Modern Arapçadaki Deyimlerin Yapısal ve Semantik Olarak İncelenmesi ve Öğretimi

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 3, 1741 - 1766, 29.12.2023

Emine Demirkazık Musa Yıldız

https://doi.org/10.37217/tebd.1349633

Öz

Bu çalışmanın amacı, modern Arapçada kullanılan deyimleri yapısal ve semantik açıdan analiz edip deyim öğretimine ilişkin öneride bulunmaktır. Araştırma nitel bir yaklaşıma sahiptir ve doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Arapça deyimlerin bulunduğu kitap, dergi, gazete, basılı materyal, internet siteleri ve dijital kaynaklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise sadece modern Arapçada kullanılan deyimlerin bulunduğu romanlar, dergiler ve internet siteleri oluşturmaktadır. Veri toplama aşamasında amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen 37 adet deyim kullanılmıştır. Toplanılan veriler betimsel analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Bu bağlamda çalışmanın başlangıcında Arapça deyimlerin tanımı, özellikleri ve yapısal farklılıkları hakkında bilgi verilmiş ve deyimsel ifadelerdeki yapısal farklılıklar örneklerle açıklanmıştır. Ardından amaçlı örneklem kullanılarak belirlenen Arapça deyimsel ifadeler semantik açıdan ele alınmıştır. İncelenen deyimsel ifadeler öncelikle kelime kelime çevrilmiş ve daha sonra deyimsel anlamını yansıtan deyimsel karşılıkları verilmiştir. Son olarak semantik analizi yapılan deyimlerin kullanım alanları açıklanmış ve her biri orijinal kaynaklarından alınan örnek kullanımlarla desteklenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise Arapça deyimsel ifadelerin öğretimine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil öğretimi, Arapça öğretimi, Deyim öğretimi, Semantik

Structural and Semantic Analysis and Teaching of Idioms in Modern Arabic

Öz

The aim of this study is to analyze the idioms used in modern Arabic from a structural and semantic perspective and to make suggestions for idiom teaching. In the research, qualitative approach was adopted and document analysis technique was used. The population of the study consists of books, magazines, newspapers, printed materials, websites and digital resources containing Arabic idioms. The sample of the study consists of novels, magazines and websites containing only idioms used in modern Arabic. In the data collection phase, 37 idioms determined by the purposive sampling method were used. The collected data were evaluated by descriptive analysis method. In this context, at the beginning of the study, information about the definition, characteristics and structural differences of Arabic idioms was given and structural differences in idiomatic expressions were explained with examples. Then, the Arabic idiomatic expressions identified using purposive sampling were analyzed semantically. The analyzed idiomatic expressions were first translated word by word and then their idiomatic equivalents reflecting their idiomatic meaning were given. Finally, the areas of use of the semantically analyzed idioms were explained and each of them was supported with examples taken from their original sources. In the last part of the study, suggestions were made for teaching Arabic idiomatic expressions.

