DEVELOPMENTS TOWARDS WEB 5.0 IN HEALTH TOURISM: SYSTEMATIC COMPILATION

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 48 - 65, 16.01.2024

Betül Akalın Mehmet Beşir Demirbaş

https://doi.org/10.55050/sarad.1321744

Öz

Internet technology has become an indispensable part of our lives today. The interest in traditional media such as newspapers and television is decreasing day by day. The use of technology is important in health tourism as technology is now used in all fields. In this context, this study aims to investigate the importance, application areas and potential innovations of Web 4.0 and Web 5.0 technologies in relation to health tourism. In this research, using the systematic compilation method, a comprehensive search was conducted on the use of WEB -based digital technologies in health tourism by examining the articles, reports, books, and dissertations in the literature. As a result of the systematic review, it was determined that Metaverse, Gamification, Virtual Reality, Social Media, Mobile Applications, and WEB technologies are possible areas that should be evaluated with regard to health tourism. These technologies have the potential to guide health tourists in health tourism, especially in issues such as country promotion, communication, accommodation, and safety. This can have a positive impact on health tourists' preference behavior. For a country like Turkey, which is of great importance for health tourism, it can be of great benefit to use these technologies in its promotional and marketing activities. In addition, supporting projects for technologies such as metaverse, gamification, and virtual reality and promoting institutions working in this field can increase Turkey's competitiveness in the field of health tourism.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, Health Tourism, WEB Technologies, WEB 4.0, WEB 5.0.

SAĞLIK TURİZMİNDE WEB 5.0’A DOĞRU GELİŞMELER: SİSTEMATİK DERLEME

Öz

Günümüzde internet teknolojisi hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Gazeteler, televizyonlar gibi geleneksel medyalara olan ilgi gün geçtikçe azalma eğilimi göstermektedir. Teknoloji bugün tüm alanlarda kullanıldığı gibi sağlık turizminde de kullanımı önemlidir. Bu kapsamda çalışma, Web 4.0 ve Web 5.0 teknolojilerinin sağlık turizmi açısından önemi, kullanım alanları ve potansiyel yeniliklerini keşfetmeyi amaçlamaktadır. Sistematik derleme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada literatürdeki makaleler, raporlar, kitaplar ve tezler incelenerek sağlık turizminde WEB tabanlı dijital teknolojilerin kullanımına ilişkin kapsamlı bir tarama yapılmıştır. Yapılan sistematik derleme sonucunda, Metaverse, Oyunlaştırma, Sanal Gerçeklik, Sosyal Medya, Mobil Uygulamalar ve WEB teknolojilerinin sağlık turizmi açısından değerlendirilmesi muhtemel alanlar olduğu belirlenmiştir. Bu teknolojilerin sağlık turizmi alanında özellikle ülke tanıtımları, iletişim, konaklama ve güvenlik gibi konularda sağlık turistlerine rehberlik etme potansiyeli bulunmaktadır. Bu da sağlık turistlerinin tercih etme davranışını olumlu yönde etkileyebilir. Türkiye gibi sağlık turizmi açısından önemli bir ülkenin, tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bu teknolojileri kullanması büyük bir avantaj sağlayabilir. Ayrıca, Metaverse, Oyunlaştırma ve Sanal Gerçeklik gibi teknolojilere yönelik projelerin desteklenmesi ve bu alanda faaliyet gösteren kurumların teşvik edilmesi, Türkiye'nin sağlık turizmi alanındaki rekabet gücünü artırabilir.

