Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2022, Cilt: 86 Sayı: 306, 499 - 532, 11.08.2022

Nisa Yılmaz Erkovan Lale Özgenel

https://doi.org/10.37879/belleten.2022.499

Öz

Arıcılık kültürünün tarihsel ve coğrafi sürekliliği içinde, kovanların depolanması ve arıların kullanması için kırsal bir yapı tipolojisi gelişmiştir. Arı kovanı olarak bilinen ve arıların bal üretmek için kullandıkları birimlerin depolandığı barınaklar olan arı evleri, kırsal bağlamın yapı yapma dinamikleriyle uyumlu, çevre estetiği içinde bir kimlik öğesi oluşturan ve peyzaj içinde görünürlüğe ve özgün siluete sahip küçük ölçekli yapılardır. Bu yapıların mimarisi, malzeme, yapı mantığı ve mimari tasarım açısından farklılık gösterir; bu anlamda bu yapılar tektonik nitelikleri ile tipolojik bir çerçevede incelenebilir. Bu çalışma, arı evini kırsal bir mimari yapı tipi olarak ele almakta, örneklemekte ve bu yapı türünün konstrüksiyon kurgusunu ve yapısal mantığını “tektonik” ve “sözdizimi” kavramları üzerinden okuyarak tipolojik bilgiyi anlamlandırmaktır. Tartışmayı örneklendirmek için, Konya ili sınırları içindeki kırsal alanlarda yapılan saha araştırmalarında tespit edilen ve belgelenen bir grup arı evi bağlam olarak kullanılmış, belgelenen örnekler yapım tekniklerine göre sınıflandırılarak tipoloji oluşturulmuştur. Karşılaştırma amacıyla tipolojinin altlığını oluşturan Antalya örneklerinden kısaca bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kovan Arı evi Arıcılık Konya Kırsal Mimari Tektonik Sözdizimi

