Osmanlı Beyliği'nin Kurucusu Osman Beg

Yıl 2007, Cilt: 71 Sayı: 261, 479 - 536, 20.08.2007

Halil İnalcık

https://doi.org/10.37879/belleten.2007.479

Öz

Osmanlı Beyliği'nin ve hanedanın kurucusu, Fahrüddîn Osman Beg’in ölümünde (1324) beylik, Eskişehir ile Bursa ovası arasındaki toprakları içeriyor ve beylik kuvvetleri Bizans'a ait Bitinya'nın iki önemli merkezi İznik ve Bursa'yı abluka altında tutuyordu. Osman ve beyliğin kuruluşu sürecini, Batı Anadolu'da kurulan diğer beylikler ve Anadolu Selçuklu devleti ve medeniyeti çerçevesinde incelemek gerekir. Selçuklu devletinin Bizans'a karşı Uc emirlikleri; Denizli, Karahisar (Afyon), Ankara ve Kastamoni merkez olarak dört serhad (Uc) emîrülümerâlığı olarak örgütlenmişti. Bizans'a karşı kuzeyde Kastamoni-Eflani kesiminde Emir Hüsâmeddîn Çoban, orta-kol'da Ankara merkezinde Emîr Kızıl Bey bulunuyordu.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Beyliği, Fahrüddîn Osman Beg, Bizans, Anadolu Selçuklu

Osman Bek: The Founder of the Ottoman Principality

Öz

In this study we have tried to investigate the life and activities of the founder of the Ottoman dynasty and principality, Osman Ghazi. First it is important to make a critical analysis of our original sources: the Byzantine cronicler G. Pachymeres and the Ottoman traditions. As a contemporary of Osman the evidence given by Pachymeres is of crucial importance (some of his errors; however, are to be corrected on the basis of the contemporary Selchukid source Masâmerer). As to the traditions in the Ottoman chronicles, (the basic ones are Ashik Pashazâde, Neşhri, Anonymous Tevârih, Oruc and Ruhi) composed towards the end of the fifteenth century, these are basically derived from a text written about the end of fourteenth century: Yakhshi Fakih's lost mânuscript. Yakhshi's account of early Ottoman history is obviously based on the traditions told by his father, Ishak Fakih, the imam of Sultan Orhan. Ishak must have been in a position to be quite well informed about Osman's activities. Since the place-names mentioned in the traditions are almost all verifiable on a map, this should be taken as proof that the traditions come from a source well acquainted with Osman's time. Thirdly, the wakf records going back to Osman's time in the archival evkaf defters provide a solid testimony for people and places of his time (a wakf deed for Ede-Balı ). Once the basic sources have been critically evaluated the details narrated in the traditions can tie used for a chronology of the events of Osman's time. Early life and activities in the Sögüd-Eskişehir region; clashes with the Tekvur in the İnegöl area, who interfered with movement between the Sögüd and Domaniç summer pastures (1285-1286); Clashes with the Tekvur of Karacahisar and Osman's capture of his fort-town, thus becoming a dominant figüre in the Sögüd-Eskişehir area, a kind of frontier lord; Tekvurs in the region between Eskişehir and Bilecik were eliminated and Osman's move to Yenişehir, directly on the Byzantine frontier; Osman's siege of Byzantium's old capital Nicaea (1301-1302) and his victory over an imperial army (2000 soldiers) at Yalak-Ova (Bapheus), 27 July 1302. Osman's victory at Dimbos, the invasion of the Bursa (Prussa) plain and the siege of the city in the spring of 1303. Osman's capture of the Sangarius port cities, Lefke and Geyve, in order to isolate Nicaea, 1304. His illness and retirement, 1305 and his death in 1324.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Principality, Fahrüddîn Osman Bek, Byzantine, Sultanate of Rum

Kaynakça

• Ahmedi, Tevârih için son kez bkz. K. Sılay, History of the Kings of the Ottoman Lineage, Harvard University, 2004.
• Al-'Umarî, Masâliku'l-Absâr fi Mamâliku'l-Amsâr, yay. F. Taeschner: A l-'Umari's Bericht über Anatolien in seinem Werke "Masalik al-absar fi mamalik al-Amsar", Leipzig 1929.
• Aksarâyi, Müsameretü'l-Ahbâr, yay. Osman Turan, Ankara: TTK, 1944.
