Dijital Dünyada Mahremiyet, Ebeveynlik ve Çocuklar: Afyonkarahisar Örneği

Yıl 2023, Cilt: 08 Sayı: 19 - Dijital Ebeveynlik, 846 - 875, 30.09.2023

Kübra Güran Yiğitbaşı Serkan Çelik

https://doi.org/10.37679/trta.1365718

Öz

Tüm dünyada artan internet ve sosyal medya kullanımı sonucu çocuklar erken yaşlarda dijital dünya ile tanışmaktadır. Henüz dijital okuryazarlığı olmayan ve dijital dünyanın etik ilkelerinden habersiz çocuklar, dijital platformlarda mahrem alanları ilk ihlal edilen gruplar olmaktadır. Dijital ebeveynlik dijital dünyada da çocuklara rehberlik etmek, onları riskler ve fırsatlarla ilgili bilinçlendirmeyi gerektirmektedir. Ebeveynler ve öğretmenler, çocukların dijital mahremiyetlerinin korunması ve sağlıklı dijital alışkanlıklar geliştirilmesi için çaba göstermektedir. Dünyanın birçok yerinde bu amaçla çocuklara, öğretmenlere ve ebeveynlere yönelik dijital mahremiyet eğitimleri verilmektedir. 2023 yılı içerisinde Afyonkarahisar’da okul öncesinden başlayarak lise düzeyine kadar verilen Dijital Mahremiyet Eğitimleri, çocukların dijital dünya ile kurdukları ilişkinin sağlıklı ilerlemesi için kritik bir işlevi yerine getirmektedir. Türkiye’de okullarda çok sayıda mahremiyet eğitimi yapılsa da bu eğitimler akademik olarak bir analize tabi tutulmamıştır. Bu çalışmada, dijital mahremiyet ve dijital ebeveynlik kavramlarının detaylı olarak ele alınmasının yanında, Afyonkarahisar İl Millî Eğitim Müdürlüğü öncülüğünde gerçekleştirilen dijital mahremiyet eğitimleri betimsel analiz tekniği kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada, Afyonkarahisar’da yürütülen eğitimlerin ağırlıklı olarak ihmal, istismar, dijital mahremiyet, ailede mahremiyet ve siber zorbalık konuları üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Eğitimlerde bu temaların ağırlıklı yer almasının nedeni, ailelerin ve çocukların gündelik hayatta sıklıkla karşılaştığı sorunlar olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, Dijital Mahremiyet, Dijital Ebeveynlik, Mahremiyet Eğitimi, Afyonkarahisar

Privacy, Parenting and Children in the Digital World: The Case of Afyonkarahisar

Öz

Due to the increasing use of the internet and social media worldwide, children are introduced to the digital world at an early age. Children who do not yet have digital literacy and are unaware of the ethical principles of the digital world often become the first group to have their privacy invaded on digital platforms. Digital parenting involves guiding children in the digital world and making them aware of risks and opportunities. Parents and teachers make efforts to protect children's digital privacy and promote healthy digital habits. In many parts of the world, digital privacy education is provided for children, teachers, and parents for this purpose. Digital Privacy Education, provided in Afyonkarahisar from preschool to high school levels in 2023, plays a critical role in ensuring the healthy progression of children's relationships with the digital world. Although many privacy education programs are conducted in schools in Turkey, these programs have not been academically analyzed. In this study, in addition to a detailed examination of the concepts of digital privacy and digital parenting, digital privacy education conducted under the leadership of the Afyonkarahisar Provincial Directorate of National Education was analyzed using descriptive analysis techniques. In the study, it is observed that the education conducted in Afyonkarahisar mainly focuses on neglect, abuse, digital privacy, privacy in the family, and cyberbullying. The reason for the predominance of these themes in education is that these are problems that families and children frequently encounter in their daily lives.

