EMZİRME DANIŞMANLIĞI STRATEJİLERİ VE KANIT TEMELLİ UYGULAMALAR

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 120 - 136, 31.01.2024

Dilek Öcalan Hatice Acar Bektaş Selin Nur Altun

https://doi.org/10.52369/togusagbilderg.1195731

Öz

Emzirme fetal ve maternal sağlık açısından çok değerlidir. Anne sütünün ve emzirmenin, sağlıklı beslenme, bağışıklık sistemi, büyüme ve gelişme, anne ve bebek bağlanması gibi fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik açıdan çok sayıda faydaları vardır. Bu nedenle postpartum erken dönemde emzirmenin başlatılması, devam ettirilmesi, süreç içinde oluşan sorunların tespit edilip çözülmesi ve emzirme oranlarının arttırılması için anneler desteklenmelidir. Sağlık hizmeti veren ekip içinde özellikle ebe ve hemşirelerin bakım verici, eğitici ve danışmanlık rolleriyle emzirmenin desteklenmesi büyük önem taşımaktadır.
Emzirme konusunda özel eğitim almış ebe ve hemşireler emzirme danışmanı olarak hastanelerde, aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde ya da bağımsız olarak postpartum erken dönemde lohusaların emzirme sorunlarına ilişkin yardımcı olmak, etkin emzirmeyi sürdürmek ve desteklemek için hizmet veririler. Emzirme başarısı ve süresiyle ilgili oranlar, prenatal ve postpartum dönemde annenin aldığı bakımın ve danışmanlığın türünden etkilenmektedir. Süreç içerisinde bireysel olarak planlanan danışmanlık için, fiziksel ve psikolojik açıdan bebek, lohusa ve diğer aile üyeleri arasındaki etkileşimin çok boyutlu incelenmesi gerekir. Dolayısıyla emzirme danışmanlığı stratejilerinin belirlenmesi ve kanıt temelli uygulamaların kullanımı yarar sağlamaktadır. Bu derlemede; ebe ve hemşireler tarafından son yıllarda kullanılan emzirme danışmanlığı stratejileri ve kanıt temelli uygulamalar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Emzirme, Emzirme Danışmanlığı, Anne Sütü, Postpartum Erken Dönem