Anahtar Kelimeler

dijitalleşme, web teknolojileri, sağlık turizmi, web 4.0, web 5.0

Kaynakça

• Aylan, F. K. ve Aylan, S. (2020). Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik uygulamalarının rekreatif faaliyetlere yansıması: Dijital Rekreasyon. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2746–2760. doi:10.26677/TR1010.2020.
• Aziz, H. A. ve Madani, A. (2015). Evolution of the web and its uses in healthcare. American Society for Clinical Laboratory Science, 28(4), 245–249. doi:10.29074/ascls.28.4.245
• Babur, Y. (2022). Metaverse çağında turı̇zm endüstrı̇sı̇nı̇n rolü the role of the tourism ındustry in the metaverse. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 91–101.
• Baran, Z. ve Baran, H. (2021). Dijital teknolojiler bağlamında turistik gezilerin yeni gerçekliği: sanal UZAM. Sivas İnterdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 175–188.
• Bauman, A. ve Bachmann, R. (2017). Online consumer trust: trends in research. Journal of Technology Management and Innovation, 12(2), 68–79. doi:10.4067/S0718-27242017000200008
• Bay, S. W. (2018). The effects of social media on consumer behaviour in tourism: A study among university students, 4(5), 772–786. http://eprints.utar.edu.my/2930/1/IA-2018-BSW-1400267.pdf adresinden erişildi.
• Bayrak, Ö. A. ve Dalkıran, G. B. (2020). Sağlık turizminde aracı kurumların web sitelerine yönelik bir değerlendirme: Türkiye örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 06(özel sayı), 171–180.
• Bektas, G. ve Simsek, F. (2016). Importance of mobile health services on old age tourism. Health Care Academician Journal, 3(4), 179. doi:10.5455/sad.13-1483621208
• Bhattacharyya, S. B. (2020). Medical tourism market size worth around $162 billion by 2026: acumen research and consulting. 4 Eylül 2022 tarihinde https://www.asianhhm.com/healthcare-management/medical- tourism-telemedicine adresinden erişildi.
• Birdir, K. ve Buzcu, Z. (2014). JCI Akreditasyon belgesine sahip olan sağlık kuruluşlarının web sitelerinin medikal turizm açısından değerlendirilmesi. Evaluation of WEB Sites of The Organizations Which Have JCI Certified Healthcare in Terms of Medical Tourism., 11(1), 1–19.
• Browning, M. H. E. M., Mimnaugh, K. J., van Riper, C. J., Laurent, H. K. ve LaValle, S. M. (2020). Can simulated nature support mental health? comparing short, single-doses of 360-degree nature videos in virtual reality with the outdoors. Frontiers in Psychology, 10(January), 1–14. doi:10.3389/fpsyg.2019.02667
• Brumen, B., Planinc, P., Špindler, T., Gorenak, M. ve Štuhec, T. L. (2020). Use of mobile technologies in tourism: natural health resorts study. Mediterranean Journal of Social Sciences, 11(4), 1. doi:10.36941/mjss-2020- 0036
• Buhalis, D. ve Law, R. (2008). Progress in information technology and tourism management: 20 years on and 10 years after the Internet-the state of etourism research. Tourism Management, 29(4), 609–623. doi:10.1016/j.tourman.2008.01.005
• Buhalis, D., Lin, M. S. ve Leung, D. (2022). Metaverse as a driver for customer experience and value co-creation: implications for hospitality and tourism management and marketing. International Journal of Contemporary Hospitality Management. doi:10.1108/IJCHM-05-2022-0631
• Çallı, F. (2021). Turizm endüstrisinin dijital geleceği. Journal of New Tourism Trends, 2(1), 97–107.
• Calvaresi, D., Leis, M., Dubovitskaya, A., Schegg, R. ve Schumacher, M. (2019). Trust in tourism via blockchain technology: results from a systematic review. Information and Communication Technologies in Tourism 2019 içinde (ss. 304–317). Springer International Publishing. doi:10.1007/978-3-030-05940-8
• Çetin, T. (2019). Sağlık turizmi kapsamında medikal turizm pazarlaması: Türkiye medikal turizm şirketleri üzerine bir uygulama. Yüksek lisans tezi.
• Choudhury, N. (2014). World Wide Web abd its journey from Web 1.0 to Web 4.0. IJCSIT, 5(6), 8096–8100. doi:10.1186/1471-2105-9-82
• Çilesiz, E. ve Aydın, N. (2022). Metaverse ve Turizm: Kuramsal Bir Yaklaşım. Journal of Academic Tourism Studies, 1(1), 32–44. doi:10.29228/jatos.62009
