DİN TOPLUM İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 109 - 124, 24.10.2023

Hasan Yavuzer Esra Cihan

https://doi.org/10.59182/tudad.1359850

Öz

Din, insanlık tarihi boyunca her yerde ve her zaman var olmuş, bundan sonra da varlığını devam ettirecek evrensel bir olgudur. Bireylere ve toplumlara ait her alanda din olgusunun etkilerini görmek mümkündür. Antropologlar bireysel olarak inanmayanlar olmakla birlikte dinsiz bir topluma rastlanmadığını dile getirmektedir. Eski Yunan filozoflarından Plutargue da “dünyayı dolaşınız, duvarsız, edebiyatsız, kanunsuz, servetsiz şehirler bulacaksınız; fakat mabedsiz ve mabudsuz bir şehir bulamayacaksınız” diyerek dinin toplumlar için vazgeçilmez bir olgu olduğu gerçeğini dile getirmektedir. Geçmişte böyle olduğu gibi, bugün de ilimsiz, sanatsız, felsefesiz cemiyetler vardır, ancak dinsiz bir cemiyet yoktur, bundan sonra olması da beklenmemektedir.
Din toplum ilişkisinde din mi toplumu etkiler yoksa toplum mu dini etkiler soruları bu alanda çalışmalar yapan kişilerin temel soruları olmuştur. Genel olarak çıkarılan sonuç ise dinlerin toplumları etkilediği gibi toplumların da dinleri etkilediği yönündedir. Tarih bunun örnekleri ile dolu olduğu gibi günümüzde de aynı örnekleri görmek mümkündür. Dolayısıyla dinler ve toplumlar arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. Dinler nasıl ki insanların karakterlerinin oluşmasında, yaşamlarının güzelleşmesinde, eksik ve yanlışların ortadan kaldırılmasında insana yön veriyorsa aynı şekilde toplumlar da dine yön vermekte ve dini etkilemektedir. Bir toplum, içinde bulunduğu sürecin şartlarına göre dinin inanç, ibadet ve ahlaki kurallarını değiştire-bilmekte ya da kendi arzu ve isteklerine göre dini kurallar koyabilmektedir. Kişi inandığı gibi yaşamayınca da yaşadığı gibi inanmaya başlamaktadır.
Bu çalışmada dinin özellikle toplumsal yönü üzerinde durul-makta, din ve toplum ilişkisi açıklanmaktadır. Bununla birlikte bu çalışmada sadece dinin topluma olan etkileri değil toplumun dine olan etkileri de farklı yönleri ile ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, toplum, din toplum ilişkisi, dinin sosyal ve kültürel hayata etkisi, sosyoloji, din sosyolojisi.

Kaynakça

• Arslantürk, Z. (2010). Din ve toplum. (N. Akyüz, & İ. Çapçıoğlu içinde), Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Aydın, M. (1986). Din ve toplum ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 0(3), 47-59.
• Aydın, M. (2018). Kurumlar sosyolojisi. Açılım Kitabevi.
• Cilacı, O. (1995). Günümüz dünya dinleri. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Dikbıyık, C. (2019). Bireysel süreçler ve din. A. Onay, & N. Avcı içinde, Din Sosyolojisi. Lisans Yayıncılık.
• Doğan, L. (1979). Din ve toplum. Istanbul Journal of Sociological Studies, (17), 75-81.
• Doğan, L. (2011). Din ve toplum. Sosyoloji Konferansları, 0, 75-81.
• Fıtcher, J. (2012). Sosyoloji nedir. (N. ÇELEBİ, Çev.) Anı Yayıncılık.
• Gönç Şavran, T. (2012, Haziran). Sosyolojiye giriş. Anadolu Üniversitesi.
• Güneş, Abdurrahman (2014). Sosyolojik olarak din ve toplum ilişkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 153-164.
• Harman, Ö. F. (2006). Din ve mahiyeti. İlmihal (Cilt 1). içinde. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kurt, A. (2018). Din sosyolojisi. Sentez Yayıncılık.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. O. Akınay, & D. Kömürcü). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Okumuş, E. (2009). Toplumsal değişme ve din. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 324.
• Okumuş, E. (2013). Sosyolojinin din sorunsalı. M. Bayyiğit (Ed.), Din Sosyolojisi. Palet Yayınları.
• Onay, A. (2019). Dini gruplar sosyolojisi. A. Onay, & N. Avcı içinde, Din Sosyolojisi. Lisans Yayıncılık.
• Özkalp, E. (2013). Sosyolojiye giriş (21 b.). Ekin Yayınları.
• Şen, H. (2019). Sosyoloji teorileri ve din olgusu. A. Onay, & N. Avcı içinde, Din Sosyolojisi. Lisans Yayıncılık.
• Şibli, M. (1977). Büyük İslam tarihi asrı saadet, 1, (Çev. O. Z. Mollamehmedoğlu, Dü., & Ö. R. Doğrul) Eser Neşriyat ve Dağıtım.
• Usta, N. (2008). Din ve toplum yazıları. Platin Yayınları.
• Wach, J. (1990). Din sosyolojisi. (Çev. Ü. Günay). Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Yavuzer, H. (2006). Çağdaş din hizmeti ve Diyanet İşleri Başkanlığı. Laçin Yayınları.
• Yavuzer, H., Erdem, M., & Açıkgöz, Ü. (2018). Üniversite gençliğinin din algısı (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Örneği). Millî Kültür Araştırmaları Dergisi (MİKAD), 2(2), 22-48.