Anahtar Kelimeler

Foreign language teaching, Arabic teaching, Idiom teaching, Semantic

Kaynakça

• Abdulgafûr, N. (2017). Da’vâ hacru’l-Kur’an. Alûkah. https://www.alukah.net/sharia/0/112454/ sayfasından erişilmiştir.
• Abdulkerim, T. (2022). Min saydi'l-hâtır. El-Ceride. https://www.aljarida.com/articles/ sayfasından erişilmiştir.
• Abisamra, S. N. (2002). Teaching idioms. Education 345: Second Language Acquisition. American University of Beirut. http://abisamra02.tripod.com/idioms sayfasından erişilmiştir.
• Aksan, D. (2005). Anlambilim, anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin.
• Aksan, D. (2006). Ana dilimizin söz denizinde. Ankara: Bilgi.
• Aksan, D. (2008). Türkçenin gücü. Ankara: Bilgi.
• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dilbilim (6. b., c. IV). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Amin, W. M. (2020). Yabancı dil öğretimi bağlamında Türkçe ve Arapça organ adları içeren deyimlerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Azimov, İ. (2012). Kur’an’daki deyimler, kırgızca karşılıkları ve Arapça öğretiminde kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Babelli, İ. (2022). Cerhu'l-kibriya'. Linkedin. https://ae.linkedin.com sayfasından erişilmiştir.
• Ba'şin, M. (2012). el-Hubbu fevka sathi marmara. Beyrut: Dâru'l-fârâbi.
• Bilgin, M. (2002). Anlamdan anlatıma Türkçemiz (2. b.). Ankara: Anı.
• Bûdlâma, L. (2015). Neşru'l-gas'îli'l-muttesah. el-Watan. https://alwatannews.net/Opinion/article/ 606205/ sayfasından erişilmiştir.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Cürcânî, S. Ş. (1995). Kitabu’t-ta’rîfât. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l- İlmiyye.
• Dâhi, M. (2020). İctenibu umme'l-habâis. el-Beled. https://www.elbalad.news/4609389 sayfasından erişilmiştir.
• Dâvud, M. (2003). Mu’cemu’t-ta’bîri’l-istilâhî fî’l-‘Arabîyyeti’l-mu’âsira. Kahire: Dâr Garîb.
• Demircan, Ö. (2013). Yabancı dil öğretim yöntemleri (5. b.). İstanbul: Der.
• Doğru, E. (2004). Modern Arapçadaki deyimlerin dilbilimsel açıdan incelenmesi ve yabancı dil öğretimindeki yeri. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Doğru, E. (2011). Dilin derin devleti deyimler. Ankara: Fecr.
• Düzgün, O. & İlhan, S. (2020). Corci Zeydan’ın “Selahaddîn Eyyubî” romanındaki deyimlerin Türkçe çevirilerinin Mona Baker çeviri stratejilerine göre incelenmesi. Nüsha(50), 229-258. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1167742 sayfasından erişilmiştir.
• Ebu’l‘azm, A. (2020). Mu‘cemu’l-ğaniy ez-zâhir. https://www.nli.org.il/ar/books/ sayfasından erişilmiştir.
• ed-Dayel, A. (2019). Kecâlibi’t-temr ila Hecer. el-İktisadiyye. https://www.aleqt.com/2019/11/03/article_ 1705516.html sayfasından erişilmiştir.
• el-Avît, A. (2017). en-Nidâu'l-hurru'l-ahîr. en-Nehâr. https://www.annahar.com/arabic/article/615036 sayfasından erişilmiştir.
• el-Bâzi‘î, S. (2018). el-Urdun men kâne yenfuhu fî’r-ramâd. el-Hadathcenter. https://www.alhadathcenter. net/index.php/views/25520-2018-06-12-01-22-09 sayfasından erişilmiştir.
• el-Hamîdî, N. (2016). Fulânun minfâhun. er-Riyadh. https://www.alriyadh.com/1558235 sayfasından erişilmiştir.
• el-Hâr, Ö. (2021). Arâ' ve itticahat. el-Vatan. https://www.al-wattan.net/news/167062 sayfasından erişilmiştir.
• el-Meydâni, E.-F. (1955). Mecme'u'l-emsal. (1 b., c. 1). Beyrut: Daru'l-Ma'rife.
• Ergin, M. (2013). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak.
• es-Sâim, R. (2023). La el‘ab fî nehâri Ramadân hattâ lâ et‘ab. Omandaily. https://www.omandaily.com sayfasından erişilmiştir.
• es-Semmân, G. (1995). Leylu'l-gurabâ. Beyrut: Dâru'l-âdâb.
• es-Sınî, M. İ. (1996). el-Mu'cemu's-sıyâkî li't-ta'birati'l-istılâhiyye (1. b.). Beyrut: Lübnan Nâşirûn.