• Cormany, D. ve Baloglu, S. (2011). Medical travel facilitator websites: An exploratory study of web page contents and services offered to the prospective medical tourist. Tourism Management, 32(4), 709–716. doi:10.1016/j.tourman.2010.02.008
• Costa, L. V., Veloso, A. I., Arnab, S., Loizou, M., Tomlins, R. ve Sukumar, A. (2019). Scaffolding in indoor and outdoor mobility a wearable and mobile application for senior tourism in a Playable City. Iberian Conference on Information Systems and Technologies, CISTI, 2019-June(June), 19–22. doi:10.23919/CISTI.2019.8760927
• D’Cunha, S. D. (2017). Dubai sets ıts sights on becoming the world’s first blockchain-powered government (2017). 11 Ekim 2022 tarihinde https://www-forbes- com.cdn.ampproject.org/c/s/www.forbes.com/sites/suparnadutt/2017/12/18/dubai-sets-sights-on- becoming-the-worlds-first-blockchain-powered-government/amp/ adresinden erişildi.
• David, C. C., San Pascual, R. S. ve Torres, E. S. (2019). Reliance on Facebook for news and its influence on political engagement. PLoS ONE, 14(3), 1–15. doi:10.1371/journal.pone.0212263
• Dávideková, M., Mjartan, M. ve Greguš, M. (2017). Utilization of Virtual reality in education of employees in Slovakia. Procedia Computer Science, 113, 253–260. doi:10.1016/j.procs.2017.08.365 Deloitte.
• (2019). 2019 Global health care outlook Shaping the future. Design Issues. https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/global/Documents/Life-Sciences-Health-Care/gx-lshc- hc-outlook 2019.pdf%0Ahttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2665/%0Ahttp://dx.doi.org/10.1016/j.bios.2016. 09.038%0Ahttps://pdfs.semanticscholar.org/956b/6ee61 adresinden erişildi.
• Dewi, Y. S. ve Darma, G. S. (2022). Shifting business strategy of ınternational standard hospital in metaverse Era. JMMR (Jurnal Medicoeticolegal dan Manajemen Rumah Sakit), 11(1), LAYOUTING. doi:10.18196/jmmr.v11i1.14207
• Doğramacı, Y. G. (2020). Teletıp, Sağlık turizmi ve uzaktan sağlık hizmetleri: mesafeli sözleşmeler. İstanbul Hukuk Mecmuası, 78(2), 657–710. doi:10.26650/mecmua.2020.78.2.0014
• Ekiyor, A., Özçelik, T. ve Şeremet, H. (2020). Sağlık Turizminde Dijital Pazarlar. (A. Ekiyor, E. Y. Ekiyor ve F. Altan, Ed.). Ankara: İksad Yayınevi.
• Enzensberger, H. M. (1996). A theory of tourism. DUKE Universty Press, 1(68), 117–135.
• Erdem, H. ve Özyaral, O. (2021). National innovative health tourism and entrepreneurship. Revista Argentina de Clínica Psicológica, XXX(N°1), 668–672. doi:10.24205/03276716.2020.2062
• Fleerackers, T. ve Meyvis, M. (2018). Web 1.0 vs Web 2.0 vs Web 3.0 vs Web 4.0 vs Web 5.0 – A bird’s eye on the evolution and definition. Society. 27 Ağustos 2022 tarihinde https://flatworldbusiness.wordpress.com/flat-education/previously/web-1-0-vs-web-2-0-vs-web-3-0-a- bird-eye-on-the-definition/ adresinden erişildi.
• Global Wellness Instıtue. (2022). Statistics & Facts - Global Wellness Institute. Empowerıng Wellness Worldwıde. 23 Ekim 2022 tarihinde https://globalwellnessinstitute.org/press-room/statistics-and-facts/ adresinden erişildi.
• Go, H. ve Kang, M. (2022). Metaverse tourism for sustainable tourism development: tourism agenda 2030. Tourism Review, (August). doi:10.1108/TR-02-2022-0102
• Interlivestats. (2023). İnternet canlı istatistikleri - internet kullanımı ve sosyal medya istatistikleri. 3 Ekim 2023 tarihinde https://www.internetlivestats.com/ adresinden erişildi.
• Javaid, M., Haleem, A., Vaishya, R., Bahl, S., Suman, R. ve Vaish, A. (2020). Industry 4.0 technologies and their applications in fighting COVID-19 pandemic. Diabetes and Metabolic Syndrome: Clinical Research and Reviews, 14(4), 419–422. doi:10.1016/j.dsx.2020.04.032
• Johansen, F. ve van den Bosch, S. (2017). The scaling-up of Neighbourhood Care: From experiment towards a transformative movement in healthcare. Futures, 89, 60–73. doi:10.1016/j.futures.2017.04.004
• Kambil, A. (2008). What is your Web 5.0 strategy? Journal of Business Strategy, 29(6), 56–58. doi:10.1108/02756660810917255
