Examination of the Relationship between Teacher Leadership and Teachers' Perceptions of School Image

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 3, 1514 - 1539, 29.12.2023

Rukiye Kesti Esra Töre

https://doi.org/10.37217/tebd.1299459

Öz

This study aims to examine the relationship between teacher leadership and teachers' perceptions of school image. The research was conducted using the relational survey model, one of the quantitative research methods. The study group of the research consists of 473 teachers who are working under the Ministry of National Education in Kartal district of Istanbul province in the 2021-2022 academic year and selected by using the convenience sampling method. Demographic information form, School Image Scale and Teacher Leadership Scale were used to collect data. As a result of the research, it was found that teachers' perceptions of school image and teacher leadership were high. Teachers' perception of school image differed significantly in terms of gender, the type of school they work in, and the frequency of following scientific publications. It was found that there was no significant difference in terms of marital status, age, education level, seniority, tenure in the same school and frequency of participation in vocational training. While teachers' level of teacher leadership differed significantly in terms of the variables of attending vocational trainings and following scientific publications; gender, marital status, educational status, age, school type, professional seniority and tenure in the same school did not differ significantly. A moderate and positive significant relationship was found between school image perceived by teachers and school leadership. The school image perceived by teachers affected teacher leadership positively and significantly. The study's results were discussed, and recommendations were made to researchers and practitioners.

Anahtar Kelimeler

Teacher leadership, School image, Teacher perception, Educational administration

Öğretmen Liderliği ile Öğretmenlerin Okul İmajı Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen liderliği ile öğretmenlerin okul imajı algıları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2021-2022 eğitim öğretim yılı İstanbul ili Kartal ilçesinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı görev yapmakta olan, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 473 öğretmenden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Demografik Bilgi Formu, Okul İmajı Ölçeği ve Öğretmen Liderliği Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin okul imajı ve öğretmen liderliği algılarının yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin okul imajı algısının cinsiyete, görev yaptığı okul türüne ve bilimsel yayınları takip etme sıklığına göre anlamlı olarak farklılaştığı; medeni durum, yaş, eğitim durumu, kıdem, aynı okuldaki görev süresi ve mesleki eğitimlere katılma sıklığına göre anlamlı olarak farklılaşmadığı bulunmuştur. Öğretmenlerin öğretmen liderliği düzeyi, mesleki eğitimlere katılma sıklığı ve bilimsel yayınları takip etme değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşırken; cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, yaş, okul türü, mesleki kıdem ve aynı okuldaki görev süresi değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmamaktadır. Öğretmenler tarafından algılanan okul imajı ve okul liderliği arasında orta düzeyde ve pozitif anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenler tarafından algılanan okul imajı öğretmen liderliğini pozitif ve anlamlı düzeyde etkilemektedir. Araştırma sonuçları tartışılmış, araştırmacı ve uygulayıcılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen liderliği, Okul imajı, Öğretmen algısı, Eğitim yönetimi