• Anonim Tevarih-i Al-i Osman, F. Giese neşri esas alınarak hazrl. Nihat Azamat, İstanbul 1992.
• Anonymous, Chronicle of 1485: Oxford, Bodleian Library, Oxford, ms. Marsh 313. bkz. V.L. Menage, Neshri's History of the Ottomans (London, 1964), 11-14.
• "Ruhi Târihi", H.E. Cengiz ve Y. Yücel, Belgeler, 14-18 (1989-92): 359-472.
• Arşiv Kılavuzu, I. Fasikül, İstanbul 1938.
• Artuk, İ., "Osmanlı Beyliğinin Kurucusu Osman Gâzi'ye Ait Sikke". Social and Economic History of Turkey (1071-1920), yay. O. Okyar and H. İnalcık, Ankara, 1980. 27-33.
• Aşık Paşa, Garibnâme, yay. K. Yavuz, İstanbul: TDK, 2000.
• Aşık Paşazâde, Tevarih-i Al-i Osman, yay. Ç. Atsız; Osmanlı Tarihleri, 89-319. İstanbul 1949.
• Atsız, N., Osmanlı Tarihine ait Takvimler, İstanbul, 1961.
• Babinger, Fr., Die Geschichtsschreiber der Osmanen und ihre Werke, Leipzig 1927.
• Bayram, M., Ahi Evren ve Ahi Teşkilatı'nın Kuruluşu, Konya, 1991.
• Beldiceanu-Steinherr, I., "La conquete de la Bithynie maritime: etape decisive dans la fondation de l'etat ottoman", in K. Belke, F. Hild, J. Koder, P. Soustal (eds), Byzanz als Raum, Vienna, 2000, 21-36.
• Beldiceanu-Steinherr, I., Recherches sur les actes des regnes des sultans Osman, Orkhan et Murad I, Münih, 1967.
• Bittel, K. "Karadja-hisar", Anatolische Studien, 1972.
• Buluç, S., Untersuchungen über die altosmanische anonyme Chronik des Bibliotheque Nationale zu Paris, suppl. Turc 1047, anc. Fonds turc 99, Breslau, 1938.
• Cahen, C., Pre-Ottoman Turkey, London, 1968.
• Cahen, C., "The Mongols and The Near East", A History of the Crusades, ed. K.M. Setton, II, Philadelphia, 1962, 715-734.
• Cahen, C., "La Question d'histoire de la province de Kastamonu au XIIIe siecle", Turcobyzantin et Oriens Christ., London: Variorum, 1974.
• Çay, A., "Ertuğrul Gazi, Karakeçililer ve Söğüt Bayramı", III. Osmanlı Sempozyumu, Söğüt-1988, Ertuğrul Gâzi'yi Anma ve Söğüt Şenliği Vakfı Yayınları: 4, Ankara, 1989.
• Çetin, İ., Tursun Fakih, Ankara, 2002.
• Darga, M., "Şarhöyük-Dorylaion Kazıları (1998-1992)2", XV. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, 24-28 Mayıs.
• Darling, L., "Contested Territory: Ottoman Holy War in Comparative Context", Studia Islamica, XCI (2000), 133-69.
• Darling, L., "Persianate Sources on Anatolia and the Early History of the Ottomans", Studies on Persianate Societies, II (2004), 126-144.
• Doğru, H., XVI. Yüzyılda Eskişehir ve Sultanönü Sancağı, İstanbul 1992.
• Doğru, H., 16. Yüzyılda Sultanönü Sancağı'nda Ahiler ve Ahi Zaviyeleri, Ankara 1991.
• Doğru, H., "Karahisar Kalesi ve Osmanlı Devletinin Kuruluşunda Önemi", Sosyal Bilimler Dergisi, Eskişehir (2000-2001).
• Eflaki, Menâkib al-'Arifin, I-Il, yay. Tahsin Yazıcı, Ankara, 1959-61.
• Elvan Çelebi, Menâkibu'l-Kudsiyye fi Menâsibi'l-Ünsiyye, ed. İ. Erünsal ve A.Y. Ocak, İstanbul, 1984.
• Emecen, F. İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikleri Dünyası, İstanbul 2001.
• Enveri, Dustürnâme, yay. M.H. Yinanc, İstanbul 1928; Fransızca çeviri, Irene Melikoff-Sayar, Le destan d'Umur Pacha, Paris, 1954.
