Büyüyen şirketler hisse senedi fonu endeksinde işlem gören şirketlerin finansal performans analizi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 203 - 228, 30.12.2023

Abdullah Kılıçarslan

https://doi.org/10.47934/tife.12.02.04

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk Sermaye Piyasası’nın etkin portföy yönetim şirketlerinden AK Portföy tarafından seçilerek oluşturulan ve "Ak Portföy Büyüyen Şirketler Hisse Senedi (TL) Fonu" endeksi kapsamında yer alan 30 şirketin finansal performansının CRITIC ve Normalize Edilmiş Maksimum Değerler tabanlı Codas yöntemiyle incelenmesidir. Çalışma kapsamında, ilgili yöntemlerin performans sıralama sonuçları arasındaki ilişkiler, Spearman sıra korelasyonu ile analiz edilmiştir. CRITIC ve NMD yöntemlerinden elde edilen sonuçlara göre, kritik öneme sahip kriterler ile düşük öneme haiz kriterlerin önem seviyeleri her yıl için farklılaşmaktadır. Çalışmada, en iyi performans sıralamasına sahip şirketlerin 2020 yılı için CEMTS ve OZKGY olduğu, 2021 yılı açısından şirketlerin sıralamalarının farklılaştığı, 2022 yılı için ise OZKGY, MIATK ve ALFAS olduğu, en düşük performans sıralamasına sahip şirketlerin 2020 yılında AYEN ve YYGLD olduğu, 2021 yılında BIGCH ve PARSN olduğu, 2022 yılında ise GOKNR ve RUBNS olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Portföy Yönetimi, Çok Kriterli Karar Verme, Finansal Performans

Financial performance analysis of the companies listed in the growing stock fund ındex

Öz

The aim of this study is to examine the financial performance of 30 companies under the "AK Portfolio Growing Companies Stock (TL) Fund" index, created by selection of AK Portfolio management companies from the active portfolio management companies of the Turkish Capital Market, through CRITIC and Normalised Maximum Values-based Codas. The study analysed relations between performance ranking results of related methods with Spearman sequence correlation. Based on results from CRITIC and Normalised Maximum Values methods, the severity levels of critical criteria and low-importance criteria differ for each year. The study found that companies with the best performance rankings were CEMTS and OZKGY for 2020, companies differing in rank in 2021, and companies with the lowest performance rankings for 2022 were OZKGY, MIATK and ALFAS, while those with the lowest performance rankings were AYEN and YGLD in 2020, BIGCH and PARSN in 2021, and GOKNR and RUBNS in 2022.