Kaynakça

  • Crittenden, Alyssa N., “The Importance of Honey Consumption in Human Evolution”, Food and Foodways: Explorations in the History and Culture of Human Nourishment, 19/4 (2011), pp. 257-273.
  • Mazar, Amihai - Panitz-Cohen, Nava, “It Is the Land of Honey: Beekeeping at Tel Reḥov”, Near Eastern Archaeology, 4 (2007), pp. 202-219.
  • Salih, Bekir – Sipahi, Tunç - Oybak Dönmez, Emel, “Ancient Nigella Seeds from Boyalı Höyük in North-Central Turkey”, Journal of Ethnopharmacology, 124 (2009), pp. 416-420.
  • Sekler, Eduard Franz, “Structure, Construction and Tectonics”, in G. Kepes (ed.), Structure in Art and in Science, London, Studio Vista, 1965, pp. 89-95.
  • Crane, Eva, The Archaeology of Beekeeping, Cornell University Press, New York 1983.
  • Crane, Eva, The World History of Beekeeping and Honey Hunting, Redwood Books Ltd., Duckworth, New York 1999.
  • Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Bağdad - Basra - Bitlis - Diyarbakır Isfahan - Malatya - Mardin - Musul Tebriz - Van, haz. Seyit Ali Kahraman - Yücel Dağlı, 4. Kitap 1. Cilt, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
  • Hatjina, Fani - Mavrofridis, Georgios - Jones, Richard, (eds.), Beekeeping in the Mediterranean, From Antiquity to the Present, Eva Crane Trust, Nea Moudania 2018.
  • Gene Kritsky, The Quest for the Perfect Hive: A History of Innovation in Bee Culture. Oxford University Press, Oxford 2010.
  • Mavrofridis, Georgios, “Urban Beekeeping in Antiquity”, Ethnoentomology, 2 (2018), pp. 52-61.
  • Semper, Gottfried, Mimarlığın Dört Öğesi ve İki Konferans, trans. Alp Tümertekin and Nihat Ülner, Janus Press, İstanbul 2015.
  • Fischer, Günter, Mimarlık ve Dil, Daimon Yayınları, İstanbul 2015.
  • Gümgüm, Güven, “Ürünlü (Ki̇te)’de Ev Duvarları İçi̇nde ve Bahçe Duvarları İçi̇nde Yer Alan Arılıkların Tespi̇ti̇ İçi̇n Ön Araştırma Çalışması”, Uludağ Bee Journal, 15/2 (2015), pp. 80–88.
  • Gütterbock, Hans G. - Hoffner, Harry A., The Hittite Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, 1989.
  • Harrissis, Haralampos V., “Beekeeping in Prehistoric Greece”, in F. Hatjina, G. Mavrofridis and R. Jones (eds.), Beekeeping in the Mediterranean, From Antiquity to the Present. Eva Crane Trust, Nea Moudania (2018), pp.18-39.
  • Şahin, Hasan Ali, “Geç Hitit Beylikleri”, OANNES – Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi-International Journal of Ancient History, 1/2, Eylül/September (2019), pp. 131-153.
  • Ransome, Hilda M., The Sacred Bee in Ancient Times and Folklore. Dover Publications, Mineola, N.Y 2004.
  • Üreten, Hüseyin, “Eski Anadolu’da Arı ve Bal”, International Journal of History Studies, 3/3 (2011), pp. 363-382.
  • Baykara, İsmail - Oğuz, M. Tarık, “İnsanın Evrimsel Gelişiminde Önemli Bir Aşama, Oldowan Aletler ve Oldowan Öncesi Alet Yapımı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 21 (2005), pp. 59-88.
  • Erzen, Jale Nejdet, Çevre Estetiği, ODTÜ Yayıncılık, Ankara 2006.
  • Mellart, James, “Excavations at Çatal Hüyük, 1962: Second Preliminary Report”, Anatolian Studies, 13 (1963), pp. 43-103.
  • Curl, James Stevens, Oxford Dictionary of Architecture and Landscape Architecture, Oxford 2006.
  • https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/ acref/9780198606789.001.0001/acref-9780198606789.
  • Francis, Jane E., “Experiments with an Old Ceramic Beehive”, Oxford Journal of Archaeology, 31/2 (2012), pp. 143-159, 201.
  • Jones, John Ellis, “Hives and Honey of Hymettus: Beekeeping in Ancient Greece”, Archaeology, 2 (1976), pp. 80-91.
  • Kavas, Kemal Reha, Environmental Aesthetics of the Rural Architectural Tradition in the Mediterraen Highlander Settlement: Ürünlü (Akseki-İbradı Basin), AKMED ADALYA Supplementary Series 13, Suna and İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations, Antalya 2016.
  • Frampton, Kenneth, “Rappel a l’Ordre: The Case for the Tectonic”, Architectural Design, 60/3-4 (1990), pp. 23-32.
  • Frampton, Kenneth, Studies in Tectonic Culture: A Poetics Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture, The MIT Press, Cambridge 1995.
  • Cilliers, Louise - Pieter Retief, Francois, “Bees, Honey and Health in Antiquity”, Akroterion, 53 (2008), pp. 7-19.
  • Matossian, Mary Kilbourne, “Phaistos Disk: A Solar Calendar, Contribution to a Decipherment”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 13/1 (2013), pp. 235-264.
  • Uysal, Mehmet - Arat, Yavuz, “Türk Halk Kültürünün Yerel Mimari Mirası: Arı Serenleri”, Milli Folklor, 26/102 (2014), pp. 154-167.
  • Kılıç Ekici, Özlem, “Balarısı (Apis mellifera)”, Poster, Bilim ve Teknik Aylık Popüler Dergisi, Sayı 554, Ocak 2014.
  • Tanal, Öznur, “Ölümden Dirime Serenler”, Antalya Kültür ve Turizm Dergisi, 1/5 (2011), pp. 120-126.
  • Ceylan, Salih, “Kırsal Mimarinin Örneklerinden Serenlerin Coğrafi Açıdan İrdelenmesi”, Doğu Coğrafya Dergisi/Eastern Geographical Review, 17 (2012), pp. 151-168.
  • Günay, Reha, “Ambarlar, Arı Serenleri ve Likya Mezarları”, in R. Günay (ed.), Elmalı ve Yöresel Mimarlığı. Ege Yayınları, İstanbul 2008, pp. 285-294.
  • Bixio, Roberto - Pascale, Andrea D., “A New Type of Rock-cut Works: The Apiaries”, in M. Parise (ed.), Proceedings of the International Workshop on Speleology in Artificial Cavities. Classification of the Typologies of Artificial Cavities in the World (Torino/Italy, 18-20 May 2012), Opera Ipogea 1, (2013), pp. 62-68.
  • Head, Ronan James, “A Brief Survey of Ancient Near Eastern Beekeeping”, The FARMS Review, 20/1 (2008), pp. 57-66.
  • Sarıözkan, Savaş - İnci, Abdullah – Yıldırım, Alpaslan – Düzlü, Önder, “Kapadokya’da Arıcılık”, Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 6/2 (2009), pp. 143-155.
  • Erkut, Sedat, “Hititler’de Arı ve Bal”, Acta Turcica, 3/1 (2011), pp. 36–39.
  • Rotroff, Susan, “Hellenistic Pottery: The Plain Ware”, The Athenian Agora, Vol. XXXIII, Princeton, NJ: The American School of Classical Studies at Athens, (2006), pp. 129-130.
  • Bulut, Süleyman, “Lykia’da Arıcılık: Seren ve Çevre Duvarlı Arılıklar Işığında Antik Geleneği Arayış”, in Havva İşkan and Fahri Işık (eds.), Kum’dan Kent’e Patara Kazılarının 25. Yılı Uluslararası Sempozyum Bildirileri, (11-13 Kasım 2013), Ege Yayınları, İstanbul 2015, pp. 97-132.
  • Bulut, Süleyman, “Eski Akdeniz’de Arı Ürünleri”, in E. Dündar, Ş. Aktaş et.al. (eds.), Havva İşkan’a Armağan, LYKIARKHISSA Festschrift für Havva İşkan, Ege Yayınları, İstanbul 2016, pp.165-177.
  • Anderson-Stojanović, Virginia R., - Jones, John Ellis, “Ancient Beehives from Isthmia”, Hesperia, 71/4 (2002), pp. 345-376.

Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye

Yıl 2022, Cilt: 86 Sayı: 306, 499 - 532, 11.08.2022

Nisa Yılmaz Erkovan Lale Özgenel

https://doi.org/10.37879/belleten.2022.499

Öz

Within the historical and geographical continuity of beekeeping culture, a rural building typology has developed for the storage of hives and use of bees. The bee house structures, also known as apiaries and function as shelters used by bees to produce honey are unique and distinctive components of the rural context. The architecture of these structures can be examined in a typological framework through their tectonic qualities as they differ in terms of material, construction logic, and architectural design. This study addresses the bee house as a rural architectural type and interprets the typological reading by examining the structural construct and logic of this building type through the concepts of “tectonic” and “syntax”. To illustrate the discussion, a group of bee houses identified and documented in the field surveys conducted in rural areas within the borders of Konya province in Turkey are introduced and contextualized; typology is prepared by classifying the documented sample according to construction techniques. For comparison, Antalya examples which set the basis of the typology are briefly mentioned.

Anahtar Kelimeler

Apiary Bee House Beekeeping Konya Rural Architecture Tectonic Syntax

Kaynakça

  • Crittenden, Alyssa N., “The Importance of Honey Consumption in Human Evolution”, Food and Foodways: Explorations in the History and Culture of Human Nourishment, 19/4 (2011), pp. 257-273.
  • Mazar, Amihai - Panitz-Cohen, Nava, “It Is the Land of Honey: Beekeeping at Tel Reḥov”, Near Eastern Archaeology, 4 (2007), pp. 202-219.
  • Salih, Bekir – Sipahi, Tunç - Oybak Dönmez, Emel, “Ancient Nigella Seeds from Boyalı Höyük in North-Central Turkey”, Journal of Ethnopharmacology, 124 (2009), pp. 416-420.
  • Sekler, Eduard Franz, “Structure, Construction and Tectonics”, in G. Kepes (ed.), Structure in Art and in Science, London, Studio Vista, 1965, pp. 89-95.
  • Crane, Eva, The Archaeology of Beekeeping, Cornell University Press, New York 1983.
  • Crane, Eva, The World History of Beekeeping and Honey Hunting, Redwood Books Ltd., Duckworth, New York 1999.
  • Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Bağdad - Basra - Bitlis - Diyarbakır Isfahan - Malatya - Mardin - Musul Tebriz - Van, haz. Seyit Ali Kahraman - Yücel Dağlı, 4. Kitap 1. Cilt, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
  • Hatjina, Fani - Mavrofridis, Georgios - Jones, Richard, (eds.), Beekeeping in the Mediterranean, From Antiquity to the Present, Eva Crane Trust, Nea Moudania 2018.
  • Gene Kritsky, The Quest for the Perfect Hive: A History of Innovation in Bee Culture. Oxford University Press, Oxford 2010.
  • Mavrofridis, Georgios, “Urban Beekeeping in Antiquity”, Ethnoentomology, 2 (2018), pp. 52-61.
  • Semper, Gottfried, Mimarlığın Dört Öğesi ve İki Konferans, trans. Alp Tümertekin and Nihat Ülner, Janus Press, İstanbul 2015.
  • Fischer, Günter, Mimarlık ve Dil, Daimon Yayınları, İstanbul 2015.
  • Gümgüm, Güven, “Ürünlü (Ki̇te)’de Ev Duvarları İçi̇nde ve Bahçe Duvarları İçi̇nde Yer Alan Arılıkların Tespi̇ti̇ İçi̇n Ön Araştırma Çalışması”, Uludağ Bee Journal, 15/2 (2015), pp. 80–88.
  • Gütterbock, Hans G. - Hoffner, Harry A., The Hittite Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, 1989.
  • Harrissis, Haralampos V., “Beekeeping in Prehistoric Greece”, in F. Hatjina, G. Mavrofridis and R. Jones (eds.), Beekeeping in the Mediterranean, From Antiquity to the Present. Eva Crane Trust, Nea Moudania (2018), pp.18-39.
  • Şahin, Hasan Ali, “Geç Hitit Beylikleri”, OANNES – Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi-International Journal of Ancient History, 1/2, Eylül/September (2019), pp. 131-153.
  • Ransome, Hilda M., The Sacred Bee in Ancient Times and Folklore. Dover Publications, Mineola, N.Y 2004.
  • Üreten, Hüseyin, “Eski Anadolu’da Arı ve Bal”, International Journal of History Studies, 3/3 (2011), pp. 363-382.
