Reflection of the Beginning Process of the Second World War in Local (Konya) and Turkish National Press

Yıl 2023, Sayı: 78, 452 - 461, 06.09.2023

Çağatay Benhür Mehmet Taşcı

https://doi.org/10.5152/JTRI.2023.23297

Öz

After the First World War, conflicts in interstate relations in Europe increased, and the political atmosphere became tense. The economic crisis that took place in the United States in 1929 affected the whole world, and thus both economic and political conflicts began. Especially in the Far East, with the aggressive policy of Japan and the expansionist movements of Germany and Italy, all countries in the world felt the need to strengthen their military forces. With the declaration of England and France that they would react against the states that followed expansionist policies, especially Germany, a war environment emerged. Turkey stated that it would be neutral in case of a possible war and announced this through the press. Turkey, which stated its position before the war broke out, did not change its attitude during the Second World War and followed an active neutrality policy. The aim of the study was to determine how a possible new war was perceived in the Turkish press both nationally and locally (Konya) and what kind of evaluations were made. In the study, Babalık and Ekekon from the Konya local press and Cumhuriyet, Akşam, Ulus, and Tan from the national press were used.

Anahtar Kelimeler

Babalık, Ekekon, Konya, Local Press, Second World War

İkinci Dünya Savaşı Başlangıç Sürecinin Yerel (Konya) ve Türk Ulusal Basınına Yansıması

Öz

Birinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da devletler arası ilişkilerde anlaşmazlıklar artmış ve siyasi ortam gerilmiştir. 1929 yılında Amerika’da meydana gelen ekonomik krizin tüm dünyayı etkisi altına almasıyla birlikte de hem ekonomik hem de siyasi çatışmalar başlamıştır. Özellikle Uzak Doğu’da Japonya’nın saldırgan politikası, Almanya ve İtalya’nın ise yayılmacı hareketleriyle dünyada tüm ülkeler askeri durumlarını kuvvetlendirme ihtiyacı hissetmiştir. İngiltere ve Fransa’nın yayılmacı politika izleyen devletlerden özellikle Almanya’ya karşı tepkisini koyacaklarını açıklaması ile de bir savaş ortamı meydana gelmiştir. Türkiye olası bir savaş durumunda tarafsız olacağını belirtmiş, bunu da basın aracılığıyla duyurmuştur. Daha savaş çıkmadan durumunu belirten Türkiye, İkinci Dünya Savaşı’nda da tutumunu değiştirmemiş ve aktif tarafsızlık politikası izlemiştir. Çalışmanın amacında olası bir yeni savaşın Türk basınında hem ulusal hem de yerel (Konya) olarak nasıl algılandığı ve ne gibi değerlendirmeler yapıldığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Metinde Konya basınından Babalık ve Ekekon, ulusal basından ise Cumhuriyet, Akşam, Ulus ve Tan gazeteleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Babalık, Ekekon, İkinci Dünya Savaşı, Konya, Yerel Basın

