MANYAS KUŞCENNETİ MİLLİ PARKI’NIN KUŞ GÖZLEMCİLİĞİ FAALİYETLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 368 - 392, 30.12.2023

Semih Sarıipek Samet Çevik

Öz

Bu çalışmanın amacı, Manyas Kuşcenneti Milli Parkı’nı ziyaret eden turistlerin deneyimleri bağlamında Manyas Kuşcenneti Milli Parkı’ndaki kuş gözlemciliği faaliyetlerini değerlendirmektir. Araştırma problemi doğrultusunda nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Amaçlı örnekleme tekniği ile ikincil veriler TripAdvisor platformundan elde edilmiştir. 2012 Eylül - 2023 Ağustos aralığında TripAdvisor platformunda Manyas Kuşcenneti Milli Parkı ile ilgili yer alan 83 yorumdan 79’u araştırmaya dâhil edilmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA 2020 programı aracılığıyla içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın bulguları doğrultusunda milli park ziyaretçilerinin gerçek anlamda kuş gözlemciliğinden ziyade günübirlik ve rekreasyon amaçlı bölgeyi ziyaret ettikleri, yol üzerinden geçerken uğradıkları ifade edilebilir. Ziyaretçiler genellikle deneyimlerinden memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Yorumların büyük çoğunluğunda gözlenen rahatsızlığın destinasyonda rekreasyon, yeme içme ve konaklama gibi unsurların eksiklikleri olduğu tespit edilmiştir. Bulgular bağlamında araştırma sonucunda milli park ve destinasyona yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ekoturizm, Kuş Gözlemciliği, Kuş Gözlemcileri, Manyas Kuşcenneti Milli Parkı

