Seyyid Nesimi Poetry as a Method of Religious Communication and the Practice of Telling the Truth Parrhesia

Yıl 2025, Sayı: 65, 119 - 134

Nazire Erbay

https://doi.org/10.21563/sutad.1420048

Öz

Poetry has been a means of communication since its emergence. The irregularity in poetic expressions, whose system can constantly change, can manifest itself as a unifying element in beings, objects and things. Sayyid Nesîmî's poetry is the revelation of the secret of unity from man to God. It is important that Nesīmī conveyed the truths of the belief system to which he adhered through the rich narrative methods he created in the language of poetry. In this context, contradiction stands out as a fundamental value in Nesīmī's poetry, despite its seeming paradox. The poet's prominent narrative preference is to express the truths of his faith and belief through contrasts. In this study, the poet's way of conveying his thoughts by prioritizing the I subject is discussed with the concept of parrhesia. Nesīmī's poems also reveal that speaking the truths one believes in is closely related to the process of self-existence. For this reason, it is claimed that the poet uses parrhesia in the language of poetry as a distinctive method with a stylistic feature. Parrhesia is communicatively concerned with the individual, society, events and situations. Parrhessias speaks the truth in communication but continues the process of questioning in their statements. It is clear that parrhesia is about the individual recognizing, knowing, confronting himself/herself and communicating what he/she believes by communicating with the society. The data of this study were obtained by using qualitative research and interpretive research technique. This original study on Nesîmî emphasizes the poet's use of contradictory words and concepts to convey his individual thoughts freely and parrhesias through poetry.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Literature , Sayyid Nesimi , parrhesia , unity , contradiction

Dinî Bir İletişim Yöntemi Olarak Seyyid Nesîmî Şiiri Ve Doğruyu Söyleme Pratiği Parrhesia

Öz

Şiir, ortaya çıktığından beri bir iletişim aracı olmuştur. Bu çalışmada Seyyid Nesîmî’nin inanç sistemini şiirleriyle farklı yöntemler deneyerek aktarması ele alınmaktadır. Sistemi sürekli değişebilen şiirsel anlatımdaki düzensizlik varlık, nesne ve şeylerde birleştirici unsur olarak kendini gösterebilir. Şairin de şiirde tezatların temsildeki güçlü ifade imkânını vahdet inancını aktarması dikkate değer görülmüştür. Nesîmî’nin şiirleri, insandan Tanrı’ya yönelen birlik sırrının ifşasıdır. Fakat tezatlık bir paradoks gibi gözükmesine rağmen, Nesimi inancındaki ve imanındaki hakikatleri ifade etmekte şiirde temel değer gördüğü tespit edilir. Bu çalışmada şairin ben öznesini önceleyerek düşüncelerini aktarma şeklinin parrhesia kavramıyla ilk kez ele alınmaktadır. Çalışmada Nesîmî’nin şiirlerinde insanın inandığı doğruyu söylemesinin kendini var etme süreciyle doğrudan ilgisi olduğu ortaya koyulmaktadır. Bunun için şairin parrhesia’yı bir üslup özelliğiyle farklı bir yöntem olarak şiir dilinde kullandığı iddia edilmektedir. Parrhesia iletişimsel olarak birey, toplum, olay ve durumlarla ilgilidir. Parrhessias, iletişimde bir sorgulama sürecindedir. Parrhesia’nın bireyin kendini tanıması, bilmesi hatta yüzleşmesi ve topluma kendiyle iletişime geçerek sunmasıyla ilgisi vardır. Bu çalışmanın verileri nitel araştırma, yorumlayıcı araştırma tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Makaleyi Nesîmî hakkında yapılan diğer çalışmalardan ayıran husus özgün bakışla, şairin tezat kelime ve kavramları kullanarak bireysel düşüncesini parrhesias tavırla yaptığını göstermesidir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı , Seyyid Nesîmî , parrhesia , vahdet , tezatlık

Kaynakça

• Akyol, E. (2015). XV. yüzyıl Osmanlı edebiyatında parrhesia: temkinli vezirler ya da cesur derviş̧ler, Monograf Journal (3), 16-31. Erişim adresi: http://monografjournal.com/sayilar/3/xv-yuzyil-edebiyatinda-parrhesia-monograf-sayi-3.pdf
• Altınkaya, D. D. (2019). Eleştirinin soybilimi: Doğruyu söyleme ve kendilik kaygısı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp.
• Ayan, H. (Haz.). (1990). Seyyid Nesimi divanı. Ankara: Akçağ Yay.
• Demirel, C. (2020). Kur’ân’a göre insana değer katan unsurlar. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (11)25, 543. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.795741
• Zâriyât Suresi-47-49. Ayet Tefsiri. (t.y). Erişim adresi: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Zâriyât-suresi/4722/47- 49-ayet-tefsiri. Erişim tarihi: 12.05.2022.
• Durna, T. (2006). Doğruyu söylemek-Michel Foucault. Kültür ve İletişim Dergisi, 9(17), 174. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulturveiletisim/issue/64561/1086723
• Foucault, M. (2014). Doğruyu söylemek. (K. Eksen, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kahraman, A. (2019). Nesimî’nin dine aykırı görüşleri ve iğdam edilmesinin İslam hukuku açısından Değerlendirilmesi, Nesimi Kitabı, Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük Matbaası.
• Kalaycı, N. (2013, 1 Mayıs). “Doğruyu söylemek”: Hakikat, eleştiri ve toplumsallık. Erişim adresi: https://www.e- skop.com/skopbulten/%E2%80%9Cdogruyu-soylemek%E2%80%9D-hakikat-elestiri-ve-toplumsallik/1259.
• Karaman, H. & Dönmez, İbrahim K. & Çağrıcı, M. & Gümüş, S. (2020). Kur’an yolu Türkçe meal ve tefsir. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
• Karamanoğlu, K. & Utku, A. (2019). Gülşen-i Râz hakkında tetebbu’ât-ı felsefiyye. Konya: Çizgi Yay.
• Kortantamer, T. (2010). Nesimi, (A. U. Nalcıoğlu, çev.). Atatürk. Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, [TAED] (42)122. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2881/39738
• Usluer, F. (Haz.). (2016). Hakikatlere giriş (mukaddimetü’l-hakâyık)-Seyyid Nesîmî. İstanbul: Revak Kitapevi.
• Usluer, F. (2009). Hurûfilik-ilk elden kaynaklarla doğuştan itibaren. İstanbul: Kabalcı Yay.
• Ünver, M. (2009). Nesîmî ve vahdet¬i vücûd, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 15(39), 549. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2878/39660
• Üzüm, İ. (2007). Nesîmî. İslâm ansiklopedisi (C. 33, s. 5-6). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
• Wellek, R. & Varren, A. (1993). Edebiyat teorisi. İzmir: Akademi Kitabevi.