Kaynakça

• Akşam Gazetesi (1939).
• Babalık Gazetesi (1939).
• Cumhuriyet Gazetesi (1939).
• Ekekon Gazetesi (1939).
• Tan Gazetesi (1939).
• Ulus Gazetesi (1939).
• Vakit Gazetesi (1939).
• Kitaplar ve Makaleler
• Akşam Gazetesi. (1939, 29 Ağustos). Harp niçin başlamıyor?
• Akşam Gazetesi. (1939, 14 Ağustos). Harp ne zaman? değil Sulh ne zaman?
• Armaoğlu. F. (2018). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995). İstanbul: Kronik Kitap.
• Atay. F. R. (1939). Mütareke değil. sulh! Ulus.
• Atay. F. R. (1939). Türkiye’nin büyük kuvveti. Ulus.
• Atay. F. R. (1939). Almanya ve Sovyetler. Ulus.
• Atay. F. R. (1939). Büyük tazyik manevrası. Ulus.
• Atay. F. R. (1939). İlk şart: Soğukkanlılık. Ulus.
• Bayraktar. B. (2009). Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılap Tarihi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Belen. F. (2020). Türk Kurtuluş Savaşı. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Benhür. Ç. & Eraslan. M. (2021). Nanking’in İşgali ve Türk Basını. Selçuk Türkiyat Dergisi, 53, 379–396.
• Cumhuriyet Gazetesi. (1939, 22 Ağustos). Blöf mü, değil mi?
• Cumhuriyet Gazetesi. (1939, 19 Ağustos). Roller değişiyor mu?
• Çalık. Z. (1939). 3 Eylül 1939. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Amerika eski dünya işlerine karışacak mı?. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Biz Sinirlerine Hâkim Milletiz! Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Çelik Yürekli Türk Milleti. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Harp edebiyatı. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Harp. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Hava Tehlikesi. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). İhtikâra imkân yoktur. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Propagandalar karşı Türk Milletinin Salabeti. Ekekon.
• Çalık. Z. (1939). Sığınak lâzım! Her şeyi önceden hazırlamak gerektir. Ekekon.
• Çalık. Z. Türk kuşu mektebinin açılması gençlerimizde yeni hamleler yaratır. Ekekon.
• Çalık. Z. Türk Ordusu değeri ve ifadesi. Ekekon.
• Çay. M. M. (2004). İnkılapların Hayata Geçirilmesinde Yerel Gazeteciliğin Önemi ve Konya’da Ekekon Örneği (1935-1942). Selçuk Üniversitesi Ata Dergisi, 12, 1–34.
• Çıbık. A. G. (2019). 1942-1950 Dönemi Konya’sına Ekekon Gazetesinin Gözüyle Bakış (Tez No: 616911). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi].
• Doğrul. Ö.R. İki Harp Arasındaki Fark. Tan.
• Ekekon. (1939, 6 Eylül). Büyük hava ve deniz muharebeleri bekleniyor.
• Eraslan. M. (2022). Türk Basınında İkinci Dünya Savaşı’nda İtalya’nın İşgali (Tez No: 745162). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi].
• Evren. Ahi. Kuvvet ve Emniyet Türkiye’sinde. Babalık.
• Evren. Ahi. Siyasi Hadiseler. Babalık.
• Hart. B. L. (2018). İkinci Dünya Savaşı Tarihi. (Çev. K. Bağrıaçık). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hart. B. L. (2019). Birinci Dünya Savaşı Tarihi. (Çev. K. Bağrıaçık). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Lewis. B. (2018). Modern Türkiye’nin Doğuşu. (Çev. B. B. Tuna). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Merriman. J. (2020) Rönesans’tan Bugüne Modern Avrupa Tarihi. (Çev. Ş. Alpagut). İstanbul: Say Yayınları.
• Özal. İ. B. (2019). Kısa II. Dünya Savaşı Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Sadak. N. (1939). Ahvalin inkişafını beklemekten başka yapacak şey yoktur. Akşam.
• Sadak. N. (1939). Delenda Carthago!. Akşam.
• Sadak. N. (1939). Son Vaziyet. Akşam.
• Safa. P. (1939). İhtimaller Karşısında. Cumhuriyet.
• Safa. P. (1939). İki Eylül Arasındaki Fark. Cumhuriyet.
• Sander. O. (2019). Siyasi Tarih (1919-1994). Ankara: İmge Kitapevi.
• Selek. S. (2020). Anadolu İhtilali. İstanbul: Kastaş Yayınevi.
• Sertel. Z. (1939). Sovyet-Alman Anlaşmasının Gaye ve Manası. Tan.
• Taylor. A. J. P. (2015). İkinci Dünya Savaşı’nın Kökenleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Tosun. H. (2019. Ed.) Türkiye Cumhuriyeti Tarihi. C.II. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Uçarol. R. (2019). Siyasi Tarih (1914-2014). C.II. İstanbul: Der Yayınları.
• Us. A. (1939). Cihan Harbi Başladı. Vakit.