A charitable and modest social aid organization: Topkapi Poor People’s Association

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 1, 185 - 193, 17.04.2025

Ahmet Zeki İzgöer

Öz

In our history, there are many health and social service organizations with deep-rooted pasts and traditions, especially Kızılay, Darülaceze and Yeşilay. Topkapı Fukaraperver Association, founded in 1908, continues its services in Istanbul Topkapı in a determined, confident, modest and uninterrupted manner with the excitement of the first years. The activities of the association, which has adopted the principle of extending a helping hand to people in need, being able to solve their problems and meeting their needs to the extent possible, are still carried out with the devoted and patriotic efforts and endeavors of its board of directors, members and volunteers. When examined, it will be seen that the association has an experience that can lead and be an example for many social service organizations today. This article will attempt to summarize the activities of the association from its establishment to the present day and will focus on the aid provided to those in need. It is possible to find practical applications and examples of our understanding of civilization that advises, recommends and even orders to help the helpless, the strange, the destitute and the poor in the Topkapi Poor Society.

Anahtar Kelimeler

Topkapi Poor Society, patient, Red Crescent, Green Crescent, Social Service

Hayırsever ve mütevazı bir sosyal yardım kuruluşu: Topkapı Fukaraperver Cemiyeti

Öz

Tarihimizde Kızılay, Darülaceze ve Yeşilay başta olmak üzere köklü bir geçmişi ve geleneği bulunan pek çok sağlık ve sosyal hizmet kuruluşu vardır. 1908 yılında kurulan Topkapı Fukaraperver Cemiyeti İstanbul Topkapı’da ilk yılların heyecanı içinde kararlı, kendinden emin, mütevazı ve kesintisiz bir şekilde hizmetlerine devam etmektedir. Muhtaç durumda bulunan insanlara yardım elini uzatmayı, onların sıkıntılarına çare olabilmeyi ve ihtiyaçlarını imkânlar ölçüsünde karşılayabilmeyi ilke edilen cemiyetin faaliyetleri halen yönetim kurulu, üyeler ve gönüllü çalışanlarının fedakâr ve hamiyet dolu çaba ve gayretleriyle sürdürülmektedir. İncelendiğinde cemiyetin günümüzdeki birçok sosyal hizmet kuruluşuna öncülük edebilecek ve örnek alınabilecek bir tecrübeye sahip olduğu görülecektir.
Bu makalede cemiyetin kuruluşundan bugüne kadarki faaliyetleri ana hatlarıyla özetlenmeye çalışılacak ve ihtiyaç sahiplerine yapılan yardımların neler olduğu üzerinde durulacaktır. Biçare, garip, kimsesiz, fakir insanlara yardımcı olmayı öğütleyen, tavsiye eden ve hatta emreden medeniyet anlayışımızın pratikteki uygulama ve örneklerini Topkapı Fukaraperver Cemiyeti’nde bulabilmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Topkapı Fukaraperver Cemiyeti, hasta, Kızılay, Yeşilay, Sosyal Hizmet

Kaynakça

• Arıpınar E. (1955). "Yılda 1-2 Defa Et Yiyenler", Bayram.
• Bayram. (1968). "Topkapı Fakirlere Yardım Yurdu 800 Kişiye Yardım Yardım Yaptı".
• Bildik C. (1949). "14 Mahalle Fıkarasını Besliyen Bir Cemiyet", Akşam, İstanbul.
• Bugün. (1968). "Osmanlı Fukaraperver Cemiyeti Hayriyesi", İstanbul.
• Bulvar. (1983). "75. Yılını Kutlayan Topkapı Fukaraperver Cemiyeti 300 Aileye Yiyecek ve Giyecek Yardımı Yaptı", İstanbul.
• Darülaceze. (1978). "Topkapı Fukara Perver Cemiyeti", İstanbul.
• Erdem H. Z. (1967). "Topkapı'da Fakir Ailelere Giyim Eşyası Dağıtıldı", Son Havadis, İstanbul.
• Ersoy F. (1987). "Topkapı Fukaraperver Cemiyeti’nin 79 Yıllık Öyküsü", Yeni Gündem, sayı 56, İstanbul.
• Eyüp’te Zaman. (1988). "Topkapı Fukaraperverler Cemiyeti", s. 27-28.
• Hürriyet. (1988). "Fukaraperver Cemiyeti, 350 Kişiye Giyecek, Yiyecek ve İlaç Dağıttı...", İstanbul.
• İzgöer A. Z. (2021). "Topkapı Fukaraperver Cemiyeti’nin Önemli Bir Yayını: Muâvenet-i İnsaniyetkârâne İçin Vâsi’ Bir Saha-i Tatbik –İlk Teşebbüs, Bir Hatve-i Terakkî: Hayır-âver Bir Netice– Kitabına Dair", Türk Tıp Etiği Tıp Hukuku Tıp Tarihi Derneği Araştırmaları Yıllığı, İstanbul.
• Kesler S. (1932). "Fakirler Arasında Fukara Babası Galip Hakkı Bey Topkapı’daki Cemiyetini Nasıl Kurdu", Son Posta, İstanbul.
• Kesler S. (1942) "Hayır İşleyen Vatandaşlar", Tan.
• Kesler S. (1971). "İstanbul’un En Eski Hayır Kurumu", Güvercin, c. 6, s. 35-57. Kızılay Arşivi, Kutu 23, Dosya 283.
• Mutlu C. (2017). "Yeni Belgeler Işığında Topkapı Fukaraperver Cemiyeti", Türk Dünyası Araştırmaları, c. 116, sayı 228, İstanbul Mayıs-Haziran, s. 41-42
• Özaksoy S. (1986). "Dünyanın İlk Hayır Derneği", Kapital, s. 46-47.
• Özbek N. (1998). "90 Yıllık Bir Hayır Kurumu: Topkapı Fukaraperver Cemiyeti", Tarih ve Toplum, 30(180), s. 4. Pala A. (1975). "Topkapı’da Bir Dernek Fakire Et Dağıtıyor", Sabah, İstanbul.
• Sabah. (1967). "Kurum Parasızlık Yüzünden Kapanma Tehlikesi İçinde", İstanbul.
• Sarı, N., İzgöer A. Z., ve Eryüksel A. (2019). Başkanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri Işığında II. Abdülhamid Devri’nde Kurulan Sağlık ve Sosyal Yardım Kurumları II, EVYAP, İstanbul.
• Son Posta. (1932). "Bu Çocuk da Bizimdir", sayı 537, İstanbul.
• Topkapı Fukaraperver Cemiyeti Arşivi (1969). "Muhtıra".
• Topkapı Fukaraperver Cemiyeti. (1969). "Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu".
• Usta Y. (2016). Meşrutiyet Döneminde Sosyal Yardım Cemiyetleri ve Faaliyetleri (1908-1918), İstanbul Üniversitesi SBE Tarih Anabilim Dalı Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul, s. 104-105.
• Ülgen H. B. (1938). "Topkapı Fukaraperver Kurumu Tesis Eden ve Yaşatan Doktor Galip Hakkının Unutulmaz İyilikleri", Kurun, İstanbul.
• Yüzüncü R. F. (1944)."Topkapı Fukaraperver Müessesesi Çalışıyor", Yeni Sabah.