Bir kamu sağlık kurumunda toplam kalite yönetimi uygulamalarının çalışanların sürdürülebilir kalite algısı üzerine etkisinin incelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 49 - 58, 17.04.2025

Aybüke Yüksel , Tuğba Şahin Çiçek

Öz

ÖZET
Giriş ve Amaç: Bu çalışmada; kalite, toplam kalite yönetimi ve sürdürülebilirlik kavramları açıklanmış, bu kavramların birbirileri ile olan ilişkileri ve etkileşimleri sağlık sektörü açısından değerlendirilmiştir. Bu amaçla İstanbul’da bulunan bir kamu hastanesinde çalışan sağlık personeline anket uygulaması yapılmıştır. Araştırmada sağlık hizmetlerinin etkinliği, kalitesi ve sürdürülebilirliği için kalite anlayışının etki ve öneminin ortaya çıkartılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma nicel ve tanımlayıcı bir araştırmadır. Veri toplamak için anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmada; “Toplam Kalite Yönetimi Ölçeği” ve “Sürdürülebilir Kalite Algısı Ölçeği” olmak üzere 2 ayrı ölçek kullanılmıştır. Ayrıca birinci bölümde araştırmacı tarafından 6 soru olarak hazırlanan “Sosyo-Demografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırma evreni, İstanbul’da bulunan Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesi’nde çalışan hekim, hemşire ve idari personelden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS v26.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular ve Sonuç: Araştırma sonucunda elde dilen veriler ile ölçeklerin faktör analizi Cronbach’s alpha analizi ile değerlendirilmiştir. Katılımcıların toplam kalite yönetimi için cronbach’s alfa katsayısı 0.861 olarak bulunmuştur. Katılımcıların sürdürülebilir kalite algısı ölçeği cronbach’s alpha katsayısı ise 0.928 bulunmuştur. Toplam kalite yönetimi ve sürdürülebilir kalite algısı arasındaki ilişki pearson korelasyon testi ile test edilmiştir. Toplam kalite yönetimi ve sürdürülebilir kalite algısı puanı (r= 0.705, p<0.001) arasında pozitif yönde, güçlü ve anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Bu sonuç toplam kalite yönetimi ile sürekli gelişimin sağlanması, çalışanların motivasyonlarının artırılması, çalışanlara uygun çalışma ortamlarının yaratılması, çalışanlar arasında sağlıklı iletişimin kurulması ile yöneticilere olan güvenin sağlanarak sürdürülebilir bir kalite algısının oluşacağını göstermektedir.

