MİLLİ MÜCADELE VE BÜYÜK TAARRUZ’A ANADOLULU BİR RUM’UN GÖZÜNDEN BAKMAK

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 100. YILINDA BÜYÜK TAARRUZ ÖZEL SAYISI, 113 - 123, 30.08.2022

Güngör Göçer

https://doi.org/10.30692/sisad.1132710

Öz

Osmanlı Devleti’nde uygulanan “millet sistemi” içerisinde yüzyıllarca dillerine, kültürlerine ve dinlerine karışılmadan huzurlu bir yaşam süren gayrimüslimler özellikle 19. yüzyıldan itibaren çıkardıkları ayrılıkçı hareketlerle ülkede yaşanan huzursuzluğun en önemli sebeplerinden birisi olmuşlardır. Bu süreç I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin yenilmesiyle birlikte son merhalesine girerek Anadolu topraklarındaki en önemli gayrimüslim sınıf olan Rumların devletin içine düştüğü acziyetten faydalanmak için faaliyete geçmelerine neden olmuştur. Mondros Ateşkes Antlaşması ve Paris Barış Konferansı’nda alınan kararlar sonrasında da Yunanistan’ın İzmir’i işgalinin İtilaf Devletleri tarafından onaylanmasıyla Anadolu’da başlayan Yunan işgali yerli Rumları heyecanlandırmış ve büyük Yunanistan’ı kurma hayallerini canlandırmıştır. İşte bu amaçla yerli Rumlar hem işgali gönülden desteklemişler hem de işgalci Yunan ordusuna gönüllü olarak katılarak Müslüman Türk halkına karşı birçok insanlık dışı muameleyi reva görmüşlerdir. Yapılan zulümlerle ilgili anlatılar romantik bir anlayışın sonucu ortaya çıkan Türk-Yunan dostluğu bağlamında bazı kesimler tarafından görmezden gelinse de bir vakıa olarak anılarda tazeliğini korumaktadır. Biz bu çalışmamızda Anadolu’da başlayan Yunan işgali sürecinde bizzat Yunan ordusu içerisinde yer alan Anadolulu bir Rum’un Manoli Aksiyotis’in anılarından hareketle Yunan ordusunun Büyük Taarruz’la sona eren işgaller sürecinde neler yaptıklarını neler hissettiklerini ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele, Yunanistan, Sakarya Savaşı, Büyük Taarruz.

Looking at the National Struggle and Great Offensive Through the Eyes of a Greek Anatolian

Öz

The non-Muslims who led a peaceful life in ‘the system of nationality’ applied in the Ottoman Empire without any interference in their language, culture and religion for centuries have become one of the important reasons for the unrest lived because of the separatist movement they made since especially 19th century. This period has reasoned to the Geek’s, who were the most important non-Muslim class in Anatolia, going in action to take advantage of the helplessness of the state after the Ottoman Empire’s reaching its final stage with its defeat in the First World War. Regarding this aim, local Greeks both supported the occupation wholeheartedly and exposed many inhumane treatments to Muslim Türkish Folk by voluntarily joining into the Greek army. Even though the narratives about the atrocities committed are ignored by some in the context of the Turkish-Greek friendship that emerged as a result of a romantic understanding, they maintain their freshness in memories as a case. In our study here, through the memories of Manoli Aksiyotis, an Anatolian Greek who personally took place in the Greek Army during the Greek occupation which started in Anatolia, we will try to present what he did and felt during the Greek Army’s occupations’ period that ended with the Great Offensive with his memories.

Anahtar Kelimeler

National Struggle, Greece, Sakarya Battle, Great Offensive

Kaynakça

• Cemal Avcı, H. A. (2020 4(1)). Sakarya Savaşı'nın Önemi ve Ders Kitaplarındaki Yeri Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimlerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1-16.
• İnönü, İ. (1992). İsmet İnönü Hatıralar. İstanbul : Bilgi Yayınevi.
• Mutlu, C. (2007). I. Dünya Savaşı'nda Amele Taburları. İstanbul : IQ Kültür Sanata Yayıncılık.
• Oran, B. (1986). Türk Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu. Ankara : Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Sebilürreşâd. (12 Haziran 1919). İzmir Havalisinden Hicret. Sebilürreşâd (421-422).
• Sotiriyu, D. (1997). Benden Selam Söyle Anadolu'ya. İstanbul : Alan Yayıncılık.,
• Yalçın, K. (2014). Emanet Çeyiz. İstanbul: Bir Zamanlar Yayıncılık.
• Arı, K. (1995). Büyük Mübadele Türkiye’ye Zorunlu Göç (1923-1925), İstanbul.
• Arı, K. (2017) Türk Roman ve Öyküsünde “Mübadele”, Tarih ve Günce, I/I 2017 Yaz, s. 5-28
• Göçer, G. (2019). Mübadelenin Dikenli Yollarında Mübadele İnsanları, VII. Uluslararası Balkan Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Balkanlar’a Balkanlar’dan Göçler (Osmanlı’dan Cumhuriyet’e) Tam Metin Bildiri Kitabı, C. I, s. 389-422. Ankara.
• Sabis, A. İ. (1993). Hatıraların İstiklal Harbi ve Gizli Cihetleri, C. V, İstanbul: Nehir Yayınları
• Ersoy, E. A. (2017). Babam Mehmet Akif Ersoy, İstanbul: Kurtuba Kitap.
• Yaşar, H. (2016). Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Devleti’nin Firari askerler Sorununa Dair Genel Bir Değerlendirme, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Bahar 2016, s. 5-41
• Bilgin, T. (2016). Savaş Yıllarında Anadolu Rumlarının Yaşadığı İkilem, Vakanüvis, Mart 2016, S. 1, s.37-92.
• Göçer, G.(2012). Balkan Harbi sonrası Bir Özeleştiri Örneği Olarak “Kırmız ve Siyah Kitap 1328 Faciası”, Tyb Akademi, Balkan Savaşları’nın 100. Yılında Büyük Göç ve Muhaceret Edebiyatı, s. 73-91
• Göçer, G. (2012).Balkan Harbinde Yaşanan Zulümlerin Milli Bilincin Oluşmasına Etkisi, Uluslararası Balkan Sempozyumu Bildirileri, Isparta 2012, s. 63-69