• Erkoç, E., Aşık Paşa ve Oğlu Elvan Çelebi, Çorum, 2005.
• Erzi, A., "Osmanlı Devletinin Kurucusunun İsmi Meselesi", Türkiyat Mecmuası, 7-8 (1940-42), 323-26.
• Eyice, S., "Çorum'un Mecidözü'nde Aşıkpaşaoğlu Elvan Çelebi Zâviyesi", Türkiyat Mecmuası, XV (1969): 211-244.
• Feridun, A., Münşeâtü's selâtin, 1. baskı, İst. H. 1274-1275.
• Foss, C., "Byzantine Malagina and the Lower Sangarius", Anatolian Studies, XI (1990), 161-184.
• Foss, C., "The Defenses of Asia Minor against the Turks". Greek Orthodox Theological Review, 27 (1982), 145-205.
• Frances, E., "La feodalite byzantine et la conquete Turque", Studia et Acta Orientalia, IV (1962), 69-90.
• Gallota, I.L., "Mito Oguzo"e le origini dello stato ottomano: una riconsiderazione", The Ottoman Emirate, ed. E. Zachariadou, Rethymnon, 1993, 41-59.
• Gibb, H.A.R., The Travels of Ibn Battuta, II, Cambridge 1962.
• Giese, F., "Das Problem der Entstehung des Osmanischen Reiches", Zeitschrift für Semitistik und verwandte Gebiete, 2 (1924), 246-71.
• Giese, F., yay., Die altosmanischen anonymen chroniken, Breslau, 1922.
• Giese, F., "Einleitung zu meiner Textausgabe der altosmanischen anonymen Chroniken tevarih-i al-i Osman", MOG, 3 (1921-22): 49-75.
• Glykatzi-Ahrweiler, H., "l'histoire et la geographie de la region de Smyrne entre les deux occupations turques, 1081-1317", Travaux et Memoires, I (1965), 1-204.
• Gökbilgin, T., "Osman", ME İA.
• Gregoras, N., Rhomaische Geschichte. çeviri: J.L. van Dieten, Stuttgart, 1973.
• Güneş, A., "16. Yüzyılda Osmanoğullarının Beşiği Eskişehir...", Tarihte Eskişehir Sempozyumu, 2-4 Kasım 1998, Eskişehir, 2001.
• Halecki, O., Un Empereur de Byzance â Rome: Vingt ans de travail pour l'union des eglises et pour la defance de l'empire d'Orient, 1355-1375, Warsaw 1930.
• Hammer-Purgstall, J. von., Geschichte des Osmanischen Reiches, I, Budapest, 1827.
• Hasluck, F.W., Cyzicus, Cambridge, 1910.
• Heywood, C., "Between Historical Myth and 'Mythohistory': The Limits of Ottoman History", BMGS 12 (1988), 315-45.
• Heywood, C., "Boundless Dreams of the Levant: Paul Wittek, the George-Kreis, and the Writing of Ottoman History", Journal of the Royal Asiatic Society, 1989, 30-50.
• Heywood, C., "The Frontier in Ottoman History, Old ideas and the New Myths", yay., D. Power and N. Standen, Frontiers in Question, Euro-Asian Boderlands, 700-1700, New York, 1999, 228-250.
• Hoca Sa'deddîn, Tâcüt-Tevarih, I-II, İstanbul, H. 1279.
• Hopwood, K., "Türkmen, Bandits and Nomads: Problems and Perceptions", in Proceedings of CIEPO Sixth Symposium: Cambridge.... 1984, yay. J.L. Bacque-Grammont and E. van Donzel, İstanbul, 1987, 23-30.
• Hopwood, K., "Nomads or Bandits", Byzantinische Forschungen, 16 (1991), 179-194.
• Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri, yay. Ö.L., Barkan and E. Meriçli, Ankara, 1988.
• Hüsameddin, H., "Asporça Hâtun nâmına 723/1323'de tertip edilen vakfiye ve cemâziyelâhir 761/ Nisan 1360 tarihli Orhan Beg vakfiyyesi", TTEM, XVI-94.
• Ibn Battuta, Tuhfatu'n-Nuzzâr, çeviri, H.A.R. Gibb, The Travels of Ibn Battuta, I-II, London, 1929.
• Ibn-i Bibi, Al-Avâmir'ul-'Alâiyya, Metin, Ankara: TTK.