KAYNAKLAR
Acar, E., Kılıç, M., & Güner, M. (2015). Measurement of sustainability performance in textile industry by using a multi-criteria decision making method. Tekstil ve Konfeksiyon, 25(1), 3-10.
Adayiwah, W., Purnomo, R., Promuka, B., & Skolihah, Z. (2020). Integrating workplace spirituality, total quality management and job satısfaction. International Journal of Business and Society, 21(2), 749-766.
Akdağ, M. (2005). Toplam kalite yönetimi ve örgüt içindeki yeri. Selçuk Üniversitesi Dergileri-Selçuk İletişim, 4(1).
Bozkurt, R., & Asil, N. (1995). Kalite politikası oluşturma süreci. Verimlilik Dergisi(95), 3.
Çankır, B., & Eti , S. (2017). Üniversitelerde sürdürülebilirlik ve kalite: sürdürülebilir kalite algısı ölçeği (SKA-Ö)'nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. II. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı. Antalya., 103-104
Çankır, B., & Şahin, S. (2018). Sürdürülebilir kalite algısının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17, 135-146.
Çankır, B. (2021). Adalet sektöründe çalışanların çalışmaya tutkunlukları sürdürülebilir kalite algıları ile iş performansları arası ilişkide rol oynar mı?. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1785-1795.
Doğan, S., & Kaya, S. (2004). Aksaray’daki Sağlık Bakanlığı hastane yöneticilerinin toplam kalite yönetimi konusundaki algıları. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(1).
Dural, U., & Çankır, B. (2020). Psikolojik iyi halin sürdürülebilir kalite algısını yordamada yönetici cinsiyeti düzenleyici etmen midir? Business&Management Studies: An International Journal, 8(4), 69-82.
George, D., & Mallery, P.(2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: a simple guide and reference, 16.0 update (10a ed.) Boston, Pearson Education. (10 b.). Boston: Pearson Education.
Hueting, R., & Reijnders, L. (1998). Sustainability ıs an objective concept. Ecological Economics, 27(2), 139-148.
İnce, C. (2007). Toplam kalite yönetimi ve otel işletmelerinde işgören tatminine etkileri. Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 57-70.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24 b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Karta, T. (2018). Toplam kalite yönetimi ve insan kaynakları ilişkisi. (Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı)
Kaya, A. (1997). Toplam kalite yönetimi. (Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği.
Kaya, S. (2013). Sağlık kurumlarında kalite yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayını. 01 15, 2023 tarihinde https://docplayer.biz.tr/22204205-saglik-kurumlarinda-kalite-yonetimi.html, adresinden alındı
Kıdak, L., Nişancı , Z., & Burmaoğlu, S. (2015). Sağlık hizmetlerinde kalite ölçümü: kamu hastanesi örneği. Journal of Management and Economics, 22(2), 483-500.
Kömürcü, N. (2006, 02 09). Sağlık hizmetlerinde kalite. İstanbul. 02 09, 2023 tarihinde https://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/egt/pdf/saglik_hizmetlerinde_kalite.pdf adresinden alındı
Mani, T., Murugan, N., & Rajendran , C. (2003). Çağdaş TKY’ye klasik yaklaşım: Tamil klasik literatüründe algılanan entegre bir kavramsal TKY modeli. Toplam Kalite Yönetimi ve İş Mükemmelliği DErgisi, 14(5), 609-640.
Özdamar, K. (2015). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (10 b., Cilt 1). Ankara: Nisan Yayınları.
Pirhan, Ş. (2014). Sağlık hizmetlerinde toplam kalite yönetimi: Ahi Evran Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
Suleman, Q., & Gul, R. (2015). Challenges to successful total quality management ımplementation in public secondary schools: a case study of kohat district, Pakistan. Journal of Education and Practice, 6(4), 123-134.
Şahin, S., & Çankır, B. (2019, 2019). Sürdürülebilir kalite algısı ve iş performansı: çalışmaya tutkunluğun aracı rolü. Çukurova Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 196-211.
Talib, F., & Rahman, Z. (2011). Best practices of total quality management ımplementation in health care set. Health Marketing Quatterly, 232-252.
Tengilimoğlu, D., Işık, O., & Akbolat, M. (2018). Sağlık işletmeleri yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Valentin, A., & Spangenberg, J. (2000). A guide to community sustainability indicators”. Environmental Impact Assessment Review, 20(3), 381-392.
Walsh, A., Hughes, H., & Maddox, D. (2002). Total quality management continuous ımprovement: is the philosophy a reality? Journal of European Industrial Training, 285-305.
Yaş, S.Z. (2009). Toplam kalite yönetimi anlayışının sağlık sektöründe uygulanması: Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma Ve Uygulama Merkezi ile Edirne Devlet Hastanesi’nin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)

Anahtar Kelimeler

Kalite, Sürdürülebilir kalite, Toplam kalite yönetimi, Sağlık hizmetleri

The effect of total quality management practices on employees’ perception of sustainable quality in a public health instituton

