TURİZM SEKTÖRÜNDE KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK UYGULAMALARININ SATIN ALMA NİYETİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: SARIGERME ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 469 - 482, 30.12.2023

Miray Ürkmezer Ayşe Çelik Yetim

Öz

Günümüzde kurumsal sosyal sorumluluk kavramı gitgide artan bir öneme sahiptir. Bu nedenle, büyük otel işletmelerinin bu çerçevede gerçekleştirdiği faaliyetlerin incelenmesi önemli olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma ile 4 ve 5 yıldızlı turizm işletmelerinde gerçekleşen kurumsal sosyal sorumluluk odaklı çalışmaların müşterilerin satın alma niyetine olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Ülkemizin yerli ve yabancı turist sayısının yüksek olduğu; Muğla ili, Ortaca ilçesine bağlı Sarıgerme bölgesinde bulunan 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde tatil yapan toplam 600 turistten anket tekniği ile veriler toplanmıştır. Uygulanan anketler ile turizm çalışmalarında sosyal sorumluluk kavramının değerlendirilmesi, uygulamaların gerekliliği, tesislere olumlu veya olumsuz bir etki yapıp yapmadığının araştırılması hedeflenmiştir. Ayrıca; elde edilen verilerle yeni bilgiler ile turizm sektörü özelinde toplumsal yönelimlerin insani, sosyal, politik, yasal, ahlaki ve çevreye bağlı boyutları ile araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın ana kütlesi Muğla ili, Ortaca ilçesinde bulunan Sarıgerme Plajı çevresinde bulunan 4 ve 5 yıldıza sahip otel işletmelerinden turizm hizmeti alan otel müşterileridir.
Verilerin analizinde; faktör analizi, t testi, Mann Whitney U testi ve regresyon analizinden faydalanılmıştır. Hipotezlerin test edilmesinde çeşitli yöntemlerden faydalanılmıştır. Elde edilen analiz sonuçlarına göre; hipotezler içinde yaş değişkeninin kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarının algılanmasında farklılık gösterdiğine yönelik hipotezler reddedilmiştir. Araştırmada kullanılan modelde, otel işletmelerinde gerçekleşen sosyal sorumluluk çalışmaları Carroll (1991) ‘ın literatüre kazandırdığı, sosyal sorumluluğu meydana getiren ekonomik, yasal, etik ve gönüllü sorumluluklar başlıklarıyla değerlendirilmeye alınmıştır. Kurumsal sosyal sorumluluk boyutlarının pozitif değerlendirilmesinin, müşterilerin gelecek zamanlarda otel işletmelerinin sunduğu ürün ve hizmetleri satın almaya dönük niyetlerini olumlu olarak etkileyeceği değerlendirilmektedir. Bu çalışmayla turizm alanında yazılı bir kaynak oluşturma niyeti ile ileriki zamanlarda yapılacak araştırmalara fayda sağlamak ve güncel bir alan çalışması olarak değerlendirilebilmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

pazarlama, kurumsal sosyal sorumluluk, satın alma niyeti, muğla, ortaca

Kaynakça

• Aaker, D., Marcus, B. and Cohen, D. (1977). Modern Marketing, (New York: Random House), 100-1.
• Aktan, C., C. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk, işletmeler ve sosyal sorumluluk, İstanbul, İgiad,
• Altunışık, R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım E. ve Coşkun R., (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Spss Uygulamalı. 4. Baskı. İstanbul, Avcı Ofset,
• Avrupa Komisyonu Raporu (Commission of the European Communities) (2001). Kurumsal Sosyal Sorumluluk için Bir Avrupa Çerçevesi Oluşturmak, Brüksel,
• Carroll, A. B. (1991). The pyramid of corporate social resposibility: Toward the moral management of organizational stakeholder, Business Horizon, Vol.34, No.4, 1-9,
• Cantrell,J. E., Kyriazis, E. and Noble, G. (2015). Developing CRS Giving as a Dynamic Capability for Salient Stakeholder Management. Journal of Business Ethics, 130(2): 403-421.
• Demirtaş, M. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal itibar, İstanbul, Derin Yayınları,
• Ghosh, S., K., Islam, N. and Bapi, A, B. (2018). The Relationship Between CSR, PSQ And Behavioral Intentions Of Hotel Customers in Bangladesh Journal Of Management, 12(1), pp. 50-67.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. and Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis, fifth edition, Prentice-Hall Inc., New Jersey,
• He, Hongwei and Li, Yan (2011). CSR and service brand: the mediating effect of brand identification and moderating effect of service quality. Journal of Business Ethihcs 100, 673-688.
• Kerlinger, F. N. (1978). Foundations of behavioral research. New York: McGraw Hill,
• Kim, E. and Ham, S. (2016). Restaurants’ disclosure of nutritional information as a corporate social responsibility initiative: Customers’ attitudinal and behavioral responses. International Journal of Hospitality Management, 55, 96-106.
• Kline, R., B. (2011). Principles and practice of structual equation modeling, third edition, New York, The Guilford Press,
• Koçoğlu, C., M. ve Aksoy, R. (2017). Demografik değişkenlerin kurumsal sosyal sorumluluk algısı üzerindeki etkilerine yönelik bir araştırma, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 2017,
• Koçoğlu, C., M. (2018). Otel işletmelerinde uygulanan sosyal sorumluluk faaliyetlerinin turistlerin satın alma niyeti üzerindeki etkisi: İstanbul Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl 5,Cilt 5, Sayı 3, 115-140,
• Kotler, P. ve Lee, N. (2006). Kurumsal Sosyal Sorumluluk, çev. Sibel Kaçamak, İstanbul, MediaCat Yayınları
• Meydan Uygur, S. ve Çelik Yetim A. (2016). Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS). Stratejik Yönetimde Güncel Konular (Edt. Uygur, Akyay. 1-28. Detay yayıncılık: Ankara.
• Nunnally, J., C. and Bernstein, I.H., (1994). The assessment of reliability. Psychometric Theory, 3, 248-292. McGraw-Hill, New York,
• Pelit, E. , Keleş, Y. ve Çakır, M. (2009). Otel İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt16, Sayı:2, 19–30.
• Perez, A., Garcia de los Salmones, M.M., Rodrigurez del Bosque, I.(2012). ‘’The effect of corporate associations on consumer behavior’’. European Journal of Marketing 47 (1), 218-238.
• Scherer, R. F., Wiebe F. A., Luther, D. C. and Adams J. S. (1988). Dimensionality of coping: factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological, Reports, 62, 763-770,
• Suki, N. M. and Azman, N.S. (2016). Impacts of corporate social responsibility on the links between green marketing awareness and consumer purchase intentions, procedia economics and finance, 37, Ss. 262- 268,
• Tosun, N. (2007). Sosyal sorumluluk bağlamında reklamda etik anlayışı. (Ed.: Sayımer, İ. ve Eraslan Yayınoğlu, Halkla ilişkiler ve reklam üzerine etik değerlendirmeler. İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. 247-282,
• Wen, L., M. ve Li, S. (2013). A Study On The Relationship Amidst Health Consciousness, Ecological Affect And Purchase İntention Of Green Production, International Journal Of Organizational Innovation, 5(4), Ss. 124-137.
• Wood, D. J. (1991). Corporate Social Performance Revisited, Academy of Management Review, 16(4): 691-71.