• Ibn-i Kemal, Tevârih-i Al-i Osman, I. yay. Ş. Turan, Ankara: TTK 1970, 1983.
• Imber, C., "Paul Wittek's 'De la defaite d'Ankara a la prise de Constantinople", JOS, 5 (1986), 65-81.
• Imber, C., "The Legend of Osman Gazi", OE, 67-76.
• Imber, C., "The Ottoman Dynastic Myth", Turcica 19 (1987), 7-27.
• Imber, C., Studies in Ottoman History and Law, İstanbul 1996.
• Imber, C., "What does ghazi actualy Mean?", yay. Ç. Balım ve C. Imber, The Balance of Truth, İstanbul, 2000, 165-178.
• Imber, C., "Othman I", E12.
• Imber, C., "Ideals and Legitimation in Early Ottoman History", yay. Ch. Woodhead ve I.M. Kunt, Suleyman the Magnificent, Londra, 1995, 138- 153.
• İnalcık, H., "The Question of the Emergence of the Ottoınan State", International Journal of Turkish Studies, 2 (1980), 71-79.
• İnalcık, H., "Osman Ghazi's Siege of Nicaea and the Battle of Bapheus", OE, 77-100.
• İnalcık, H., "Karacahisar Yüzey Araştırması Danışman Raporu", Ankara, 1999.
• İnalcık, H., "İznik İçin Osman Gazi ve Bizans Mücadelesi"/"The Struggle Between Osman Gazi and the Byzantine Empire for Nicaea", İznik İstanbul, 2003-2004, 59-85.
• İnalcık, H., "Osmangazi ve Karacahisar", Osmanlı Sempozyumu, Eskişehir, 1999.
• İnalcık, H., "Ottoman Methods of Conquest", Studia Islamica, II, 103-129.
• İnalcık, H., "Karacahisar ve Karacaşehir Üzerinde Bir Belge (MAD 18333, Sultanönü Evkaf Defteri"), Osmangazi Sempozyumu, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi, 1998.
• İnalcık, Ş., "Ibn Hacer'de Osmanlılara dair haberler", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, VI (1948), 189-95.
• İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı.
• İslam Ansiklopedisi, DVIA.
• Jacoby, D., "Catalans, Turcs et Venitiens en Romanie (1305-1332)", Studi Medievali, s. II, v. 15/1 (1974), 217-261.
• Jennings, R.C., "Some Thoughts on the Gazi-Thesis", WZKM76 (1986), 151- 61.
• Jorga, N., Geschichte des osmanischen Reiches, Gotha 1908 - 1913.
• JOS:Journal of Ottoman Studies
• JTS:Journal of Turkish Studies.
• Kafadar, C., Between Two Worlds, The Construction of the Ottoman State, Berkeley, Los Angeles, London, 1995.
• Kantakuzenos, J., Geschichte, Almanca çeviri, G. Fatouros ve T. Krischer, I-III, Stuttgart, 1982.
• Kaplanoğlu, R., Bursa Ansiklopedisi, I, 2001.
• Kaplanoğlu, R., Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, İstanbul, 2000.
• Kermeli, E., ve O. Özel, The Ottoman Empire, Myths, Realities and Blacak Holes, İstanbul: ISIS, 2006.
• Konyalı, İ., Söğüt'de Ertuğrul Gâzi Türbesi ve İhtifali, İstanbul, 1959.
• Konyalı, İ., Ankara Camileri, Ankara, 1978.
• Köprülü, F., "Ribât", Vakıflar Dergisi, II (1942), 267-278.
• Köprülü, F., "Aşık Paşa", MEIA (1978).
• Köprülü, F., "Abdal Musa", Türk Kültürü, 124 (1973), 6-15.
• Köprülü, F., "Anadolu Selçukluları Tarihinin Yerli Kaynakları ", Belleten 7 (1943) , 379-519.
• Köprülü, F., "Anadolu'da İslâmiyet: Türk İstilâsından Sonra Anadolu Tarih-i Dinisine Bir Nazar ve Bu Tarihin Menba'ları", Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmu'ası, 2(1922): 281-311, 385-420, 457-86.
• Köprülü, F., "Oğuz Etnolojisine dâir Notlar", Türkiyat Mecmuası, I, 185.
• Köprülü, F., "Osmanlı İmparatorluğunun Etnik Menşei Meseleleri", Hayat Mecmu'ası II(1943), 219-313.
• Köprülü, F., "Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu Meselesi", Hayat Mecmu'ası, 12 (1927).