Öz

ABSTRACT
Introduction and Objective: In this study, the concepts of quality, total quality management and sustainability are explained and their relationships and interactions with each other are evaluated in terms of the health sector. For this purpose, a questionnaire was applied to healthcare personnel working in a public hospital in Istanbul. In the research, it is aimed to reveal the impact and importance of quality understanding for the efficiency, quality and sustainability of health services.
Materials and Method: The study is a quantitative and descriptive research. Questionnaire technique was used to collect data. In the research; 2 different scales, “Total Quality Management Scale” and “Sustainable Quality Perception Scale” were used. In addition, the “Socio-Demographic Information Form” prepared by the researcher as 6 questions was used in the first part. The research population consists of physicians, nurses and administrative staff working at Bakırköy Dr. Sadi Konuk Training and Research Hospital in Istanbul. The data obtained as a result of the research were analyzed using SPSS v26.0 package program.
Results and Conclusion: The factor analysis of the scales with the data obtained as a result of the research was evaluated with Cronbach's alpha analysis. Cronbach's alpha coefficient for total quality management was found to be 0.861. The cronbach's alpha coefficient of the participants' sustainable quality perception scale was found to be 0.928. The relationship between total quality management and sustainable quality perception was tested with Pearson correlation test. It was found that there was a positive, strong and significant relationship between total quality management and sustainable quality perception score (r= 0.705, p<0.001). This result shows that a sustainable quality perception will be formed by ensuring continuous development with total quality management, increasing the motivation of employees, creating suitable working environments for employees, establishing healthy communication between employees and ensuring trust in managers.
REFERENCES
Acar, E., Kılıç, M., & Güner, M. (2015). Measurement of sustainability performance in textile industry by using a multi-criteria decision making method. Tekstil ve Konfeksiyon, 25(1), 3-10.
Adayiwah, W., Purnomo, R., Promuka, B., & Skolihah, Z. (2020). Integrating workplace spirituality, total quality management and job satısfaction. International Journal of Business and Society, 21(2), 749-766.
Akdağ, M. (2005). Toplam kalite yönetimi ve örgüt içindeki yeri. Selçuk Üniversitesi Dergileri-Selçuk İletişim, 4(1).
Bozkurt, R., & Asil, N. (1995). Kalite politikası oluşturma süreci. Verimlilik Dergisi(95), 3.
Çankır, B., & Eti , S. (2017). Üniversitelerde sürdürülebilirlik ve kalite: sürdürülebilir kalite algısı ölçeği (SKA-Ö)'nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. II. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı. Antalya., 103-104
Çankır, B., & Şahin, S. (2018). Sürdürülebilir kalite algısının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17, 135-146.
Çankır, B. (2021). Adalet sektöründe çalışanların çalışmaya tutkunlukları sürdürülebilir kalite algıları ile iş performansları arası ilişkide rol oynar mı?. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1785-1795.
Doğan, S., & Kaya, S. (2004). Aksaray’daki Sağlık Bakanlığı hastane yöneticilerinin toplam kalite yönetimi konusundaki algıları. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(1).
Dural, U., & Çankır, B. (2020). Psikolojik iyi halin sürdürülebilir kalite algısını yordamada yönetici cinsiyeti düzenleyici etmen midir? Business&Management Studies: An International Journal, 8(4), 69-82.
George, D., & Mallery, P.(2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: a simple guide and reference, 16.0 update (10a ed.) Boston, Pearson Education. (10 b.). Boston: Pearson Education.
Hueting, R., & Reijnders, L. (1998). Sustainability ıs an objective concept. Ecological Economics, 27(2), 139-148.
İnce, C. (2007). Toplam kalite yönetimi ve otel işletmelerinde işgören tatminine etkileri. Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 57-70.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24 b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Karta, T. (2018). Toplam kalite yönetimi ve insan kaynakları ilişkisi. (Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı)
Kaya, A. (1997). Toplam kalite yönetimi. (Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği.
Kaya, S. (2013). Sağlık kurumlarında kalite yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayını. 01 15, 2023 tarihinde https://docplayer.biz.tr/22204205-saglik-kurumlarinda-kalite-yonetimi.html, adresinden alındı
Kıdak, L., Nişancı , Z., & Burmaoğlu, S. (2015). Sağlık hizmetlerinde kalite ölçümü: kamu hastanesi örneği. Journal of Management and Economics, 22(2), 483-500.
Kömürcü, N. (2006, 02 09). Sağlık hizmetlerinde kalite. İstanbul. 02 09, 2023 tarihinde https://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/egt/pdf/saglik_hizmetlerinde_kalite.pdf adresinden alındı
Mani, T., Murugan, N., & Rajendran , C. (2003). Çağdaş TKY’ye klasik yaklaşım: Tamil klasik literatüründe algılanan entegre bir kavramsal TKY modeli. Toplam Kalite Yönetimi ve İş Mükemmelliği DErgisi, 14(5), 609-640.
Özdamar, K. (2015). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (10 b., Cilt 1). Ankara: Nisan Yayınları.
Pirhan, Ş. (2014). Sağlık hizmetlerinde toplam kalite yönetimi: Ahi Evran Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
Suleman, Q., & Gul, R. (2015). Challenges to successful total quality management ımplementation in public secondary schools: a case study of kohat district, Pakistan. Journal of Education and Practice, 6(4), 123-134.
Şahin, S., & Çankır, B. (2019, 2019). Sürdürülebilir kalite algısı ve iş performansı: çalışmaya tutkunluğun aracı rolü. Çukurova Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 196-211.
Talib, F., & Rahman, Z. (2011). Best practices of total quality management ımplementation in health care set. Health Marketing Quatterly, 232-252.
Tengilimoğlu, D., Işık, O., & Akbolat, M. (2018). Sağlık işletmeleri yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Valentin, A., & Spangenberg, J. (2000). A guide to community sustainability indicators”. Environmental Impact Assessment Review, 20(3), 381-392.
Walsh, A., Hughes, H., & Maddox, D. (2002). Total quality management continuous ımprovement: is the philosophy a reality? Journal of European Industrial Training, 285-305.
Yaş, S.Z. (2009). Toplam kalite yönetimi anlayışının sağlık sektöründe uygulanması: Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma Ve Uygulama Merkezi ile Edirne Devlet Hastanesi’nin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)

