Sınıfa Girmeden Öğretmenliği Deneyimlemek: Özel Eğitim Öğretmen Adayları ve Uygulama Öğretim Elemanları Neler Söylüyor?

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 3, 1257 - 1287, 29.12.2023

Betül Yılmaz Atman Nilüfer Altun Ayşe Nur Elçi Banu Karaahmetoğlu

https://doi.org/10.37217/tebd.1217143

Öz

Bu araştırmada Covid-19 pandemi sürecinde özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğretmenlik uygulaması dersinden sorumlu uygulama öğretim elemanlarının uzaktan eğitim ile öğretmenlik uygulaması sürecine ilişkin uygulamalarını, görüşlerini, deneyimlerini ve önerilerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Durum çalışması ile desenlenen bu araştırma kapsamında, özel eğitim öğretmen adayları ve öğretim elemanları ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 12 farklı üniversitenin özel eğitim bölümlerinden 15 öğretim elemanı ve 14 öğretmen adayı ile görüşülerek görüşmeden elde edilen veriler Miles ve Huberman modeli temel alınarak betimsel analiz edilmiştir. Araştırma bulguları doğrultusunda pandemi sürecinde üniversitelerde öğretmenlik uygulamasına yönelik standart bir süreç olmadığı ve koşullara göre çeşitlenen uygulamaların yapıldığı; öğretmenlik uygulamasının uzaktan yürütülmesinin öğretmen adayları ve uygulama öğretim elemanları tarafından “mecburiyetten kaynaklı bir zorunluluk” olarak görüldüğü; uzaktan eğitim ile öğretmenlik uygulamasının sınırlı, yetersiz deneyim sağlayan bir süreç olduğu belirtilse de yüz yüze eğitimle birlikte süreçte uygulanmaya devam etmesi gereken bir boyut olduğu ortaya konulmuşturi

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim, Covid-19, Öğretmenlik uygulaması, Özel eğitim

The Special Education Student Teacher’s Experience of Teaching Without Entering the Classroom: What Do Teaching Supervisors and Special Education Student Teachers Think?

Öz

In this research, it is aimed to reveal the practices, opinions, experiences, and suggestions of the special education student teachers and the teaching supervisors responsible for the teaching practice course regarding the distance education and teaching practice process during the Covid-19 pandemic process. Within the scope of this research, which was designed with a case study, semi-structured interviews were conducted with student teachers and teaching supervisors. The data obtained from the interviews were analyzed descriptively, based on the Miles and Huberman model, by interviewing 15 teaching supervisors and 14 student teachers from special education departments of 12 different universities. In the research findings, it was stated that there was no standard process for teaching practice in universities during the pandemic process and that applications that varied depending on the conditions were made; that remote teaching practice was seen as a “must” by student teachers and teaching supervisors. Although it was stated that distance education and teaching practice was a process that provided limited and insufficient experience, it was revealed that it was a dimension that should continue to be applied in the process together with face-to-face education.