Kaynakça

• Akbulut, B. (2015). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Akdoğan, A. (2021). Öğretmenlerin özgeci davranışları ile öğretmen liderliğine yönelik algı ve beklentileri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Akkurt, Z. (2019). Liselerde öğretmen liderliği öğrencilerin okul yaşam kalitesi algıları ile akademik başarı arasındaki ilişkiler. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Akman, A. (2019). Ortaokulların benimsedikleri örgütsel değerler ile öğretmenlerin okul imajına ilişkin algıları. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Akyürek, M. & Özdemir, M. (2021). Öğretmen liderliği ölçeğinin Türkçeye uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 488-500. https://doi.org/10.32709/akusosbil.840624
• Alim, N. (2019). Öğretmenlerin algılarına göre öğretmen liderliği ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Altun, E. (2019). Örgütsel imajın örgütsel bağlılık ve performansa etkisi: Üniversite çalışanları üzerine bir inceleme. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Angelle, P. S. & Dehart, C. (2011). Teacher perceptions of teacher leadership: examining differences by experience, degree and position. NASSP Bulletin, 95(2), 141-160. https://doi.org/10.1177/0192636511415397
• Arslan, M. & Özdemir, M. (2015). Öğretmen liderliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 190-207. https://doi.org/10.17539/aej.95187
• Aslan, M. (2011). Öğretmen liderliği davranışları ve sınıf iklimi: öğretmen ve öğrenci görüşleri bağlamında bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Bakan, Ö. (2005). Kurumsal imaj. Konya: Tablet Kitabevi.
• Balyer, A. (2016). Öğretmen liderler: Öğretmen algıları üzerine nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 15(2), 391-407.
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme (Hatay ili örneği). (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Beycioğlu, K. & Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: bir karma yöntem çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 191-223.
• Boles, K. & Troen, V. (1994). Teacher leadership in a professional development school. New Orleans: Harvard University.
• Burke, K. (2009). The principal's role in supporting teacher leadership and building capacity: Teacher and administrator perspectives. San Diego: University of California.
• Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 137-161.
• Can, N. (2009). Öğretmenlerin sınıfta ve okulda liderlik davranışları. Gaziantep University Journal Sciences, 8(2), 385-399.
• Cerit, Y. (2006). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin üniversitenin imaj düzeyine ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47(47), 343-365.
• Childs-Bowen, D., Moller, G. & Scrivner, J. (2000). Principals: leaders of leaders. National Association of Secondary School Principals. (NASSP) Bulletin, 84(616), 27-34. https://doi.org/10.1177/019263650008461606
• Çobanoğlu, A. (2011). Resmi ve özel ilköğretim okullarının okul imajının öğretmen ve veli görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Danielson, C. (2006). Teacher leadership that strengthens professional practice. ASCD.
• Demiröz, S. (2014). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları, örgütsel imaj algıları ve öğrenci başarıları arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Demiröz, S. & Kavak, Y. (2019). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ve öğrenci başarıları arasındaki ilişki üzerine bir çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 231-246. https://doi.org/10.17556/erziefd.557351
• Derin, N. & Demirel, E. (2010). Kurum imajının kurum kimliği açısından açıklanabilirliği: İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(2), 155-193.
• Dutton, J. E., Dukerich, J. & Harquail, C. (1994). Organizational images and member identification. Administrative Science Quarterly, 39(2), 239-263. https://doi.org/10.2307/2393235
• Erkmen, T. & Çerik, Ş. (2007). Kurum imajını oluşturan kurum kimliği boyutları bağlamında örgüte bağlılığın incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. Öneri Dergisi, 7(28), 107-119. https://doi.org/10.14783/maruoneri.684330
• Frary, R. B. (2000). Reliability of test scores. http://www.testscoring.vt.edu/memo08.html sayfasından erişilmiştir.
• Gemlik, N. & Sığrı, Ü. (2007). Kurum imajı analizi ve bir belediye üzerindeki uygulamanın değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Uygulamanın Dergisi, 11(2), 267-282.
• Gençay, A. (2014). Öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik sitilleri ve okul imajı. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Gioia, D., Schultz, M. & Corley, K. (2000). Organizational identity, image, and adaptive instability. Academy of Management Review, 25(1), 63-81. https://doi.org/10.5465/amr.2000.2791603
• Grant, C., Gardner, K., Kajee, F., Moodley, R. & Somaroo, S. (2010). Teacher leadership a survey analysis of Kwazulu-Natal teachers' perceptions. South African Journal of Education, 30(3), 401-419. https://doi.org/10.15700/saje.v30n3a362
• Gray, E. R. & Balmer, J. (1998). Managing corporate image and corporate reputation. Long Range Planning, 31(5), 695-702. https://doi.org/10.1016/S0024-6301(98)00074-0
• Gümüş, N. (2015). Kamu ve özel okul öğretmenlerinin okullarına yönelik kurumsal imaj algılarının ve iş doyumlarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Gürler, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin öğretmen liderliğine ilişkin algılarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Hair, J. F., Black, W., Babin, B., Anderson, R. & Tatham, R. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited.
• Harris, A. (2003). Teacher leadership as distributed leadership: Heresy, fantasy or possibility. School Leadership and Management, 23(3), 313-324. https://doi.org/10.1080/1363243032000112801
• Harris, A. & Muijs, D. (2005). Improving schools through teacher leadership. New York, USA: Open University Press.