Kaynakça

• Referans1. Fedakar P. Cennet Nerede? Türk Kültür Ürünlerinde “Anne”. Içinde: Turfan EÇ, Akçiçek E, Ekşioğlu AB, editörler. Anne Sütü ve Emzirme. 3. baskı Ankara: Vize Yayıncılığı; 2020. s. 23.
• Referans2. Uzun K, Kolcu M, Öcebe DK. Anne Sütü ile Beslenmede Kanıta Dayalı Uygulamalar. Hemşirelik Bilim Derg [Internet]. 2018;1(2):29–32. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/hbd
• Referans3. Arça G, Işık HK. Anne Sütü ve Emzirmeye İlişkin Ebe ve Hemşirenin rolü. Sağlık Bilim Üniversitesi Hemşirelik Derg. 2019;1(3):221–228.
• Referans4. Özkara H, Fidancı BE, Yıldız D, Kaymakamgil Ç. Emzirme Danışmanlığı. TAF Prev Med Bull. 2016;15(6):551–555.
• Referans5. WHO. World Report on Violence and Health Edited [Internet]. Geneva; 2009 [kaynak 24 Aralık 2021; 26 Ekim 2022 tarihinde erişildi]. Erişim Adresi: https://www.mendeley.com/catalogue/b17751bd-d2ba-357b-9c60 cd758bef73ca/utm_source=desktop&utm_medium=1.19.8&utm_campaign=open_catalog&userDocumentId=%7B25319643-b1fa-3e4c-b49d-3b18407ab60f%7D
• Referans6. Çakmak S, Demirel S, Dengi A. Postpartum dönemdeki annelerin emzirme ve anne sütünün önemi hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Türk Aile Hekim Derg. 2019;23(1):9–19.
• Referans7. Morony S, Weir KR, Bell KJL, Biggs J, Duncan G, Nutbeam D, vd. A Stepped Wedge Cluster Randomised Trial of Nurse-Delivered Teach-Back in a Consumer Telehealth Service. PLoS One [Internet]. 01 Ekim 2018 [kaynak 10 Temmuz 2022];13(10):e0206473. Erişim Adresi: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0206473
• Referans8. Cangöl E, Şahin NH. Emzirmeyi Etkileyen Faktörler ve Emzirme Danışmanlığı. Zeynep Kami̇l Tıp Bülteni̇. 2014;45(3):100–105.
• Referans9. Önal Z. Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Ebelerin Sağlık Eğitimine Yönelik Tutumlarının Ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi. T.C. Karabük Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 2018. [Kaynak erişim 26 Ekim 2022].Erişim Adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/644046/yokAcikBilim_10227573.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Referans10. Academic Pediatric Association ( APA). Çok Düşük Doğum Ağırlıklı Bebekler için Anne Sütünü ve Emzirmeyi Teşvik Etmek. [Internet]. 2021 (Son güncelleme tarihi 1 Kasım 2021; 26 Ekim 2022 tarihinde erişildi). Erişim adresi: https://publications.aap.org/pediatrics/article/148/5/e2021054272/181366/Promoting-Human-Milk-and-Breastfeeding
• Referans11. Ayhan Başer D, Işık Sönmez C, Arslan M, Halk K, Müdürlüğü S, Şube Ç, vd. Kocaeli İlindeki Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Elemanlarının Anne Sütü ve Emzirme İle İlgili Bilgi Düzeyleri. Konuralp Tıp Derg [Internet]. 2018 [kaynak 12 Nisan 2022];10(1). Erişim Adresi: www.konuralptipdergi.duzce.edu.tr
• Referans12. Hasnain S, Majrooh A. Knowledge And Pratices Of President Doctors And Nurses In Breast Feeding In Obstetric And Peadiatric Deapartman Of Jinnah Hospital, Lahore. Biomedica. 2012;28:156–162.
• Referans13. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). National Institute for Health and Care Excellence Breastfeeding Counseling. [Internet]. 2021. (26 Ekim 2022 tarihinde erişildi). Erişim adresi: https://www.nice.org.uk/guidance/ng194/evidence/p-breastfeeding-interventions-pdf-326764485980
• Referans14. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Guidelines for Breastfeeding Support Strategies for Mothers and Babies [Internet]. 2016 ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Hastalık; [ 26 Ekim 2022 tarihinde erişildi.]. Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/breastfeeding/pdf/bf-guide-508.pdf
• Referans15. T.C. Sağlık Bakanlığı. Emzirme Danışmanlığı Eğitimi. T.C. Sağlık Bakanlığı Uzaktan Sağlık eğitim Sistemi. [Internet]. 2022. [ 26 Ekim 2022 tarihinde erişildi.].Erişim Adresi: https://egitim.saglik.gov.tr/Egitim/Emzirme-Danismanligi-Egitimi-a189b180
• Referans16. Vanguri S, Rogers-Mcquade H, Sriraman NK, Young M, Noble L, Bartick M, vd. ABM clinical protocol #14: Breastfeeding-friendly physician’s office - Optimizing care for infants and children. Breastfeed Med. 2021;16(3):175–184.
• Referans17. Academiy of Breastfeeding Medicine (ABM) . Reducing SIDS Risks Whilst Promoting Breastfeeding. [Internet]. 2019 [Son güncelleme 2019, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://www.bfmed.org/assets/Blair%20Peter.pdf
• Referans18. Rosen-Carole C, Hartman S. ABM Clinical Protocol #19: Breastfeeding Promotion in the Prenatal Setting, Revision 2015. Breastfeed Med. 2015;10(10):451–457.
• Referans19. Demirbaş B. Emzirmeyi Etkileyen Kültürel Değerler. Hacettepe Üniversitesi Sağlık. Bilimleri Enstitüsü Doğum-Kadın Hastalıkları Hemşireliği ABD Yayınlanmamış Doktora Tezi. 2005. Ankara.