Anahtar Kelimeler

Distance education, Covid-19, Teaching practices, Special education

Kaynakça

• Akbayrak, K., Vural, G. & Agar, M. (2021). Özel eğitim öğretmenlerinin koronavirüs pandemisi döneminde uzaktan eğitime ilişkin deneyim ve görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 471-499. https://doi.org/10.17679/inuefd.863029
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112-142. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1215818 sayfasından erişilmiştir.
• Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2018). Research design (5. b.). Sage: LA
• Çay, E. & Bozak, B. (2021). The experiences and views of teachers working with students with special education need towards the distant education process and educational informatics network (EBA). Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-20. https://doi.org/10.38089/ekuad.2021.38
• Devrim-Dayı, E. (2009). Öğretmen adaylarının öğretme becerilerini edinmelerinde, ipucu ve dönüt verilerek yapılan öğretim ile sadece dönüt verilerek yapılan öğretimin etkililiği, verimliliği, sürekliliğe ve genellemeye olan etkileri. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demir, S. & Kale, M. (2020). Öğretmen görüşlerine göre, covid-19 küresel salgını döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(8), 3445-3470. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/412419/ogretmen-goruslerine-gore-covid-19-kuresel-salgini-doneminde-gerceklestirilen-uzaktan-egitim-surecinin-degerlendirilmesi sayfasından erişilmiştir.
• Demirci, S. (2021). Covid-19 Dünya’da ve Türkiye’de okulların durumu. https://tedmem.org/covid-19/covid-19-ve-dunyada-okullarin-durumu sayfasından erişilmiştir.
• Duban, N. & Şen, F. G. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının Covid-19 pandemi sürecine ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 15(4), 357-376. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43653
• Dündar, S. & Güvendir, E. (2023). Opinions of pre-service English Teachers on distance practicum in the Covid-19 period: An example from Turkey. Bartın University Journal of Faculty of Education, 12(1), 85-96. https://doi.org/10.14686/buefad.1002223
• EÇHA. (2020). Covid 19 (Pandemi) Sürecinde Özel Gereksinimli Çocukların Ve Ailelerinin İhtiyaçLarını Belirlemeye Yönelik Eğitim Analiz Raporu. http://www.echa.org.tr/egitim-analiz-raporu-yayimlandi sayfasından erişilmiştir.
• Erbil, D. G., Demir, E. & Erbil, B. A. (2021). Pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 16(3), 1474-1493. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.49745
• Eti, İ. & Karaduman, B. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinin öğretmen adaylarının mesleki yeterlikleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 635-656. https://doi.org/10.37669/milliegitim.787238.
• Gedik, O. & Erol, M. (2022). Sınıf öğretmeni adaylarının pandemi sürecinde uzaktan eğitime ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 1-11. https://doi.org/10.55107/turksosbilder.1051334.
• Güven, S. & Uçar, M. (2021). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim ve öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri. Journal of Awareness, 6(3), 165-183. https://doi.org/10.26809/joa.6.3.08
• Hopcan, E. P., Hopcan, S. & Öztürk, M. E. (2021). Are special education teachers ready for distance education? Experiences and needs during the covid-19 outbreak. Bartın University Journal of Faculty of Education, 10(3), 526-540. https://doi.org/10.1016/buefad.823743.
• Karahan, E., Bozan, M. A. & Akçay, A. O. (2020). Sınıf öğretmenliği lisans öğrencilerinin pandemi sürecindeki çevrim içi öğrenme deneyimlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 15(4), 201-214. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44348
• Karaduman, E., Çakmak, M. & Kavan, N. (2022). Özel eğitim öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenmeye yönelik hazır bulunuşluk düzeylerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 8(30), 198-224. https://doi.org/10.29228/kesit.55021
• Karatepe, F., Küçükgençay, N. & Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalışması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1262-1274. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.1868
• Köksal, O. & Kara, D. N. (2022). Öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenmeye yönelik hazır bulunuşluklarının değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 46(1), 119-122. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1489159 sayfasından erişilmiştir.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Newbury Park: Sage.
• MEB. (2018). Öğretmen Adaylarının MEB’e Bağlı Eğitim Öğretim Kurumlarında Yapacakları Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Yönerge. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_ 07/13135500_Yonerge.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Mengi, A. & Alpdoğan, Y. (2020). Covid-19 salgını sürecinde özel eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitim süreçlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 413-437. https://doi.org/10.37669/milliegitim.776226
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. b.). Sage: CA.
• Piştav-Akmeşe, P. & Kayhan, N. (2020). Özel eğitim öğretmenliği öğrencilerinin koronavirüs (covid-19) salgın sürecinde uygulama derslerine ilişkin deneyimleri. Turkish Studies, 15(8), 3669-3688. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44410
• Piştav-Akmeşe, P. & Kayhan, N. (2021). Koronavirüs (Covid-19) salgınında özel eğitimde öğretmenlik uygulaması dersi ve öğretmen deneyimleri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 73-104. https://doi.org/10.29299/kefad.813169
• Sayan, H. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde öğretim elemanlarının uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 11(42), 100-122. https://doi.org/10.5824/ajite.2020.03.004.x
• Silverman, D. (2005). Doing qualitative research: A practical handbook (2. b.). LA: Sage
• Şeren, N., Tut, E. & Kesten, A. (2020). Korona virüs sürecinde uzaktan eğitim: Temel eğitim bölümü öğretim elemanlarının görüşleri. Turkish Studies, 15(6), 4507-4524. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.46472
• Şimşek, N. & Akün, M. F. (2022). Büyük salgının eğitime etkileri ve oluşturduğu kaygı türleri: Öğretmen adayları bakış açısından bir inceleme. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(1), 18-34. https://doi.org/10.51725/etad.1012384
• Turgut, Y. E. & Yıldırım, M. (2022). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 68-90. https://doi.org/10.19171/uefad.1032658
• UNESCO. (2020). Covid-19 Recovery. Education: From School Closure to Recovery. https://en.unesco.org/covid19/educationresponse sayfasından erişilmiştir.
• Uyumaz, F. & Karadoğan, A. (2022, Kasım). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlik uygulaması. International Congress on Open Learning and Distance Education Kongresinde sunulan bildiri, Atatürk Üniversitesi, Erzurum. https://icolde.ataaof.edu.tr/belgeler/ICOLDE2022tammetin.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Ünay, E., Erdem, R. & Çakıroğlu, O. (2021). Covid-19 sürecinde özel eğitimde uzaktan eğitim uygulamaları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34[30. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Özel Sayısı], 158-184. https://doi.org/10.19171/uefad.845915
• Wiens, P. D., LoCasale-Crouch, J., Cash, A. H. & Romo Escudero, F. (2020). Preservice teachers’ skills to identify effective teaching interactions: does it relate to their ability to implement them? Journal of Teacher Education, 72(2), 180-194. https://doi.org/10.1177/0022487120910692
• Yavuz, M., Bozak, B., Çay, E. & Eldeniz-Çetin, M. (2021). Identifying the problems experienced by parents of children with special needs during the COVID-19 pandemic. Open Journal for Educational Research, 5(2), 383-402. https://doi.org/10.32591/coas.ojer.0502.18383y
• Yin, R. K. (1994). Case study research: design and methods (2. b.). Sage: CA
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3. b.). Sage: CA
• Yin, R. K. (2014). Case study research, design and methods (5. b.). Sage: LA.
• Yolcu, H. H. (2020). Koronavirüs (covid-19) pandemi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 237-250. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1268229 sayfasından erişilmiştir.
• YÖK. (2018). Özel Eğitim Öğretmenliği Lisans Programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/ egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Ozel_Egitim_ Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Yurdakal, İ. H. & Susar-Kırmızı, F. (2021). COVID-19 salgını sürecinde gerçekleştirilen acil uzaktan eğitime ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(2), 290-302. https://doi.org/10.5961/jhes.2021.449
• Yücel, A. M. & Mızıkacı, F. (2023). Evaluation of teaching practice course at the faculties of education in terms of student practices. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 56(1), 245-279. https://doi.org/10.30964/auebfd.932517