• Kapan, K. ve Üncel, R. (2020). Gelişen web teknolojilerinin (Web 1.0- Web 2.0- Web 3.0) Türkiye Turizmine etkisi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi , 3(3), 276–289. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1164473 adresinden erişildi.
• Kilmer, P. D. (2010). Review Article: Review Article. Journalism, 11(3), 369–373. doi:10.1177/1461444810365020 Kılınç, H. ve Koçarslan, H. (2022). Sağlık Turizminde Elektronik Ağızdan Ağıza Pazarlamanın Bölgesel Güven Ve Seyahat Niyeti Üzerine Etkisi: Yabancı Hastalar Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Çalışmalar Üzerine Akademik Perspektif Dergisi, (1), 43–65.
• Lindberg, I., Lindberg, B. ve Söderberg, S. (2017). Patients’ and healthcare personnel’s experiences of health coaching with online self-management in the renewing health project. International Journal of Telemedicine and Applications, 2017. doi:10.1155/2017/9306192
• Lobo, F. A. (2020). Industry 4.0: Manufacturing and the future of medical things. Asian Hospital & Healthcare Management. 4 Eylül 2022 tarihinde https://www.asianhhm.com/technology-equipment/industry- manufacturing-future-medical-things adresinden erişildi.
• Lunt, N., Hardey, M. ve Mannion, R. (2010). Nip, tuck and click: medical tourism and the emergence of web- based health information. The Open Medical Informatics Journal, 4(1), 1–11. doi:10.2174/1874431101004010001
• Mesci, G. ve Sağlık, E. (2020). Sağlık turizminde dijital ı̇letişim JCI akreditasyon belgesini almış hastaneler üzerinde bir araştırma. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 2(1), 74–90.
• Milano, R., Baggio, R. ve Piattelli, R. (2011). The effects of online social media on tourism websites. Information and Communication Technologies in Tourism 2011, 471–483. doi:10.1007/978-3-7091-0503-0_38
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J. ve Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. BMJ (Online), 339(7716), 332–336. doi:10.1136/bmj.b2535
• Natarajan, K. (2015). Tourism industry in India – with special reference to health care tourism. IOSR Journal of Business and ManagementVer. I, 17(2), 2319–7668. doi:10.9790/487X-17213741
• Nayyar, A., Mahapatra, B., Le, D. N. ve Suseendran, G. (2018). Virtual Reality (VR) & Augmented Reality (AR) technologies for tourism and hospitality industry. International Journal of Engineering and Technology(UAE), 7(2), 156–160. doi:10.14419/ijet.v7i2.21.11858
• Negruşa, A. L., Toader, V., Sofică, A., Tutunea, M. F. ve Rus, R. V. (2015). Exploring gamification techniques and applications for sustainable tourism. Sustainability (Switzerland), 7(8), 11160–11189. doi:10.3390/su70811160
• Nieamah, K. F. ve Purwoko, Y. (2021). Strategi pengembangan health tourism di yogyakarta. Journal of Tourism and Economic, 4(1), 38–46. doi:10.36594/jtec.v4i1.109
• Öksüz, B. ve Altıntaş, V. (2017). Sağlık turizminde dijital iletişim kanallarının kullanımı* the use of digital communication tools in health tourism. Journal of Travel and Hospitality Management Kabul Tarihi, 14(1), 59–75. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/290559 adresinden erişildi.
• Öngider, M. U. ve Yazıcı, S. (2020). 360° Sanal gerçeklik videolarının turistlerin seyahat motivasyonuna etkisi üzerine deneysel bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 121–136. doi:10.26677/TR1010.2020.
• Özdemir A., M. (2020). Covıd - 19 salgını sonrası alınan önlemlerle turizm: muhtemel senaryolar. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(2), 222–238.
• Pal, S & Sarkar, P. (2021). Web 4 . 0 and new reformation in education. World Bulletin of Social Sciences ( WBSS ), 2, 66–72. https://scholarexpress.net/index.php/wbss/article/view/94 adresinden erişildi.
• Patel, K. (2013). Incremental Journey for world wide web: ıntroduced with web 1.0 to recent web 5.0 – a survey paper. International Journal of Advanced Research in Computer Science and Software Engineering, 3(10), 410–417.
• Pencarelli, T. (2020). The digital revolution in the travel and tourism industry. Information Technology and Tourism, 22(3), 455–476. doi:10.1007/s40558-019-00160-3