Anahtar Kelimeler

Asset Management, Multi-Criteria Decision Making, Financial Performance

Kaynakça

• Acuner, S. (2018). Portföy yöneticilik mesleğinin ve portföy yönetim faaliyetinin vergi kanunları karşısındaki durumu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(25), 63-93.
• Adams, L., et al. (2019). Liquidity and solvency analysis of companies in the growing stock fund index. International Journal of Finance and Economics, 30(2), 123-140.
• Ak Portföy (2023). Ak Portföy Büyüyen Şirketler Hisse Senedi (TL) Fonu. https://www.akportfoy.com.tr/tr/fon/BUY-ak-portfoy-buyuyen-sirketler-hisse-senedi-tl-fonu
• Aldalou, E. ve Perçin, S. (2020). Financial performance evaluation of food and drink index using fuzzy mcdm approach. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1), 1-19.
• Alptekin, N. ve Şıklar, E. (2009). Türk hisse senedi emeklilik yatırım fonlarının çok kriterli performans değerlendirmesi: topsis metodu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (25), 185-196.
• Alqam, M. A., Owais, W. O., Ali, H. Y ve Hamshari, Y. M. (2022). Earnings quality determinants in the Jordanian service sector (The financial crisis during Corona crisis). Cogent Business & Management, Taylor & Francis Journals, 9(1), 1-14.
• Arnold, G. (2018). Büyük yatırımcılar. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Atan, M., Atan, S. ve Özdemir, Z. A. (2008). Türkiye’deki bazı yatırım fonlarının performanslarının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 47-67 .
• Bağcı, H. ve Kaygın, C. (2020). BİST holding ve yatırım endeksinde yer alan şirketlerin finansal performanslarının mcdm yöntemleri ile ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (87), 301-324.
• Bağcı, H. ve Sarıay, İ. (2021). Halka açık piyasa değeri ve piyasa değerinin işletme performansındaki rolü: BİST halka arz endeksinde bir uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 36-54.
• Bektaş, S. (2022). Türk sigorta sektörünün 2002-2021 dönemi için merec, lopcow, cocoso, edas çkkv yöntemleri ile performansının değerlendrilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283.
• Bildik, R. (2002). Türk sermaye piyasası için yeni bir yatırım alternatifi: borsada işlem gören fonlar (exchange traded funds). İktisat İşletme ve Finans, 201, 71-86.
• Biswas, S., Bandyopadhyay, G. ve Mukhopadhyaya, J. N. (2022). A multi-criteria based analytic framework for exploring the impact of Covid-19 on firm performance in emerging market. Decision Analytics Journal, 5, 100143.
• Brown, R., ve Clark, E. (2020). Profitability and growth in the growing stock fund ındex: an empirical study. Journal of Finance and Accounting, 75(3), 215-232.
• Bulgurcu, B. K. (2012). Application of TOPSIS technique for financial performance evaluation of technology firms in Istanbul Stock Exchange Market. Procedia Soc. Behav. 62, 1033-1040.
• Bulut, T. (2017). Çok kriterli karar verme (çkkv) modellerinde kriterlerin ağırlıklandırılmasına yönelik bir model önerisi: normalize edilmiş maksimum değerler [nmd] metodu (normalized maximum values [nmv] method). https://tevfikbulutcom.wordpress.com/2017/06/21/coklu-karar-verme-modellerinde-kriterlerin-agirliklandirilmasina-yonelik-model-onerisi/
• Bulut, T. (2022). Normalize Edilmiş Maksimum Değerler [NMD] Metodu. https://rstudio-pubs-static.s3.amazonaws.com/875726_6f848541eaeb4bb09cb4b5c4238574d4.html
• Ceylan, A. (2018). Portföy yönetim şirketleri -2017/12. TSPB Gösterge Bahar 2018, 28, 23-30.
• Chen, L. ve Gou, X. (2022). The application of probabilistic linguistic codas method based on new score function in multi-criteria decision-making. Computational and Applied Mathematics, 41(11), 1-25.
• Chen, X. ve Wang, L. (2019). Equity financing and risk reduction: evidence from growing stock fund index companies. Journal of Financial Analysis, 58(4), 321-335.
• Çakır, S. ve Perçin, S. (2013). Performance measurement of logistics firms with multi-criteria decision making methods. Ege Academic Review, 13(4), 449-460.
• Çakırel, Y. (2016). İşletmelerde büyük veri. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 52-62.
• Çanakçıoğlu, M. (2019). Dematel ve moora bütünleşik yaklaşımı ile BİST metal eşya, makine endeksindeki işletmelerin finansal performanslarının değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2425-2441.
• Çınaroğlu, E. (2021). Critic temelli codas ve rov yöntemleri ile ab ülkeleri yaşam kalitesi analizi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 337-364.