Kaynakça

• Akoğlan Kozak, M. ve Bahçe, S. (2009). Özel ilgi turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arı, Y. (2003). Kuş Cenneti Milli Parkı’nda park yönetimi-yöre halkı ilişkisi. Doğu Coğrafya Dergisi, 8(9), 7-37.
• Asan, H., Yalçın, H. M. ve Şimşek, E. (2018). Sivas ili kuş gözlem turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(74), 630-655.
• Balıkesir Valiliği (2016). Balıkesir'in büyülü güzelliği: Kuş Cenneti. [Online] http://www.balikesir.gov.tr/kuscenneti [Erişim Tarihi: 08.10.2023]
• BirdLife International (t.y.). Data zone. [Online] http://datazone.birdlife.org/site/ibacriteria [Erişim Tarihi: 06.10.2023]
• Bryan, H. (1977). Leisure value systems and recreational specialization: The case of trout fishermen. Journal of Leisure Research, 9(3), 174–187. https://doi.org/10.1080/00222216.1977.11970328
• Chen, L. J. ve Chen, W. P. (2015). Push–pull factors in international birders' travel. Tourism Management, 48, 416-425. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.12.011
• Collins-Kreiner, N., Malkinson, D., Labinger, Z. ve Shtainvarz, R. (2013). Are birders good for birds? Bird conservation through tourism management in the Hula Valley, Israel. Tourism Management, 38, 31-42. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2013.01.009
• Connell, J. (2009). Birdwatching, twitching and tourism: Towards an Australian perspective. Australian Geographer, 40(2), 203-217. https://doi.org/10.1080/00049180902964942
• Conradie, N., Van Zyl, C. ve Strasheim, A. (2013). What inspires birders to migrate South towards Africa? A quantitative measure of international avitourist motivation. Southern African Business Review, 17(1), 128-167.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4. Basım). Sage Publications.
• Çakıcı, A. C. ve Harman, S. (2006). Kuş gözlemciliğinin önemi: Türkiye’de kuş gözlemcilerinin profili. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(2), 161-168.
• Çakıcı, A. C. ve Harman, S. (2007). Importance of destination attributes attributes affecting destination choice of affecting destination choice of Turkish birdwatchers. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 131-145.
• Çelik, E., Durmuş, A. ve Türkoğlu, M. (2022). Iğdır ili ve yakın çevresinin ornito-turizm perspektifinde değerlendirilmesi. Journal of Academic Tourism Studies, 2(1), 32-44. http://dx.doi.org/10.29228/jatos.51950
• Demirci, S. ve Köseli, M. (2009). İkincil veri ve içerik analizi. K. Böke (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (s. 309-350). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Derinöz, B. (2021). Manyas Kuş Cenneti Milli Parkı’nda (Balıkesir) ornitoturizm. M. Aça ve M. A. Yolcu (Ed.) içinde, Sosyal bilimler ışığında doğa, insan, toplum ve kültür (s. 567-583). Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Dinç, A. ve Ok, M. (2022). Kuş gözlemciliğinin ekoturizme etkisinin araştırılması: Eskikaraağaç örneği. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 5(2), 145-153.
• Düzgün, E. ve Kurt, A. (2021). An assessment of bird watching in Turkey as a recreational activity. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(1), 67-83. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.777
• Ebird (t.y.). Türkiye – gözlenen türler. [Online] https://ebird.org/region/TR?yr=all&m=&rank=mrec&hs_sortBy=date&hs_o=asc [Erişim Tarihi: 06.10.2023]
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T. ve Lise, Y. (2006). Türkiye’nin önemli doğa alanları. Ankara: Doğa Derneği.
• Glowinski, S. L. ve Moore, F. R. (2014). The role of recreational motivation in the birding participation–environmental concern relationship. Human Dimensions of Wildlife, 19(3), 219-233. https://doi.org/10.1080/10871209.2014.878966
• Gürlük, S. ve Rehber, E. (2008). A travel cost study to estimate recreational value for a bird refuge at Lake Manyas, Turkey. Journal of environmental management, 88(4), 1350-1360. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2007.07.017
• Hvenegaard, G. T., Butler, J. R. ve Krystofiak, D. K. (1989). Economic values of bird watching at point Pelee National Park, Canada. Wildlife Society Bulletin (1973-2006), 17(4), 526-531.
• Hvenegaard, G. T. (2002). Birder specialization differences in conservation involvement, demographics, and motivations. Human Dimensions of Wildlife, 7(1), 21-36. https://doi.org/10.1080/108712002753574765
• Kandır, E. H. ve Erturhan, Z. (2015). Doğada görsel şölen: Kuşlar ve kuş gözlemciliği. Ayrıntı Dergisi, 3(31), 15- 20.
• Kocaman, G. ve Arslan, H. (2023). Ebird verilerinin incelenmesi yolu ile Türkiye’de kuş gözlemciliği üzerine bir değerlendirme. The Journal of Social Sciences, 63(63), 537-552. http://dx.doi.org/10.29228/SOBIDER.68937
• Lee, C. K., Lee, J. H., Kim, T. K. ve Mjelde, J. W. (2010). Preferences and willingness to pay for bird-watching tour and interpretive services using a choice experiment. Journal of sustainable tourism, 18(5), 695-708. https://doi.org/10.1080/09669581003602333
• Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Özel, P. (2021). Kuş gözetleme turizmi (ornitoloji) açısından Kızılırmak Deltası’nın (Kuş Cenneti) önemi ve saz horozu (porphyrio porphyrio). Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 2(2), 75-85.
• Özer, O. (2021). Kayseri Hürmetçi Sazlığının Ornito Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 3(1), 37-54. https://doi.org/10.51525/johti.926528
• Ramsar (1994). Convention on wetlands of international importance especially as waterfowl habitat. [Online] https://www.ramsar.org/sites/default/files/documents/library/current_convention_text_e.pdf [Erişim Tarihi: 06.10.2023]
• Ramsar (2023). The list of wetlands of international importance. [Online] https://www.ramsar.org/sites/default/files/2023-08/sitelist.pdf [Erişim Tarihi: 06.10.2023]
• Sali, M. J., Kuehn, D. M. ve Zhang, L. (2008). Motivations for male and female birdwatchers in New York state. Human Dimensions of Wildlife, 13(3), 187-200. https://doi.org/10.1080/10871200801982795
• Sarı, C., Oban, R. ve Erdoğan, A. (2011). Ornitho-tourism and Antalya. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 19, 165-172. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.05.120
• Scott, D., Ditton, R. B., Stoll, J. R. ve Eubanks Jr, T. L. (2005). Measuring specialization among birders: Utility of a self-classification measure. Human Dimensions of Wildlife, 10(1), 53-74. https://doi.org/10.1080/10871200590904888
• Sevindi, C. (2013). Ekoturizm ve kuş gözlemciliği açısından Kuyucuk Gölü kuş cenneti (Arpaçay-Kars). Türk Coğrafya Dergisi, 61, 63-76.
• Sevindi, C. ve Kaya, G. (2019). Kuş gözlemciliği turizmi açısından tortum gölü sulak alanı (Uzundere-Erzurum). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(Özel Sayı), 2203-2218.
• Son, N. L. H., Dung, L. T. ve Van, N. T. (2011). Developing bird watching ecotourism combined with education and natural conservation. VNU Journal of Science, Earth Sciences, 27, 89-97.
• Sözüer, Ö. ve Erkol, I. L. (2013). Adana ilinin kuş gözlem turizmi potansiyeli. 2. Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu, 19 Nisan, Adana, Türkiye.
• Suana, I. W., Ahyadi, H., Hadiprayitno, G., Amin, S., Sukmaring Kalih, L. A. T. T. W. ve Sudaryanto, F. X. (2020). Environment carrying capacity and willingness to pay for bird-watching ecotourism in Kerandangan Natural Park, Lombok, Indonesia. Biodiversitas Journal of Biological Diversity, 21(5), 2266-2274. https://doi.org/10.13057/biodiv/d210557
• Şekercioğlu, Ç. H. (2002). Impacts of birdwatching on human and avian communities. Environmental Conservation, 29(3), 282-289. https://doi.org/10.1017/S0376892902000206
• Tapper, R. (2006). Wildlife watching and tourism: a study on the benefits and risks of a fast growing tourism activity and its impacts on species. UNEP/Earthprint.
• Tırıl, A. (2005). Doğal alanlarda korumacı bir turizm etkinliği kuş gözlemciliği. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 8-10 Eylül, Isparta, Türkiye.
• Türkiye Kültür Portalı (t.y.). Kuş Cenneti Milli Parkı – Balıkesir. [Online] https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/balikesir/gezilecekyer/kuscenneti-milli-parki [Erişim Tarihi: 08.10.2023]
• Wilkinson, C., Waitt, G. ve Gibbs, L. (2014). Understanding place as ‘home’ and ‘away’ through practices of bird-watching. Australian Geographer, 45(2), 205-220. https://doi.org/10.1080/00049182.2014.899029
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.