• Petrigna, L. ve Musumeci, G. (2022). The metaverse: a new challenge for the healthcare system: a scoping review. Journal of Functional Morphology and Kinesiology, 7(3). doi:10.3390/jfmk7030063
• Ribeiro, F. R., Silva, A., Barbosa, F., Silva, A. P. ve Metrôlho, J. C. (2018). Mobile applications for accessible tourism: overview, challenges and a proposed platform. Information Technology and Tourism, 19(1–4), 29–59. doi:10.1007/s40558-018-0110-2
• Schiopu, A. F., Hornoiu, R. I., Padurean, M. A. ve Nica, A. M. (2021). Virus tinged? Exploring the facets of virtual reality use in tourism as a result of the COVID-19 pandemic. Telematics and Informatics, 60(July 2020), 101575. doi:10.1016/j.tele.2021.101575
• Sever, N. S., Sever, G. N. ve Kuhzady, S. (2015). The evaluation of potentials of gamification in tourism marketing communication. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(10), 188–202. doi:10.6007/ijarbss/v5-i10/1867
• Shaygani, F., Marzaleh, M. A. ve Peyravi, M. (2022). Metaverse: A modern approach to medical tourism ındustry. Iranian Journal of Public Health, 51(12), 2844–2845.
• Tavakoli, R. ve Wijesinghe, S. N. R. (2019). The evolution of the web and netnography in tourism: A systematic review. Tourism Management Perspectives, 29(August 2018), 48–55. doi:10.1016/j.tmp.2018.10.008
• Tezcan, C. (2016). Sağlığa Yenı̇ lı̇ kçı̇ Bı̇ r Bakış Açısı: Mobı̇ l Sağlık. TÜSİAD-T/2016-03/575. İstanbul.
• Thomason, J. (2021). Journal of metaverse meta health-how will the metaverse change health care? Journal of Metaverse, 1(1), 13–16. https://www.influencive.com/flickplays-3d-social-media-platform- adresinden erişildi.
• Trunfio, M. ve Della Lucia, M. (2020). Toward web 5.0 in ıtalian regional destination marketing. Symphonya. Emerging Issues in Management, (2), 60–75. doi:10.4468/2016.2.07trunfio.dellalucia
• Tuclea, C. E., Vrânceanu, D. M. ve Năstase, C. E. (2020). The role of social media in health safety evaluation of a tourism destination throughout the travel planning process. Sustainability (Switzerland), 12(6661), 1– 17. doi:10.3390/su12166661
• USHAŞ. (2022). Health Tourism Data - USHAŞ : USHAŞ. Uluslararası Sağlık Turizmi Anonim Şirketi. 23 Ekim 2022 tarihinde https://www.ushas.com.tr/en/health-tourism-data/ adresinden erişildi.
• Wei, D. (2022). Gemiverse: The blockchain-based professional certification and tourism platform with its own ecosystem in the metaverse. International Journal of Geoheritage and Parks, 10(2), 322–336. doi:10.1016/j.ijgeop.2022.05.004
• Xu, F., Buhalis, D. ve Weber, J. (2017). Serious games and the gamification of tourism. Tourism Management, 60, 244–256. doi:10.1016/j.tourman.2016.11.020
• Yıldırım, B. F. (2022). Dijital hastane modelinin gerçekleşmesi bağlamında mobil cihazların sağlık turizmi alanındaki rolü. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 9(3), 250–257. doi:10.52880/sagakaderg.1077015
• Yılmaz, F., Mete, A. H., Fidan Türkön, B. ve İnce, Ö. (2022). Sağlık hizmetlerinin geleceğinde metaverse ekosistemi ve teknolojileri: uygulamalar, fırsatlar ve zorluklar. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 6(1), 12–34. doi:10.52148/ehta.1082705
• Yılmaz, H., Yılmaz, N., Turizmi, S., Dijitalleşme, S. ve Turizmi, W. S. (2022). Dünyada ve Türkiye’de dijital sağlık turizmi uygulamaları. Health Care Acad J • Year, 9(1), 64–72. doi:10.52880/sagakaderg.900867
• Yung, R. ve Khoo-Lattimore, C. (2019). New realities: a systematic literature review on virtual reality and augmented reality in tourism research. Current Issues in Tourism, 22(17), 2056–2081. doi:10.1080/13683500.2017.1417359
• Zhang, S., Zhen, F., Wang, B., Li, Z. ve Qin, X. (2022). Coupling social media and agent-based modelling: a novel approach for supporting smart tourism planning. Journal of Urban Technology, 29(2), 79–97. doi:10.1080/10630732.2020.1847987
• Zhao, F., Ahmed, F. ve Faraz, N. A. (2020). Caring for the caregiver during COVID-19 outbreak: Does inclusive leadership improve psychological safety and curb psychological distress? A cross-sectional study. International Journal of Nursing Studies, 110, 103725. doi:10.1016/j.ijnurstu.2020.103725