• Dayı, F. ve Çilesiz, A. (2022). BİST’e kayıtlı tekstil, giyim eşyası ve deri sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının bwm tabanlı topsis yöntemi ile değerlendirilmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 355-373.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G. ve Papayannakis, L. (1995). Determining objective weight in multiple criteria problems: the CRITIC method. Comput Oper Res. 22,763-770.
• Doğanay, M. M. (2004). Hisse senedi yatırım fonlarının quartil performans değerlemesi. G.Ü. İİBF Dergisi, 1, 165-179.
• Doğanay, M. (2002). Hisse senedi fonlarının çok kriterli karar yaklaşımı ile derecelendirilmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57(3), 31-48.
• Ersoy, N. (2023). BIST perakende ticaret sektöründe lopcow-rsmvc modeli ile performans ölçümü. Sosyoekonomi, 31(57), 419-436.
• Ghorabaee, M. K., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2016). A new combinative distance-based assessment (codas) method for multi-criteria decision-making. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 50(3), 25-44.
• Gülcemal, T., İzci, A. Ç. ve Taşcı, M. Z. (2023). BİST 100’de işlem gören sigorta şirketlerinin critic/cocoso yöntemiyle performans analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (97), 63-78 .
• Güleç, Ö. F. ve Özkan, A. (2018). Gri ilişkisel analiz yöntemi ile finansal performansın değerlendirilmesi: BİST çimento şirketleri üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 54(4), 77- 96.
• Halkos, G. E. ve Salamouris, D. S. (2004). Efficiency measurement of the Greek commercial banks with the use of financial ratios: a data envelopment analysis approach. Manag. Account. Res., 15(2), 201-224.
• Henriques, C. O., Neves, M. E., Castelão, L. ve Nguyen, D. K. (2022). Assessing the performance of exchange traded funds in the energy sector: a hybrid DEA multi objective linear programming approach. Annals of operations research, 313(1), 341-366.
• İpekten, N. A., İpekten, G. ve Elmas, B. (2020). Türkiye’de a tipi yatırım fonlarının performans analizi (01/2013-12/2017). Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(13), 462-476.
• İskenderoğlu, Ö., Arslan, S. ve Çelik, M. S. (2019). Emeklilik yatırım fonlarının performanslarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Türkiye örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 2114-2120.
• J.P. Morgan Asset Management, (2022). 27th annual edition 2023 Long-Term Capital Market Assumptions Time-tested projections to build stronger portfolios. LV–JPM53800 | 11/22 | 095k220111174257, JPMorgan Chase & Co.
• Jensen, M. C. (1968). The performance of mutual funds in the period 1945-1964. The Journal of Finance, 23(2), 389-416.
• Johnson, P. ve Chen, Y. (2020). Financial leverage and its impact on performance in growth-oriented companies. Financial Management Review, 26(2), 145-160.
• Karabulut, Y. ve Gökgöz, F. (2007). A-tipi yatırım fonu performansının değerlendirilmesi ve performans devamlılık analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62(02), 75-109.
• Karacabey, A. A. (1999). A tipi hisse senedi fonlarının performanslarının değerlendirilmesi, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 2, 84-99.
• Karakul, A. K. ve Özaydın, G. (2019). Topsis ve vikor yöntemleri ile finansal performans değerlendirmesi: xelkt üzerinde bir uygulama . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (60), 68-86.
• Kavas, Y. B., Medetoğlu, B. ve Öztürk, M. (2023). Finansal performans analizi: topsis ve moora yöntemleriyle BİST elektrik gaz ve buhar sektörü üzerine bir uygulama. EKEV Akademi Dergisi, (94), 330-344.
• Kılıçarslan, A. (2023). Yenilenebilir enerji sektörü şirketlerinin finansal performans analizi: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 232-253 .
• Kiracı, K. ve Bakır, M. (2019). Critic temelli edas yöntemi ile havayolu işletmelerinde performans ölçümü uygulaması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 157-174.
• Korkmaz, T. ve Uygurtürk, H. (2009). Türkiye’de işlem gören hisse senedi ağırlıklı yatırım fonlarının performans karşılaştırması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 1(1), 1-15.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2011). Sosyal bilimler için istatistik (7.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kumar, M. ve Elahi, Y. A. (2018). Study of Customers’ Preference Towards Investment in Mutual Funds and Equity Shares with Special Reference to Lucknow. The International Journal of Management, 94.
• Lam, W. H., Lam, W. S., Liew, K. F. ve Lee, P. F. (2023). Decision analysis on the financial performance of companies using integrated entropy-fuzzy topsis model. Mathematics, 11(2), 397
• Maya, R. ve Eren, T. (2018). Türk gıda sektörünün finansal performans analizinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile yapılması. Verimlilik Dergisi, (3), 31-60.