Anahtar Kelimeler

Quality, Sustainable quality, Total quality management, health services

Kaynakça

• Acar, E., Kılıç, M., & Güner, M. (2015). Measurement of sustainability performance in textile industry by using a multi-criteria decision making method. Tekstil ve Konfeksiyon, 25(1), 3-10.
• Adayiwah, W., Purnomo, R., Promuka, B., & Skolihah, Z. (2020). Integrating workplace spirituality, total quality management and job satısfaction. International Journal of Business and Society, 21(2), 749-766.
• Ahmed, S.,Islam. R., Ashrafi. D.M., Alqasmi. I., Choudhury. M.M., Rahman. M., Dhar. B.K., (2023). Effects of lean and six sigma initiatives on continuous quality improvement of the accredited hospitals. International Journal of Healthcare Management, 17(4), 889-901
• Akdağ, M. (2005). Toplam kalite yönetimi ve örgüt içindeki yeri. Selçuk Üniversitesi Dergileri-Selçuk İletişim, 4(1).
• Bozkurt, R., & Asil, N. (1995). Kalite politikası oluşturma süreci. Verimlilik Dergisi(95), 3.
• Çankır, B. (2021). Adalet sektöründe çalışanların çalışmaya tutkunlukları sürdürülebilir kalite algıları ile iş performansları arası ilişkide rol oynar mı?. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1785-1795.
• Çankır, B., & Eti , S. (2017). Üniversitelerde sürdürülebilirlik ve kalite: sürdürülebilir kalite algısı ölçeği (SKA-Ö)'nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. II. Uluslararası Yükseköğretim Çalışmaları Konferansı. Antalya., 103-104
• Çankır, B., & Şahin, S. (2018). Sürdürülebilir kalite algısının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17, 135-146.
• Doğan, S., & Kaya, S. (2004). Aksaray’daki Sağlık Bakanlığı hastane yöneticilerinin toplam kalite yönetimi konusundaki algıları. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 7(1).
• Dural, U., & Çankır, B. (2020). Psikolojik iyi halin sürdürülebilir kalite algısını yordamada yönetici cinsiyeti düzenleyici etmen midir? Business&Management Studies: An International Journal, 8(4), 69-82.
• Dzidowska M, Lee KK, Wylie C, Bailie J., Percival N.,Conigrave J.H., hayman N., Conigrave K.M., (2020) A systematic review of approaches to improve practice, detection and treatment of unhealthy alcohol use in primary health care: a role for continuous quality improvement. BMC Primary Care, 21(1):1–22.
• Endalamaw, A., Khatri, R.B., Mengistu, T.S., Erku, D., Wolka, E., Zewdie, A., Assefa, Y. (2024). A scoping review of continuous quality improvement in healthcare system: conceptualization, models and tools, barriers and facilitators, and impact. BMC Health Services Research 24, 487.
• Erkan, I., & Ünal, M. (2022). Total quality management practices in health services. Research Journal of Business and Management, 9(4), 197-205.
• George, D., & Mallery, P.(2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: a simple guide and reference, 16.0 update (10a ed.) Boston, Pearson Education. (10 b.). Boston: Pearson Education.
