Democracy Between “Current” and “Ideal”: Sociological and Philosophical Backgrounds of Democracy in Ali Yaşar Sarıbay’s Thought

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 46, 235 - 254, 31.01.2024

Günhan Gayırhan İbrahim Oğulcan Erayman

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1353194

Öz

One of the most frequently discussed themes concerning democracy is the relationship between current democracy and an ideal democracy. This article explores this relationship within the context of Ali Yaşar Sarıbay’s conceptualization of democracy. Additionally, this study aims to elucidate the philosophical and sociological background that his framework offers for democracy. These backgrounds rely on individuals to be able to set limits to their own interests and to feel responsibility for the “other”. In this respect, we claim that Sarıbay’s democratic vision could make a substantial contribution towards addressing the need for togetherness practices that have become crucial in today’s societies.

Anahtar Kelimeler

current democracy, ideal democracy, Ali Yaşar Sarıbay, “the other”, togetherness

“OLAN” VE “OLMASI GEREKEN” ARASINDA DEMOKRASİ: ALİ YAŞAR SARIBAY’IN DÜŞÜNCESİNDE DEMOKRASİNİN SOSYOLOJİK VE FELSEFİ ARKA PLANLARI

Öz

Demokrasi ile ilgili en tartışmalı sahalardan birini, mevcut demokrasi ile ideal demokrasi arasındaki ilişkinin oluşturduğunu ifade edebiliriz. Bu makale, bahsi geçen bu ilişkiyi Ali Yaşar Sarıbay’ın demokrasi kavramsallaştırması bağlamında incelemeye gayret etmektedir. Ayrıca bu çalışma, Sarıbay’ın demokrasi için sunduğu çerçevenin felsefi ve sosyolojik arka planını da açımlamayı amaçlamaktadır. Bu arka plan, en temelde, birbirleriyle ilişkili iki temel prensibe, bireylerin kendi çıkarlarına sınır koyabilmelerine ve “ötekine” karşı sorumluluk hissi duymaya dayanmaktadır. Bu bağlamda, Sarıbay’ın demokrasi vizyonunun (olan -güncel- ve olması gereken -ideal- arasında) günümüz toplumları bakımından hayati önem kazanan “beraber” yaşama pratiklerine duyulan ihtiyacın giderilmesine önemli bir katkı sağlayabileceğini iddia ediyoruz.

Anahtar Kelimeler

mevcut demokrasi, ideal demokrasi, Ali Yaşar Sarıbay, “öteki”, birliktelik

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (2005). Montesquieu: Özgürlük arayışı ve erkler ayrımı. M. A. Ağaoğulları, F. Çulha Zabcı, R. Ergün (Haz.), Kral-Devletten Ulus-Devlete içinde (355-473. ss.), İmge Kitabevi Yayınları.
• Ağaoğulları, M. A. (2009). Kent devletinden imparatorluğa. İmge Kitabevi Yayınları.
• Aristoteles (2004). Politika. (Çev: M. Tunçay), Remzi Kitabevi.
• Aristoteles (2007). Nikomakhos’a etik. (Çev: S. Babür), BilgeSu Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2014). Parçalanmış hayat: Postmodern ahlak denemeleri. (Çev: İ. Türkmen), Ayrıntı Yayınları.
• Bulut, N. (2003). Demokrasiyi ideal anlamına yaklaştırma çabası olarak radikal demokrasi. AÜEHFD, 7(1-2), 41-68.
• Burke, E. (2019). Fransa devrimi üzerine düşünceler. (Çev: A. Özcan), Bilge Kültür-Sanat Yayın Dağıtım.
• Cevizci, A. (2006). İlkçağ felsefesi tarihi. Asa Kitabevi.
• Chernilo, D. (2014). The idea of philosophical sociology. British Journal of Sociology, 65(2), 338-357.
• Chernilo, D. (2017). Debating humanity: Towards a philosophical sociology. Cambridge University Press.
• Dahl, R. A. (1989). Democracy and its critics. Yale University Press.
• Dahl, R. A. (2000). A democratic paradox. Political Science Quarterly, 115(1), 35-40.
• Dahl, R. A. (2015). Demokrasi üzerine. (Çev: B. Kadıoğlu), Phoenix Yayınevi.
• Duverger, M. & Özbudun, E. (1962). Partiler ve siyasi rejimler. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), 95-171.
• Duverger, M. (1994). Siyasal rejimler. (Çev: T. Tunçdoğan), İletişim Yayınları.
• Erayman, İ. O. (2022). Göç olgusunun felsefi sosyolojisi: Baumancı Bir Perspektif. DBY.
• Hayek, F. A. (2001). The road to serfdom. Routledge.
• Kant, I. (1991). The perpetual peace: A philosophical sketch. H. S. Reiss (Ed.), Kant: Political Writings içinde (93-110. ss.), Cambridge University Press.
• Kloppenberg, J. T. (2016). Toward democracy: The struggle for self-rule in European and American thought. Oxford University Press.
• Küçükalp, D. (2018). Siyaset felsefesi. Dora Basım-Yayın.
• Lijphart, A. (2008). Thinking about democracy: Power sharing and majority rule in theory and practice. Routledge.
• Michels, R. (2021). Siyasi partiler: Modern demokrasideki oligarşik eğilimlerin sosyolojik incelemesi. (Çev: İ. Sipahi), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Montesquieu (2016). Kanunların ruhu üzerine. (Çev: D. C. Koçak), Doruk Yayınları.
• Mouffe, C. (2001). Demokratik paradoks. (Çev: A. C. Aşkın), Epos Yayınları.
• Pasquino, G. (2019). The ideal of western liberal democracy and real democracies. Chinese Political Scence Review, 4, 238-254.
• Rousseau, J. J. (2005). Toplumsal mukavele (Toplum Sözleşmesi). (Çev: C. Karakaya), Sosyal Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. & Öğün, S. S. (2013). Politikbilim. Sentez Yayıncılık.
• Sarıbay, A. Y. (1998). Politik teori, modernite ve etik. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 4, 55-60.
• Sarıbay, A. Y. (2004). Global toplumda din ve Türkiye. Everest Yayınları.
• Sarıbay, A.Y. (2000). Global bir bakışla politik sosyoloji. Alfa Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (2012). Demokrasinin sosyolojisi: çoğunlukçuluk ve çoğulculuk arasında Türkiye. Timaş Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (2014). Postmodernite, sivil toplum ve İslâm. Sentez Yayıncılık.
• Sarıbay, A. Y. (2020). Toplumun mantığı: Bir toplumlaşma anlatısı. DBY.
• Sarıbay, A. Y. (2021a). Demokrasi arzusu: Diyalojik demokrasi meseleleri. DBY.
• Sarıbay, A.Y. (2021b). Siyasal partiler sosyolojisi. DBY.
• Sartori, G. (2014). Demokrasi teorisine geri dönüş. (Çev: T. Karamustafaoğlu, M. Turhan), Sentez Yayıncılık.
• Strauss, L. (2000). Politika felsefesi nedir?. (Çev: S. Zelyüt Hünler), Paradigma Yayınları.
• Tönnies, F. (2021). Açılış konuşması: Sosyolojinin yolları ve hedefleri. (Çev: Ö. Orhan), Sosyolojinin Öncüleri: Alman Sosyoloji Cemiyeti’nin İlk Kongresi (1910), Dergâh Yayınları.
• Tütengil, C. O. (1977). Montesquieu. Cem Yayınevi.
• Vandenberghe, F. (2018). Sociology as practical philosophy and moral science. Theory, Culture and Society, 35(3), 77-97.