• Köprülü, F., Les origines de l'empire ottoman, Paris 1935, çeviri: Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Ankara: TTK, 1959.
• Kramers, J.H., "Wer war Osman?", Acta Orientalia 6(1928), 242-54.
• Kut, G., "Aşık Paşa", DVIA, IV (1991).
• La Bithynie au Moyen Age, yay. B. Geyer ve L. Lefort, Paris 2003.
• Laiou, A.E., Constantinople and the Latins: The Foreign Policy of Andronicus II, 1282-1328. Cambridge, Mass., 1972.
• Langdon, J.S., Byzantium's Last Imperial Offensive in Asla Minor, New Rochelle, 1992.
• Langdon, J.S. "Byzantium's Initial Encounter the Çingissids", VIATOR, 29 (1998), 95-140.
• Lefort, J., "Tableau de la Bithynie au XIIIe siecle", OE, 101-17.
• Leunclavius, J., Historiae musulmanae Turcorum, Francofurti, 1591.
• Lewis, B. ve P.M. Holt, The Historians of the Middle East, Londra 1962.
• Lindner, R.P., Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia, Bloomington, 1983.
• Lowry, H., The Nature of the Early Ottoman State, Albany, 2003.
• Lütfi Paşa, Tevarih-i Al-i Osman, İstanbul, 1922-23.
• Matschke, K.P., Fortschritt und Reaction in Byzance im 14. Jh. Konstantinopel un ter Bürgerkriegsperiode von 1341 bis 1354, Berlin 1971.
• Melikoff, I., "L'origine sociale des premiers Ottomans", OE, 135-44.
• Menage, V.L., "The Beginnings of Ottoman Historiography" yay. B. Lewis ve P.M. Holt, The Historians of the Middle East, London, 1962, 168-179.
• Menage, V.L., "The Menaqib of Yakhshi Faqih", BSOAS, 26(1963), 50-54.
• Menage, V.L., Neshri's History of the Ottomans: The Sources and Development of the Text, London, 1964.
• Mengi, M., "Garibnâme'de Alplık Geleneği ile ilgili Bilgiler", Belleten, 1985.
• Morgan, D.O., "Ibn Battuta and the Mongols", Journal of the Royal Asiatic Society, XI-2 (April).
• Neşri, Gihannümâ: Die altosmanische Chronik des Mevlânâ Mehemmed Neschri, I-II, yay. F. Taeschner, Leipzig, 1951-55.
• Neşri, M., Kitâb-i Cihannümâ, I-Il, yay. F.R. Unat ve M.A. Köymen, Ankara: TTK, 1970.
• Nicol, D.M., The Last Centuries of Byzantium, 1261-1453, 2. Baskı, Cambridge, 1993.
• Nüzhet, M., Ahvâl-i Mihal Gâzi, İstanbul, H. 1315.
• Ocak, A.Y., Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menakibnâmeler, Ankara, 1992.
• Ocak, A.Y., Osmanlı İmparatorluğunda Marjinal Kalenderiler, Ankara: TTK, 1999.
• OE: The Ottoman Emirate, ed. E. Zachariadou, Rethymnon, 1993.
• Oruc, Tevarih-i Al-i Osman, yay. F. Babinger, Hannover 1925.
• Oruç Bey Tarihi, yay. N. Atsız, İstanbul 1972.
• Osman Gazi ve Bursa Sempozyumu, 4-5 Nisan 2005, Bursa 2005.
• Osman Gazi ve Dönemi, Sempozyum, Bursa 1996.
• Osmanlı Sempozyumu, 25-27 Ağustos, 1999, Eskişehir.
• Osmanlı Tarihine ait Takvimler, yay. N. Atsız, İstanbul 1961.
• Osmanlı Tarihleri (Ahmedi, Şükrullah, Aşık Paşaoğlu, Nişancı Mehmed Paşa) yay. Ç.N. Atsız, İstanbul 1949.
• Ostrogorsky, G., History of the Byzantine State, İngilizce çeviri: J. Hussey, Oxford 1968.
• Pachymeres, G., Relations Historiques, yay. A. Failler, çeviri: V. Laurent, I-IV, Paris, 1999.
• Pertusi, A., "I primi studi in Occidente sull' origine e la potenza dei Turchi", Studi Veneziani 12 (1970) , 465-552.