• Garcia, M. J. (2010). Idiomatic expressions Influenced by the Greek and Roman. Memorias Del VI Foro De Estudios En Lenguas Internacional Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Universidad de Quintana Roo, México. https://www.yumpu.com/en/document/read/30283492/ sayfasından erişilmiştir.
• Gülcü, G. (2011). Fransızca Türkçe fizyonomi deyimlerinin karşılaştırılması ve dil öğretiminde işlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Hamdi, R. (2022). Ma'nâ İsmi Feyyâd. Nawaem. www.nawaem.com sayfasından erişilmiştir.
• Haşimi, A. (2021). Cevahiru'l-Belaga. Lübnan: el-Mektebetü'l-asriyye.
• Hengirmen, M. (2011). Atasözleri sözlüğü. Ankara: Engin.
• Husâmeddîn, K. Z. (1985). et-Ta'bîru'l-istılâhî. Kahire: Mektebetu'l-Anclo el-Masriyye.
• Hüseyin, M. T. (2005). Ta'birun ve tahrirun lir-raşidin. Riyad: Abikan.
• Jack, A. (2004). Red herrings and white elephants. London: Harper Collins.
• Krupnov, N. V. (1976). V Tvorçeskay laboratorii pirevodçika. Maskva: Đzdatelstvo. Mejdunarodnıye Atnoşeniya.
• Liontas, I. J. (1999). Developing a pragmatic methodology of idiomaticity: the comprehension and interpretation of SL vivid phrasal idioms during reading. The University of Arizona: Lurati, Ottavio.
• Mahfuz, N. (1988). Han el-halîlî. Kahire: Mektebetu'l-mısr.
• Mahfuz, N. (2006). et-Tarik. Kahire: Dâru'ş-şuruk.
• Ma'lûf, L. (2008). el-Muncid. Beyrut: Dâru'l-meşrık.
• Mensi, M. (1999). Len azille câriyeten. Nasr: Dâru'l-kitabi'l-hadis.
• Mes'ud, H. İ. (1981). Zehru'l-ekem fi'l-emsal ve'l-hikem. Fas: Daru's-Sekafe.
• Mazotta, P. (2003). Gli aspetti psico-affettivi nella didattica dell’Italiano come lingua straniera. Didattica e Linguistica dell’Italiano a Stranieri, 1(1), 47-64.
• Muhammed, A. (2021). Lukma sâiğa. el-Cezire. https://www.al-jazirah.com/2021/20210720/ar1.htm sayfasından erişilmiştir.
• Nasır, A. (2023). el-Kûmîdya es-sevda’ dâhile'ru'bi's-sûriy. el-Arabiyyu’l-cedîd https://www.alaraby.co.uk/opinion/ sayfasından erişilmiştir.
• Nizar, B. (2021). Hel iktarabet ûrubba mine’l-i’tiraf bimağribiyyeti’s-sahra’. el-Kuds https://www.alquds.co.uk/ sayfasından erişilmiştir.
• Rahhal. (2021). Tekûlu'l-arab. Eroshen. https://www.eroshen.com/ejabat/?qa=38026/ sayfasından erişilmiştir.
• Richards, J. C. & Rodgers, T. S. (2001). Approaches and methods in language teaching. Cambridge and New York: Cambridge UP.
• Rezzan, Ş. (2021). Hada'ş-şibl min dâke'l-esed. Ammonnews. https://www.ammonnews.net/ article/592618 sayfasından erişilmiştir.
• Rıza, O. T. (2015). Şey'un mine'l-havf. İzmir: Dâru'l-gayda.
• Sabit, A. (2020). Ummâlu masr hum es-servetu’l-hakikiyye. Voice of belady news. https://voiceofbeladynews.com/articles/1124905.html sayfasından erişilmiştir.
• Salim, A. (2016). Harbun âlemiyyetun ale’l-ebvâb. el-Jazeera. https://www.aljazeera.net/blogs/2016/10/15/ sayfasından erişilmiştir.
• Satuhi, M. (2022). es-Sibahatu dıdde'teyyar darûretun? Cevvak. https://jawak.com/search?q= sayfasından erişilmiştir.
• Şahin, H. (2004). Türkçede organ isimleriyle kurulan deyimler. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları
• Suveyfi, F. (2015). Eseru’t-taâbîri’l-istılâhiyye fî ta’lîmi’l-lugati’l-Arabiyye. https://www.new-educ.com/ sayfasından erişilmiştir.
• Topaloğlu, A. (1989). Dilbilgisi terimleri sözlüğü. İstanbul: Ötüken.
• TDK. (2009). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Ünalan, Ş. (2010). Dil ve kültür (4. b.). Ankara: Nobel.
• Uysal, H. (1997). Arapça-Türkçe-İngilizce deyimler sözlüğü. Konya: Uysal.
• Yiğit, M. (2015). Arapça'da deyimler ve Kur'an-ı Kerim'de kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldız, M. & Güngenci, M. M. (2021). Lübnan asıllı yazar Emîn Ma’lûf’un “Adriana Mater” adlı librettosunun Fransızcadan Arapçaya çevirisinde deyimlerin eşdeğerlik açısından incelenmesi. Nüsha, 21(52), 147-160.
• Young, M. (2017). Mutaleât devriyye lihubera havle kadâyâ tete'allak bisiyasatiş-şarki'l-avsat ve şemâl afrikya. Carnegie. https://carnegie-mec.org/diwan/75018 sayfasından erişilmiştir.