakları olan Kur’an ve hadisliteratüründe hem de daha sonradan tedvin edilen eserlerde ele alınan temelkonular arasında yer almaktadır. Bu noktada öne çıkan isimlerden birisi deGazâlî’dir. Bir sistem düşünürü olan Gazâlî, çeşitli eserlerinde ve özelliklebaşyapıtı olarak değerlendirilebilecek İhyâ’sında kardeşlik meselesini farklıyönleriyle ele almış ve ayrıntılı bir proje olarak ortaya koymuştur. Bumakalede bir taraftan onun söz konusu kavrama yüklediği anlam ve kardeşlerinbirbirlerine karşı sorumlulukları gibi temel meseleler ele alınırken diğertaraftan da onun projesinin gerçekleştirilebilir olup olmadığı meselesianalitik bir tarzda ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal birlik, kardeşlik, Gazali

"األخوة": المفهوم الرئيسي في بناء االتحاد االجتماعي، مثال الغزالي

Öz

من الطبيعي أن التقاليد الدينية التي تهدف لتغطية جميع جوانب الحياة يبني نظاما النظرية والعملية عن "الأخوة"
المفهوم الذي هو واحد من العناصر الأساسية للسلام الاجتماعي. هذا المفهوم هو واحد من الموضوعات الأساسية في كل من القرآن والحديث والأدب
الإسلامي التالية. كان واحدا من العلماء الأكثر أهمية التعامل مع هذه القضية الغزالي. كمفكر النظام، خلق الغزالي مشروع مفصلة حول الأخوة من خلال مناقشة هذه المسألة بطرق مختلفة في مختلف الأعمال وله وخاصة في رائعته، الإحياء. يناقش هذا المقال من جهة، قبضته على القضايا الرئيسية مثل الأخوة ومسؤوليات الإخوة ضد بعضهم البعض من الناحية التحليلية، من ناحية أخرى سواء كانت مشروعه الممكن تحقيقها.

Anahtar Kelimeler

الوحدة الاجتماعية، الأخوة، الغزالي

"Brotherhood": The Key Concept in the Construction of the Social Union, al-Ghazali Example

Öz

It is so natural that a religious tradition aiming to cover all aspects of life builds up a theoretical and practical system about the “brotherhood” concept which is one of the fundamental elements of social peace. This concept is one of the basic subjects both in Quran and Hadith and the following Islamic literature. One of the most important scholars dealt with this issue was al-Ghazali. As a system thinker, al-Ghazali created a detailed project about the brotherhood by discussing this matter in different ways in his various works and especially in his masterpiece, Ihya. This article debates on the one hand, his grip on the key is-sues such as the brotherhood and responsibilities of the brothers against each other analytically, on the other hand whether his project were realizable.

Anahtar Kelimeler

Social unity, brotherhood, al-Ghazali

Kaynakça

• İbn Hanbel, Ebu Abdillah Ahmed b. Muhammed, Müsned, Kahire 1313. Babaoğlu,Haşmet, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/babaoglu/2010/03/14/pazar_notlari_affedebilir_miyiz_nasil Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-sahih, İstan-bul 1992. Çağrıcı, Mustafa, “Kardeşlik”, DİA, XXIV,485-486. Çeker, Orhan, İslam Hukukunda Akidler, İstanbul 2006. Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşas es-Sicistânî, es-Sünen, İstanbul 1992. Gazâlî, Ebu Hâmid Muhammed, İhyâu ulûmi’d-dîn, Daru’l-Marife, Beyrut ts. Gazâlî, Ebu Hâmid Muhammed, Kimyâ-i saâdet, trc. Ali Arslan, İs-tanbul 1981. İbn Manzûr, Ebü’1-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfî, Lisânu’l-Arâb. Karaman, Hayreddin, “Akid” DİA, II.