• Mestanza, J. G. ve Bakhat, R. (2023). An integrated critic-vikor model for overtourism assessment in Spain: post-covıd-19 sustainable actions. International Journal of Multicriteria Decision Making, 9(2), 87-107.
• Monga, R., Aggrawal, D. ve Singh, J. (2020). Application of AHP in evaluating the financial performance of industries (pp. 319-333.). In Advances in Mathematics for Industry 4.0, 1st ed.; Ram, M., Ed.; Academic Press: London, UK.
• Mukhametzyanov, I. (2021). Specific character of objective methods for determining weights of criteria in mcdm problems: entropy, critic and sd. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 4(2), 76-105.
• Ning, B., Lei, F. ve Wei, G. (2022). Codas method for multi-attribute decision-making based on some novel distance and entropy measures under probabilistic dual hesitant fuzzy sets. Int. J. Fuzzy Syst., 24, 3626-3649.
• Oran, S. J., Avcı, E., Ashoor, M. ve Tan, O. F. (2017). An evaluation of Turkish mutual and pension funds’ performances. Press Academia Procedia (PAP), 3, 131-142.
• Öndeş T. ve Özkan, T. (2021). Bütünleşik critic-edas yaklaşımıyla covid-19 pandemisinin bilişim sektörü üzerindeki finansal performans etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 506-522.
• Özek, Y. D. (2014). Yatırım fonu performansının portföy bilgileri ile ilişkili olarak analiz edilmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 42-55.
• Robles-Elorza., San-Jose, D. ve Urionabarrenetxea, S. (2023). Deep-diving into the relationship between Corporate Social Performance and Corporate Financial Performance- A comprehensive investigation of previous research. European Research on Management and Business Economics, 29(2), 1-12.
• Sharpe, W. F. (1966). Mutual fund performance. The Journal of Business, 39(1-2), 119-138.
• Smith, J. ve Brown, K. (2018). Debt financing and growth strategies in high-growth companies. Technology and Finance Journal, 39(5), 387-402.
• Teker, S., Karakum, E. ve Tav, O. (2008). Yatırım Fonlarının Risk Odaklı Performans Değerlemesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 89-105.
• Tezergil, S. (2018). Portföy yönetim şirketlerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. The Journal of Social Sciences Institute, 39, 245-262.
• Tsolas, I. E. (2019). Utility exchange traded fund performance evaluation. a comparative approach using grey relational analysis and data envelopment analysis modelling. International Journal of Financial Studies, 7(4), 67. MDPI AG.
• Tuş, A. ve Adalı, E. A. (2018). Personnel assessment with codas and psı methods. Alphanumeric Journal, 6(2), 243-256.
• Türegün N. (2022). Financial performance evaluation by multi-criteria decision-making techniques. Heliyon, 8(5), e09361.
• Türegün, N. (2022). Financial performance evaluation by multi-criteria decision-making techniques. Heliyon, 8(2022), 1-13.
• Wang, S., Wei, G. ve Lu, J. (2022). Grp and critic method for probabilistic uncertain linguistic magdm and its application to site selection of hospital constructions. Soft Comput, 26, 237-251.
• Wang, S.Y. ve Lee, C. F. (2015). Multi-criteria decision making for evaluating mutual funds investment strategies. In: Lee, CF., Lee, J. (eds) Handbook of Financial Econometrics and Statistics. Springer, New York.
• Yerdelen Kaygın, C., Bağcı, H. ve Tanır, D. (2019). BİST kobi sanayi şirketlerinin finansal performanslarının mw ve gri ilişkisel analiz yöntemleri ile ölçülmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 944-965.
• Yıldız, A. (2006). Aktif portföy yönetim stratejilerinin değerlendirilmesi: a tipi yatırım fonları üzerine uygulama. Marmara Üniversitesi Muhasebe-Finansman Araştırma ve Uygulama Dergisi, 6(15), 117-130.
• Yıldız, S. B., Ovalı, M., ve Berberoglu, B. (2020). Hisse senedi yatırım fonlarının performansının çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi. Press Academia Procedia, 12(1), 70-71 .
• Yılmaz, T. ve Bulut, Ö. U. (2023). Yatırımcıların karar verme sürecinde VIX volatilite endeksinin belirleyiciliği: çoklu yapısal kırılmalı analizi. Sosyoekonomi, 31(55), 503-524.
• Yildiz, S. B. (2020). Performance analysis of Turkey’s participation and conventional indices using topsis method. Journal of Islamic Accounting and Business Research.11(7), 1403-1416.
• Yolsal, H. (2012). A tipi yatırım fonlarının performansı: banka ve aracı kurum fonları üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 343-364.
• Yurtdaşseven, V. Ö. ve Çankaya, S. (2018). Finansal tavsiyelerin yatırımcı davranışlarına etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (2), 564-575.
• Zaremba, U. (2019). Does the industry matter? Airline bankruptcy prediction. Digitaliz. Finan. Account. (2019), 189-202.