  • Baykara, İsmail - Oğuz, M. Tarık, “İnsanın Evrimsel Gelişiminde Önemli Bir Aşama, Oldowan Aletler ve Oldowan Öncesi Alet Yapımı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 21 (2005), pp. 59-88.
  • Erzen, Jale Nejdet, Çevre Estetiği, ODTÜ Yayıncılık, Ankara 2006.
  • Mellart, James, “Excavations at Çatal Hüyük, 1962: Second Preliminary Report”, Anatolian Studies, 13 (1963), pp. 43-103.
  • Curl, James Stevens, Oxford Dictionary of Architecture and Landscape Architecture, Oxford 2006.
  • https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/ acref/9780198606789.001.0001/acref-9780198606789.
  • Francis, Jane E., “Experiments with an Old Ceramic Beehive”, Oxford Journal of Archaeology, 31/2 (2012), pp. 143-159, 201.
  • Jones, John Ellis, “Hives and Honey of Hymettus: Beekeeping in Ancient Greece”, Archaeology, 2 (1976), pp. 80-91.
  • Kavas, Kemal Reha, Environmental Aesthetics of the Rural Architectural Tradition in the Mediterraen Highlander Settlement: Ürünlü (Akseki-İbradı Basin), AKMED ADALYA Supplementary Series 13, Suna and İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations, Antalya 2016.
  • Frampton, Kenneth, “Rappel a l’Ordre: The Case for the Tectonic”, Architectural Design, 60/3-4 (1990), pp. 23-32.
  • Frampton, Kenneth, Studies in Tectonic Culture: A Poetics Construction in Nineteenth and Twentieth Century Architecture, The MIT Press, Cambridge 1995.
  • Cilliers, Louise - Pieter Retief, Francois, “Bees, Honey and Health in Antiquity”, Akroterion, 53 (2008), pp. 7-19.
  • Matossian, Mary Kilbourne, “Phaistos Disk: A Solar Calendar, Contribution to a Decipherment”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 13/1 (2013), pp. 235-264.
  • Uysal, Mehmet - Arat, Yavuz, “Türk Halk Kültürünün Yerel Mimari Mirası: Arı Serenleri”, Milli Folklor, 26/102 (2014), pp. 154-167.
  • Kılıç Ekici, Özlem, “Balarısı (Apis mellifera)”, Poster, Bilim ve Teknik Aylık Popüler Dergisi, Sayı 554, Ocak 2014.
  • Tanal, Öznur, “Ölümden Dirime Serenler”, Antalya Kültür ve Turizm Dergisi, 1/5 (2011), pp. 120-126.
  • Ceylan, Salih, “Kırsal Mimarinin Örneklerinden Serenlerin Coğrafi Açıdan İrdelenmesi”, Doğu Coğrafya Dergisi/Eastern Geographical Review, 17 (2012), pp. 151-168.
  • Günay, Reha, “Ambarlar, Arı Serenleri ve Likya Mezarları”, in R. Günay (ed.), Elmalı ve Yöresel Mimarlığı. Ege Yayınları, İstanbul 2008, pp. 285-294.
  • Bixio, Roberto - Pascale, Andrea D., “A New Type of Rock-cut Works: The Apiaries”, in M. Parise (ed.), Proceedings of the International Workshop on Speleology in Artificial Cavities. Classification of the Typologies of Artificial Cavities in the World (Torino/Italy, 18-20 May 2012), Opera Ipogea 1, (2013), pp. 62-68.
  • Head, Ronan James, “A Brief Survey of Ancient Near Eastern Beekeeping”, The FARMS Review, 20/1 (2008), pp. 57-66.
  • Sarıözkan, Savaş - İnci, Abdullah – Yıldırım, Alpaslan – Düzlü, Önder, “Kapadokya’da Arıcılık”, Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 6/2 (2009), pp. 143-155.
  • Erkut, Sedat, “Hititler’de Arı ve Bal”, Acta Turcica, 3/1 (2011), pp. 36–39.
  • Rotroff, Susan, “Hellenistic Pottery: The Plain Ware”, The Athenian Agora, Vol. XXXIII, Princeton, NJ: The American School of Classical Studies at Athens, (2006), pp. 129-130.
  • Bulut, Süleyman, “Lykia’da Arıcılık: Seren ve Çevre Duvarlı Arılıklar Işığında Antik Geleneği Arayış”, in Havva İşkan and Fahri Işık (eds.), Kum’dan Kent’e Patara Kazılarının 25. Yılı Uluslararası Sempozyum Bildirileri, (11-13 Kasım 2013), Ege Yayınları, İstanbul 2015, pp. 97-132.
  • Bulut, Süleyman, “Eski Akdeniz’de Arı Ürünleri”, in E. Dündar, Ş. Aktaş et.al. (eds.), Havva İşkan’a Armağan, LYKIARKHISSA Festschrift für Havva İşkan, Ege Yayınları, İstanbul 2016, pp.165-177.
  • Anderson-Stojanović, Virginia R., - Jones, John Ellis, “Ancient Beehives from Isthmia”, Hesperia, 71/4 (2002), pp. 345-376.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Arkeoloji
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Nisa Yılmaz Erkovan Bu kişi benim 0000-0002-7473-7131

