ENDÜLÜS’TE MULÛKU’T-TAVÂİF’TEN ABBÂDÎLER (1023-1091)

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 2, 747 - 763, 31.12.2023

Sevgi Yalt Adnan Adıgüzel

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1315385

Öz

ÖZET
Müslümanlar 8. yüzyıl başlarında İber Yarımadasını fethetmişler ve bölgeye Endülüs demişlerdir. Burası Müslümanların hâkim olduğu yüzyıllar boyunca (711-1492) Müslüman, Hıristiyan ve Yahudilerin birlikte yaşadığı bir coğrafya olmuştur. Bölgede Müslümanlarının en güçlü şekilde temsil edildiği ve buradaki İslamlaşmanın gerçekleştiği dönem Endülüs Emevi Devleti’nin hâkim olduğu yıllardır (756-1031). Bu devletin yıkılma sürecine girdiği 11. yüzyıl başlarından itibaren Endülüs’teki Müslümanların hâkim olduğu bölgede dağılmalar başlamıştır. Bu süreçte hemen her şehirde küçük devletler kurulmuştur. Bu anlamda 300-400 bin km karelik küçük bir alanda “mulûku’t-tavâif” denilen birçokları bir şehir ya da kaleden ibaret olan onlarca devletçik ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada bu küçük devletlerden (mulûku’t-tavâiften) biri olan, 1023-1091 yılları arasında Endülüs’te İşbîliye merkezli olarak hüküm sürmüş Abbâdî Devleti ele alınmıştır. Bu devlet İşbiliye kadısı Ebû’l-Kasım Muhammed b. Abbâd tarafından 1023 yılında kurulmuş, mülûkü’t-tavâifin en büyüğüdür. Devlet, 1091 yılında Murâbıtlar tarafından yıkılana kadar 68 yıl hüküm sürmüştür. Bu çalışmada devletin ortaya çıkış süreci, siyasi faaliyetleri ve komşu devletlerle ilişkileri ele alınmıştır. Bunun yanında devletin yöneticileri olan İbn Abbâd, Mu‘tazıd, Mu‘temid dönemleri, siyasi olayları anlatılmış, ve Abbâdîlerde idarî ve sosyo-kültürel hayat hakkında bilgi verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Abbâdî, Mu‘tazıd, Mu‘temid, İşbîliye, Mülûkü’t-tavâif

Anahtar Kelimeler

Abbâdî, Mu‘tazıd, Mu‘temid, İşbîliye, Mülûkü’t-tavâif

Destekleyen Kurum

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Proje Numarası

1

Teşekkür

Katkılarınız için teşekkür ederim.

ABBADIS FROM MULUKU'T-TAVAIF IN ANDALUSIA (1023-1091)

Öz

ABBADIS FROM MULUKU'T-TAVAIF IN ANDALUSIA (1023-1091)
Muslims conquered the Iberian Peninsula in the early 8th century and called the region Andalusia. During the centuries of Muslim rule (711-1492), Muslims, Christians and Jews lived together in this region. The years when the Umayyad State of Andalusia was in power (756-1031) were when Muslims were most strongly represented in the region and the Islamization of the region took place. From the beginning of the 11th century, when this state began to collapse, the Muslim-dominated region in Andalusia began to disintegrate. In this process, small states were established in almost every city. In this sense, in a small area of 300-400 thousand square kilometres, tens of states called "mulūku't-tawāif" emerged, many of which consisted of a city or a castle. This study focuses on the Abbādī State, one of these small states (mulūq al-tawā'īf), which ruled in Andalusia between 1023 and 1091, centered in al-Ashbīlī. This state was founded in 1023 by Abū al-Qāsim Muhammad b. Abbād, the qadi of Ishbīlīya, and was the largest of the mulūq al-tawāif. The state ruled for 68 years until it was destroyed by the Almoravids in 1091. In this study, the emergence of the state, its political activities and relations with neighbouring states are discussed. In addition, the rulers of the state, Ibn Abbād, Mu'tazid, Mu'temid periods, political events, and information about the administrative and socio-cultural life of the Abbādids are provided.

Anahtar Kelimeler

Abbādī, Mu'tazid, Mu'temid, Sevilla, Mulūk al-tawāif

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Abud, Muhammed bin. et-Tarihu’s-Siyasi ve’l-İctimai li İşbîliye fi Ahdi Duvelü’t-Tavâif. 1. Bs. Fas: Metabiu’ş-Şuyuh, 1983.
• Adıgüzel, Adnan. “Mağrib ve Endülüs’ü Birleştiren Lider Yûsuf b. Tâşfîn”. İstem. 32 (2018): 231-257.
• Affane, Falentina Süleyman. Memleketu İşbîliye Zamani Beni Abbâd ve Alakatihim ed-Dahiliye ve’l-Hariciye. Yüksek Lisans Tezi, Camiatu’l-Necah el-Vataniye Kulliyetu Dirasetu’l-Ulya, 2002.