• Preger, T., "Dorylaion", Mitteilungen des Deutschen Archeologischen Instituts, Athenische Abteilung, 19 (1999), 301-315,
• Rashid al-Din, Die Geschichte der Oğuzen des Rashid al-Din, Vienna, 1969.
• Rashid al-Din, FazI Allah, Jame al-Tawarikh, İngilizce çeviri: W.M. Thachston, I-Il, Cambridge, Mass. 1998-1999.
• Refik, A., "Fatih Zamanında Sultan-Öyüğü", TTEM, XIV-3, 129-141.
• Refik, A., "Karacahisar Tarihinde Türk Merkezi", Ikdam, (17.4.1921).
• Sathas, C.N., Documents inedits relatifs â l'histoire de la Grece au moyen âge, I-IX, Paris 1880-1890.
• Schlumberger, G., Expedition des 'Almugavares' on routieres catalans en Orient, Paris 1902.
• Schreiner, P., Die Byzantnischen Kleinchroniken, II. Teil, Viyana 1977.
• Setton, K.M., A History of the Crusades, I-V, Madison, 1955-1985.
• Setton, K.M., The Papacy and the Levant (1204-1571), I-VI, Philadelphia, 1976 vd.
• Sevim, A., ve B. Merçil, Selçuk Devletleri Tarihi, Ankara: TTK, 1995.
• Spuler, B., Die Mongolen in Iran, Leipzig, 1939.
• Sümer, F., "Kayı Boyu ve Karakeçililer", Türk Dünyası Tarih Dergisi, sayı 86, 1989.
• Sümer, F., "Kayı", MEIA, VI, 459-462.
• Sümer, F. "Anadolu'da Mogollar", Selçuklu Araştırmaları Dergisi, I (1965).
• Sümer, F., "Anadolu'ya Yalnız Göçebe Türkler mi Geldi", Belleten, no. 96 (1960).
• Sümer, F., "Osmanlı Devletinin Kuruluşu ile İlgili Bazı Meseleler", DTCFD, 51 (Mart 1991).
• Sümer, F., "Osmanlı Devrinde Anadolu'da Kayılar", Belleten, no. 47.
• Sümer, F., Oğuzlar (Türkmenler), Tarihleri, Boy Teşkilatı, Destanları, 3. baskı, 1980.
• Şikari'nin Karaman Oğulları Tarihi, yay. M. Mesud Koman, Konya, 1946.
• Taeschner, Fr., "Beitrage zur Geschichte der Achis in Anatolien (14.-15. Jhdt) auf Grund neuer Quellen", Islamica, 1929, 147.
• Taeschner, Fr., "Beitrage zur frühosmanischen Epigrafik und Archaologie", Der Islam, XX, 109-186; XXII, 69-73.
• Taşköprülüzâde, A., Al-Şaka'ik al-Nu'maniyya fi'ulema al-Dawlat al- 'Osmaniyya, çeviri: Mecdi Efendi, Hada'iku'ş-Şaka'ik, yay. A. Özcan, İstanbul, 1989.
• Tekin, Ş., "XIV. yüzyılda Yazılmış Risaletü'l-Islam" JTS, 33 (1989): 139-204.
• Tekin, Ş., "XIV'üncü Yüzyıla Ait bir İlim-i Hâl: Risâletü'l-İslâm", WZKM 76 (1986) : 279-92.
• Temir, A., Cacaoğlu Nur el-Din'in 1272 tarihli Arapça-Mogolca Vakfiyesi, Ankara: TTK, 1959.
• Tevhid, A., "İlk Altı Pâdşâhımızın Bursa'da Kâin Türbeleri", TOEM, III: 917- 918.
• Thiriet, F., Regestes des deliberations du Senat de Venise Concernant La Romanie, I. 1329-1399, Paris 1958.
• TOEM: Tarih-i Osmâni Mecmuası, İstanbul, 1910-1923.
• Togan, A.Z.V., "Moğollar Devrinde Anadolu'nun İktisadi Vaziyeti", Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası l(1931): I-42.
• Togan, A.Z.V., Umumi Türk Tarihi'ne Giriş, En Eski Devirlerden 16. Asra Kadar, 3. Baskı İstanbul, 1981.
• Topkapı Sarayı Müzesi Arşiv Kılavuzu, 2. fasikül, İstanbul, 1938-1940.
• TKS: Topkapı Sarayı
• Turan, O., Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul, 1971.