• Hatch, M. J. & Schultz, M. (2011). Marka girişimi: kurumsal markalaşma ile şirket stratejisini, kültürünü ve kimliğini uyumlu hale getirme yöntemleri. İstanbul: Brandage Yayınları.
• İnanır, B. (2020). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeyleri ile okul iklimi ve öğretmen liderliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Kazoleas, D., Kim, Y. & Anne-Moffitt, M. (2001). Institutional image: A case study. Corporate Communications: An International Journal, 6(4), 205-216.
• Karapınar, E. & Akgül, H. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında algılanan hizmet kalitesi ve kurumsal imajın birbirine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(4), 225-250.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kaya, B. (2016). Öğretmenlerin öğretmen liderliği yeterlikleri (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Kılınç, A. & Receoğlu, E. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğine ilişkin algı ve beklentileri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 175-215. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.28
• Kölükçü, D. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğini gösteren davranışlarının gereklilik ve sergilenme derecesine ilişkin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. & Ceylan, N. (2017). Okullarda örgütsel bağlılık yaratan bir öncül olarak imaj. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi(34), 155-172.
• Kurşun, A. T. (2011). İlköğretim okullarının kurumsal imajının okul müdürlerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Kurt, T. (2016). Öğretmen liderliğini açıklamaya yönelik bir model: dağıtımcı liderlik, örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısının öğretmen liderliğine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 41(183), 1-28. https://doi.org/10.15390/eb.2016.5081
• Nartgün, Ş. S. & Demirer, S. (2017). Okul yöneticilerinin psikolojik güçlendirme ve örgütsel imaj algıları arasındaki ilişki. The Journal of Academic Social Science Studies International, 57, 39-65. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS6938
• Nartgün, Ş. & Kaya, A. (2016). Özel okul velilerinin beklentileri doğrultusunda okul imajı oluşturma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 153-165. Orhan, H. (2020). Öğretmenlerin iş motivasyonlarıyla öğretmen liderliği arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Özdemirci, A. (2012). Popüler kültür, tüketim psikolojisi ve imaj yönetimi-Türkiye (1950-1980). İstanbul: Beta Basım.
• Özözgü, S. (2016). Kurumsal imaj, örgüt kültürü ve örgütsel özdeşleşme ilişkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 581-596.
• Öztürk, N. & Şahin, S. (2017). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İlköğretim Online, 16(4), 1451-1468. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342967
• Peltekoğlu, F. B. (1997). Kurumsal iletişim sürecinde imajın yeri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4, 125-145.
• Polat, S. (2011). Üniversite öğrencilerine göre Kocaeli üniversitesinin örgütsel İmajı. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 105-119.
• Polat, S., Abat, E. & Tezyürek, S. (2010). The perceived corporate image of private secondary schools by student's and parent's views. European Journal of Educational Studies, 2(2), 65-76.
• Saraçaydın, M. (2020). Kişisel imaj yönetimi bağlamında sosyal medyanın kullanımı. Anasay, 4(11), 149-170. https://doi.org/10.33404/anasay.661012
• Savaş, G. (2016). Okul müdürlerinin destekleyici davranışları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Sheskin, D. J. (2011). Handbook of parametric and non parametric statistical procedure (3. b.). New York: A CRC Press Company.
• Şahin, E. (2014). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel kimlik, örgütsel imaj, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel adalet: Bursa örneği. (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Şimşek, M. (2018). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile psikolojik iyi olma düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Şişman, M. & Taşdemir, İ. (2008). Türk eğitim sistemi. Ankara: Pegem Akademi.
• Taşpınar, B. (2019). Öğretmenlerin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile öğretmen liderliği davranışları arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Tekeş, H. (2018). Öğrenen örgüt ve inisiyatif almanın öğretmen liderliği ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Tran, M. A., Nguyen, B., Melewar, T. C. & Bodoh, J. (2015). Exploring the corporate image formation process. Qualitative Market Research: An International Journal, 18(1), 86-114. https://doi.org/10.1108/QMR-05-2014-0046 Uygur, M. (2020). İlkokul yöneticilerinin kültürel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel imajı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 15-31. https://doi.org/10.31592/aeusbed.683343
• Wang, M. & Xia, J. (2020). A scale for measuring teacher leadership in early childhood education in China: Development and validation. Educational Management Administration & Leadership, 1-23.
• Yiğit, Y., Doğan, S. & Uğurlu, C. (2013). Öğretmenlerin öğretmen liderliği davranışlarına ilişkin görüşleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 2(2), 93-105.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, N. (2007). Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda kurum imajı ve halkla ilişkiler çalışmaları: Malatya örneği. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Yılmaz, A. (2018). Okullardaki bürokratik yapı ve öğretmen liderliği arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• York-Barr, J. & Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255–316. https://doi.org/10.3102/00346543074003255
• Zülfizade, T. (2020). Profesyonel bir kimlik olarak öğretmen liderliği. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.