• Referans20. The American College of Obstetrician and Gynecologist (ACOG). [Internet].Lactation Counseling Policy. Optimizing Support for Breastfeeding as Part of Obstetric Practice [Internet] 2020. [Son güncelleme 2020, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://www.acog.org/-/media/project/acog/acogorg/clinical/files/committee-opinion/articles/2018/10/optimizing-support-for-breastfeeding-as-part-of-obstetric-practice.pdf Referans21. Şencan İ. Anne Sütü İle Beslenme Süresine Etki Eden FAktörlerin Araştırılması. Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği ABD, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. 2008. Ankara. [Kaynak erişim 26 Ekim 2022].Erişim Adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/616289
• Referans22. Pisacane A, Continisio GI, Aldinucci M, D’Amora S, Continisio P. A Controlled Trial of the Father’s Role in Breastfeeding Promotion. Pediatrics [Internet]. Aralık 2005 [kaynak 22 Haziran 2022];116(4). Erişim Adresi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16199676/
• Referans23. National Healt and Medical Research Councial (NHMRC). Eat For Health Infant Feeding Guidelines Information for Healt Workers. [Internet]. 2012 Son güncelleme 2019, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi:https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/infant-feeding-guidelines-information-health-workers
• Referans24. Stremler J, Lovera D. Insight from a breastfeeding peer support pilot program for husbands and fathers of Texas WIC participants. J Hum Lact [Internet]. Kasım 2004 [kaynak 11 Haziran 2022];20(4):417–422.
• Referans25. Ekşioğlu A, Tufan EC. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi Emzirme Akran Danışmanlığının İlk Kez Doğum Yapan Annelerin Emzirme Özyeterliliklerine Etkisi Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği [Internet]. 2015;17(2):38–48. Erişim Adresi: http://www.hemarge.org.tr/
• Referans26. Sudfeld CR, Fawzi WW, Lahariya C. Peer Support and Exclusive Breastfeeding Duration in Low and Middle-Income Countries: A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS One [Internet]. 18 Eylül 2012 [kaynak 22 Haziran 2022];7(9):45143. Erişim Adresi: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0045143
• Referans27. Torres A. Peer Intervention Strategies for Breastfeeding Promotion Among Low Income Latinas in the US: A Literature Review A Senior Project presented to. Peer Interv Strateg Breastfeed Promot Among Low Income Lat US A Lit Rev. 2011. [kaynak 26 Ekim 2022] Erişim Adresi: https://digitalcommons.calpoly.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=fsnsp
• Referans28. Olson BH, Haider SJ, Vangjel L, Bolton TA, Gold JG. A Quasi-Experimental Evaluation of a Breastfeeding Support Program For Low İncome Women in Michigan. Matern Child Health J [Internet]. 11 Ocak 2010 [kaynak 11 Haziran 2022];14(1):86–93. Erişim Adresi: https://link.springer.com/article/10.1007/s10995-008-0430-5
• Referans29. Yun S, Liu Q, Mertzlufft K, Kruse C, White M, Fuller P, vd. Evaluation of the Missouri WIC (Special Supplemental Nutrition Program for Women, Infants, and Children) Breast-Feeding Peer Counselling Programme. Public Health Nutr [Internet]. 2010 [kaynak 11 Haziran 2022];13(2):229–237. Erişim Adresi: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19607746/
• Referans30. United States Preventive Services Task Force (USPSTF) is an. IndependentThe U.S. Preventive Services Task Force is an Emzirme: Birinci Basamak Müdahaleleri. [Internet]. 2016 [Son güncelleme 2016, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf/ Referans31. Rojjanasrirat W, Nelson EL, Wambach KA. A Pilot Study of Home-Based Video Conferencing for Breastfeeding Support. J Hum Lact. Kasım 2012;28(4):464–467.
• Referans32. Saadeh RJ. The Baby-Friendly Hospital Initiative 20 years on: facts, progress, and the way forward. J Hum Lac. 2012; 28(3): 272-275.
• Referans33. Çaylan N, Yalçın SS. Türkiye ve Dünyada Emzirme Durumları. 2020;4–11. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/yayinlar/Makaleler/Turkiyede_ve_Dunyada_Emzirmenin_Durumu.pdf
• Referans34. Meek JY. Educational Objectives and Skills for the Physician with Respect to Breastfeeding, Revised 2018. Breastfeed Med. 2019;14(1):5–13.
• Referans35. Canadian Peadiatric Society (CPS). Sağlıklı Term Bebekler İçin Beslenme 6-24 Ay. 2020; [Internet]. Son güncelleme 1 Ocak 2020, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://cps.ca/en/documents/position/nutrition-healthy-term-infants-6-to-24-months
• Referans36. Royal College of Pediatrics and Child Health (RCPCH). RCPCH Updates Position Statement on Breastfeeding in the UK2020; [Internet]. Son güncelleme 2020, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://www.rcpch.ac.uk/topic/breastfeeding37.
• Referans37. T.C. Sağlık Bakanlığı. Başarılı Emzirmenin On Adımı T.C. Sağlık Bakanlığı Başarılı Emzirme Adımları. [Internet]. 2020Son güncelleme Şubat 2022, kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk_ergen_db/dokumanlar/Basarili_Emzirmenin_On_Adimi.pdf
• Referans38. T.C. Sağlık Bakanlığı. Emzirme Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı. Emzirme Danışmanlığı Uygulayıcı Kitabı. [Internet]. 2020[Kaynak erişim 17 Ekim 2022]. Erişim Adresi: https://egitim.saglik.gov.tr/Home/ReturnS3File?guidStr=685f26a8-6657-48d7-b6a0-8bf5c9c3195b&fileType=pdf