• Turan, O., Tarihi Takvimler, Ankara, 1954.
• Uludağ, I., "Osman Gaziye dair mühim bir vesika, Aspurça hatunun vakfiyesi", Uludağ, no. 26 (1940), 61-68.
• Uzunçarşılı, İ.H., "Gazi Orhan Bey Vakfiyesi, 724 Rebiülevvel/1324 Mart", Belleten, V (1941), 277-288.
• Uzunçarşılı, İ.H., "Gazi Orhan Bey'in hükümdar olduğu tarih ve ilk sikkesi", Belleten, IX (1945) , 207-211.
• Uzunçarşılı, İ.H., "İlk Vezirlere dair Mütâlea", Belleten III (1939), 99-106.
• Uzunçarşılı, İ.H., "Orhan Gazi'nin 749 H. Tarihli bir Temliknâmesi", TKS Arşivi, no. 10789.
• Uzunçarşılı, İ.H., "Orhan Gazi'nin vefat eden oğlu Süleyman Paşa için tertip ettirdiği vakfiyenin aslı", Belleten, XXVII (1963), 437-443.
• Uzunçarşılı, İ.H., Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri, Ankara, 1937.
• Uzunçarşılı, İ.H., Osmanlı Tarihi, I, Ankara: TTK, 1947.
• Varlık, Ç., Germiyanoğulları Tarihi (1300-1429), Ankara, 1974.
• Vladimirtsov, B.Y., Moğolların İçtimai Teşkilatı, çev. A. İnan, Ankara: TTK, 1944.
• Vryonis, S., "The Byzantine Legacy and Ottoman Forms", Dumbarton Oaks Papers, XXIII-XXIV (1969-1979), 253-308.
• Vryonis, S., "Nomadization and Islamization in Asia Minor", Dumbarton Oaks Papers, 29 (1975), 41-71.
• Vryonis, S., Jr. The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh trough the Fifteenth Century, Berkeley, London, 1971.
• Werner, E., Die Geburt einer Grossmacht-Die Osmanen (1300-1481): Ein Beitrag zur Genesis des türkischen Feudalismus. 4. Baskı, Vienna, 1985.
• Wittek, P., "De la defaite d'Ankara â la prise de Constantinople", Revue des Etudes Islamiques, 12 (1938), I-34.
• Wittek, P., "Der Stammbaum der Osmanen", Der Islam, 14 (1925), 94-100.
• Wittek, P., "Deux chapitres de l'histoire des turcs de Roum", Byzantion II (1936), 285-319.
• Wittek, P., "Les Ghazis dans l'histoire Ottomane", Byzantion, XI (1936).
• Wittek, P., "The Taking of Aydos Castle: A Ghazi Legend and its Transformation", Arabic and Islamic Studies in Honor of Hamilton A.R. Gibb, yay. G. Makdisi, Cambridge, Mass., 1965, 662-72.
• Wittek, P., Collected Studies: La Formation de l'empire Ottoman, yay. V.L. Menage, Londra: Variorum 1982.
• Wittek, P., Das Fürstentum Mentesche: Studie zur Geschichte Westkleinasiens im 13.-15. Jahrhundert, Istanbuler Mitteilungen 2, İstanbul, 1934.
• Wittek, P., The Rise of the Ottoman Emipre, London, 1938.
• Yazıcızâde, A., Tevârih-i Al-i Selçuk, TKS, Yazma: Revan 1891.
• Yücel, Y., Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar, I: Çoban-oğulları Beyliği, Candar-oğulları Beyliği, Mesalikü'l-Ebsar'a Göre Anadolu Beylikleri, 2. Baskı , Ankara, 1991.
• Zachariadou, E.A., (yay.), The Ottoman Emirate, 1300-1389, Rethymnon, 1993.
• Zachariadou, E.A., "Pachymeres on the 'Amourioi' of Kastamonu", BMGS 3(1977) , 57-70.
• Zachariadou, E.A., "Yahshi Fakih and His Menakib", in Proceedings of the Turkish Historical Association Congress, 1989.
• Zachraiadou, E.A., Romania and the Turks (c. 1300-c. 1500), London: Variorum, 1985.
• Zachariadou, E.A., "Histoire et legendes des premiers sultans", Turcica, 27 (1995), 45-89.
• Zachariadou, E.A., "Observations on Some Turcica of Pachymeres", Revue des Etudes Byzantines, 36 (1978), 261-267.