• Hueting, R., & Reijnders, L. (1998). Sustainability ıs an objective concept. Ecological Economics, 27(2), 139-148. İnce, C. (2007). Toplam kalite yönetimi ve otel işletmelerinde işgören tatminine etkileri. Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 57-70.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24 b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karta, T. (2018). Toplam kalite yönetimi ve insan kaynakları ilişkisi. (Yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı)
• Kaya, A. (1997). Toplam kalite yönetimi. (Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği.
• Kaya, S. (2013). Sağlık kurumlarında kalite yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayını. 01 15, 2023 tarihinde https://docplayer.biz.tr/22204205-saglik-kurumlarinda-kalite-yonetimi.html, adresinden alındı
• Kıdak, L., Nişancı , Z., & Burmaoğlu, S. (2015). Sağlık hizmetlerinde kalite ölçümü: kamu hastanesi örneği. Journal of Management and Economics, 22(2), 483-500.
• Kömürcü, N. (2006, 02 09). Sağlık hizmetlerinde kalite. İstanbul. 02 09, 2023 tarihinde https://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/egt/pdf/saglik_hizmetlerinde_kalite.pdf adresinden alındı
• Mani, T., Murugan, N., & Rajendran , C. (2003). Çağdaş TKY’ye klasik yaklaşım: Tamil klasik literatüründe algılanan entegre bir kavramsal TKY modeli. Toplam Kalite Yönetimi ve İş Mükemmelliği Dergisi, 14(5), 609-640.
• Özdamar, K. (2015). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (10 b., Cilt 1). Ankara: Nisan Yayınları.
• Özkan, H. (2021). Örgütsel çevikliğin sürdürülebilir kalite algısı üzerine etkisinde yenilik odaklılığının aracı rolü. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü)
• Pirhan, Ş. (2014). Sağlık hizmetlerinde toplam kalite yönetimi: Ahi Evran Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi örneği. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
• Suleman, Q., & Gul, R. (2015). Challenges to successful total quality management ımplementation in public secondary schools: a case study of kohat district, Pakistan. Journal of Education and Practice, 6(4), 123-134.
• Şahin, S., & Çankır, B. (2019, 2019). Sürdürülebilir kalite algısı ve iş performansı: çalışmaya tutkunluğun aracı rolü. Çukurova Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 196-211.
• Talib, F., & Rahman, Z. (2011). Best practices of total quality management ımplementation in health care set. Health Marketing Quatterly, 232-252.
• Tengilimoğlu, D., Işık, O., & Akbolat, M. (2018). Sağlık işletmeleri yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tezel, A., Koskela, L., & Tzortzopoulos, P. (2023) Implementation of continuous improvement cells: a case study from the civil infrastructure sector in the UK, Production Planning & Control, 34:1, 68-90.
• Valentin, A., & Spangenberg, J. (2000). A guide to community sustainability indicators”. Environmental Impact Assessment Review, 20(3), 381-392.
• Walsh, A., Hughes, H., & Maddox, D. (2002). Total quality management continuous ımprovement: is the philosophy a reality? Journal of European Industrial Training, 285-305.
• Yaş, S.Z. (2009). Toplam kalite yönetimi anlayışının sağlık sektöründe uygulanması: Trakya Üniversitesi Sağlık Araştırma Ve Uygulama Merkezi ile Edirne Devlet Hastanesi’nin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)