Anahtar Kelimeler

Privacy, Digital Privacy, Digital Parenting, Privacy Education, Afyonkarahisar

Kaynakça

• Akın, M.H. (2022). Ailede Mahremiyet. H. Şule Albayrak, (Der.), Tüm Yönleriyle Mahremiyet içinde (ss. 389-403). Ankara, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Aslanyürek, M. (2016). İnternet ve sosyal medya kullanıcılarının internet güvenliği ve çevrim içi gizlilik ile ilgili kanaatleri ve farkındalıkları. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(1), 80-106.
• Baştürk, E. (2020). Çevrimiçi Riskler ve Siber Zorbalık. İstanbul: Elma Yayınevi.
• Belsey, A. and Chadwick, R. (1992). Ethical Issues in Journalism and the Media. Oxfordshire: Routledge.
• Belsey, Andrew ve Ruth Chadwick (2011). Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar. (Nurcay Türkoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Cenazede Selfie Çılgınlığı, (2023). (https://www.haberturk.com/yazarlar/esin-ovet-1064/2303236-cenazede-selfie-cilginligi adresinden 25.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Çakır, S. (2015). 4-6 yaş aralığındaki çocuklara mahremiyet eğitimi verilmesinde din eğitiminin rolü (Sivas Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sivas.
• Çalışkan, H. (2019). Okul öncesi dönemde çalışan öğretmenlerin mahremiyet eğitimi konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Çocuklar, Facebook’ta Fotoğraflarını Paylaşan Ailelerine Dava Açabilir, (2023). https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160302_facebook_ebeveynlere_uyari adresinden 10.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Digital 2023, Global Overview Report. Published by Meltwater in January 2023. Dijital Çağda Ebeveynlik Belgeseli, (2021). https://www.trtizle.com/programlar/dijital-cagda-ebeveynlik/dijital-cagda-ebeveynlik-2-bolum-8690386
• Dinç, M. (2015). Teknoloji Bağımlılığı ve Gençlik. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(3), 31-65.
• Duran, H. E. (2018). Değerler Eğitimi Bağlamında Mahremiyet Eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Samsun. Türkyılmaz, Z. (2014). 3-6 Yaş grubu çocuğu olan ebeveynlerin mahremiyet eğitimine dair bilgilerinin incelenmesi (Üsküdar örneği). Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Düzgüner, S. (2022). Mahremiyetin Tanımı, Sınıflandırılması ve Boyutları. H. Şule Albayrak (Der.), Tüm Yönleriyle Mahremiyet içinde (ss. 19-36). Ankara, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Fisher, M. (2020). Kapitalist Gerçekçilik: Başka Alternatif Yok mu?. (Gül Çağalı Güven, Çev.). İstanbul: Habitus Kitap.
• Ginott, H. G. (2020). Anne, Baba ve Çocuk Arasında. (Arzu Tüfekçi, Çev.). İstanbul, Okuyanus.
• Goodwin, K. (2019). Dijital Dünyada Çocuk Büyütmek: Teknolojiyi Doğru Kullanmanın Yolları. (Tülin Er, Çev.). İstanbul: Aganta Kitap.
• Hürriyet. Ailesini Facebook Fotoğrafları Yüzünden Mahkemeye Verdi, (2023). (https://www.hurriyet.com.tr/dunya/avusturyada-ilginc-dava-ailesini-facebook-fotograflari-yuzunden-mahkemeye-verdi-40223889 adresinden 15.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Koçoğlu, E. ve Avcı, Y.E. (2022). Okul Müdürlerinin Görüşleri Doğrultusunda Türkiye’de Mahremiyet Eğitimi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 385-409.
• Palmer, S. (2019). Zehirlenen Çocukluk: Modern Dünyanın Çocuklar Üzerindeki Zararlı Etkileri. (Özge Çağlar Aksoy, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Pembecioğlu, N. (2022). Çocuk ve Dijital Mahremiyet. H. Şule Albayrak (Der.), Tüm Yönleriyle Mahremiyet içinde (ss. 215-248). Ankara, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, MCB University Press, 9 (5), October.
• Rezgui, A., Bouguettaya, A. ve Eltoweissy, M.Y. (2003). Privacy on the Web: Facts, Challenges and Solutions, IEEE Security and Privacy. 40–49.
• Sayar, K. ve Benli, S. (2020): Dijital Çocuk. İstanbul: Kapı.
• Sayar, K. ve Yalaz, B. (2019). Ağ: Sanal Dünyada Gerçek Kalmak. İstanbul: Kapı.
• Schmidt, M.K. (2020). Ekran Çocukları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Solove, D. J. (2002). Conceptualizing privacy. California Law Review, 90 (4), 1087-1156.
• Soria-Comas, J. and Domingo-Ferrer, J. (2016). Big Data Privacy: Challenges to Privacy Principles and Models, Data, Science and Engineering, 1 (1): 21-28.
• Steyer, J. P. (2014). Facebook Çağında Çocuk Büyütmek. (Arzu Birkan, Çev.). İstanbul, Doğan Kitap.
• Şişman, N. (2022). Dijital Çağ, Zamanın Hızlanması ve Yönetilmesi. Dijital Çağ ve Dönüşen Dünya içinde, Anadolu Buluşmaları Sempozyumu 16.
• Tarhan, N. (2018). Bilinçli Aile Olmak: Ailede Fırsat Eğitimi. İstanbul: Timaş.
• Uyan, S. (2019). Dijital Dünyada E-beveyn Olmak. İstanbul: Timaş.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, M. (2009). Mahremiyet Haklarına ve Bireysel Özgürlüklere Felsefi Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64 (1), s. 275-298.