Lale Özgenel Bu kişi benim 0000-0003-0016-7225

Yayımlanma Tarihi 11 Ağustos 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 86 Sayı: 306

Kaynak Göster

APA Yılmaz Erkovan, N., & Özgenel, L. (2022). Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye. BELLETEN, 86(306), 499-532. https://doi.org/10.37879/belleten.2022.499
AMA Yılmaz Erkovan N, Özgenel L. Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye. TTK BELLETEN. Ağustos 2022;86(306):499-532. doi:10.37879/belleten.2022.499
Chicago Yılmaz Erkovan, Nisa, ve Lale Özgenel. “Bee Houses As a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye”. BELLETEN 86, sy. 306 (Ağustos 2022): 499-532. https://doi.org/10.37879/belleten.2022.499.
EndNote Yılmaz Erkovan N, Özgenel L (01 Ağustos 2022) Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye. BELLETEN 86 306 499–532.
IEEE N. Yılmaz Erkovan ve L. Özgenel, “Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye”, TTK BELLETEN, c. 86, sy. 306, ss. 499–532, 2022, doi: 10.37879/belleten.2022.499.
ISNAD Yılmaz Erkovan, Nisa - Özgenel, Lale. “Bee Houses As a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye”. BELLETEN 86/306 (Ağustos 2022), 499-532. https://doi.org/10.37879/belleten.2022.499.
JAMA Yılmaz Erkovan N, Özgenel L. Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye. TTK BELLETEN. 2022;86:499–532.
MLA Yılmaz Erkovan, Nisa ve Lale Özgenel. “Bee Houses As a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye”. BELLETEN, c. 86, sy. 306, 2022, ss. 499-32, doi:10.37879/belleten.2022.499.
Vancouver Yılmaz Erkovan N, Özgenel L. Bee Houses as a Rural Construct: Sampling from Konya, Türkiye. TTK BELLETEN. 2022;86(306):499-532.

Belleten Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.