CLAUDE LÉVİ-STRAUSS’UN YAPISALCI MİT ÇÖZÜMLEME KURAMINA GÖRE OEDİPUS MİTİNİN KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 46, 69 - 79, 31.01.2024

Gülden Pamukcu

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1346158

Öz

Claude Lévi-Strauss, mitlerin toplumsal çatışmaları ve çelişkileri anlama çabasının bir ürünü olarak ortaya çıktığını savunur. Oedipus miti de bu bağlamda incelendiğinde, temelde insan doğasına dair evrensel bir hikâyeyi temsil eder. Sophokles’in Kral Oedipus tragedyası ise, Oedipus mitini esas alarak şekillenir. Claude Lévi-Strauss’un yapısalcı mit çözümleme kuramı, edebiyatın mitleri nasıl şekillendirdiğini ve değiştirdiğini ele alır. Ona göre Sophokles’in tragedyası Oedipus mitini bireysel ve toplumsal düzeyde değiştirmektedir. Öte yandan Kral Oedipus tragedyası, Oedipus mitini temel alarak bu değişimi gerçekleştirir ve mitin evrensel temalarını daha derinlemesine anlamamıza ve mitlerin altında yatan evrensel yapıları daha yakından tanımamıza olanak vermektedir. Tragedya, mitin temel unsurlarını korumakla beraber onu farklı bir açıdan ele alır. Bu çalışmada Lévi-Strauss’un yapısalcı yaklaşımı temel alınarak Oedipus mitinin Sophokles’in Kral Oedipus tragedyasıyla karşılaştırmalı bir incelemesi sunulmuş ve Sophokles’in Kral Oedipus tragedyasının Oedipus mitini nasıl yeniden şekillendirdiği ve yorumladığı mit-edebiyat ilişkisi bağlamında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

mit çözümleme, Oedipus miti, Oedipus tragedyası, Claude Lévi-Strauss’un yapısalcı mit çözümleme kuramı, edebi mitler

Comparative Analysis of the Oedipus Myth According to Claude Lévi-Strauss’s Structural Myth Analysis Theory

Öz

Claude Lévi-Strauss argues that myths emerge as a product of the effort to understand social conflicts and contradictions. When the Oedipus myth is examined in this context, it reflects a symbolic representation of a universal story about human nature. Sophocles’s tragedy “Oedipus the King” is based on the myth of Oedipus. Claude Lévi-Strauss’s structuralist theory of myth-analysis deals with how literature shapes and changes myths. According to him, Sophocles’s tragedy changes the Oedipus myth at the individual and social level. On the other hand, the tragedy of “Oedipus the King” realizes this change based on the myth of Oedipus and allows us to understand the universal themes of the myth more deeply and to get to know the universal structures underlying the myths more closely. Tragedy deals with the myth from a different angle, while preserving its basic elements. In this study, a comparative analysis of Oedipus myth with Sophocles’s “Oedipus the King” tragedy was presented based on the structuralist approach of Lévi-Strauss and how Sophocles’s Tragedy, “Oedipus the King”, reshaped and interpreted the Oedipus myth was discussed in the context of the myth-literature relationship.

Anahtar Kelimeler

myth analysis, Oedipus myth, Oedipus tragedy, Claude Lévi-Strauss’s structuralist theory of myth analysis, literary myths

Kaynakça

• Albouy, P. (1998). Mythes et mythologies dans la littérature Française. Armand Colin.
• Aristoteles (1987). Poetika. (Çev: İ. Tunalı), Remzi Kitabevi.
• Aristoteles (1996). Metafizik. (Çev: A. Arslan), Sosyal Yayınlar.
• Astier, C. (1974). Le Mythe d’Oedipe. Armand Colin.
• Brunel, P. (Ed.) (1988). Dictionnaire des mythes littéraires, nouvelle édition augmentée. Edition du Rocher.
• Can, Ş. (2021). Klâsik Yunan mitolojisi. Ötüken Neşriyat.
• De Rougemont, D. (1939). L’amour et l’Occident. Plon.
• Delcourt, M. (1944). Œdipe ou la Légende du Conquérant. Liége.
• Dumézil, G. (1970). Du mythe au roman. PUF.
• Durand, G. (1931). Oedipe. Gallimard.
• Durand, G. (1983). Le Décor mythique de la Chartreuse de Parme. José Corti.
• Erhat, A. (1993). Mitoloji sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Freud, S. (1953). Three essays on the theory of sexuality. J. Strachey (Ed.), The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud (7) içinde (130-243. ss.).
• Homeros (2019). Odysseia. (Çev: A. Erhat, A. Kadir), İş Bankası Kültür Yayınları.
• İşler, E. (2015). Edebi mitler üzerine - I. Humanitas, (6), 185-198.
• Leach, E. (1989). Claude Lévi-Strauss. University of Chicago Press.
• Lévi-Straus, C. (2013). Mit ve anlam. (Çev: G. Y. Demir), İmge.
• Lévi-Strauss, C. (1983). The raw and the cooked. (Çev: John-Doreen Weightman), The University of Chicago Press.
• Lévi-Strauss, C. (2000). Hüzünlü dönenceler. (Çev: Ö. Bozkurt), Yapı Kredi Yayınları.
• Lévi-Strauss, C. (2000). Yaban düşünce. (Çev: T. Yücel), Yapı Kredi Yayınları.
• Lévi-Strauss, C. (2012). Yapısal antropoloji. (Çev: A. Kahiloğulları), İmge Kitapevi Yayınları.
• Parladır, H. S. (2002). Eski Ahit’teki mitolojik öğelerin yapısal çözümlemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sophokles (1992). Kral Oedipus. (Çev: B. Tuncel), MEB Yayınları.
• Şenel, N. (2022). Psychoanalyzing Sylvia Plathʼs “Little Fugue”: The suffocating gyre of a mourning daughter trapped within her Electra complex and melancholia. Journal of Modernism and Postmodernism Studies, (3), 248-262.