Okuma – Yazma Güçlüklerinin Giderilmesine Yönelik Çalışmaların Derinlemesine İncelenmesi (2000 – 2023 Dönemi)

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 380 - 418, 29.12.2023

Burak Öncü Murat Şahin

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1267300

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de 2000-2023 yılları arasında ilkokul düzeyinde akıcı okuma ve yazma güçlüklerinin giderilmesine dönük çalışmaların bütüncül bir şekilde gözden geçirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma için YÖK Tez Merkezi, Google Akademik (Google Scholar) ve ULAKBİM veri tabanlarında özel öğrenme güçlüğü, okuma güçlüğü, disleksi, akıcı okuma, yazma güçlüğü, yazma becerileri, yazma bozukluğu, disgrafi, yazma öğretimi, yazma müdahaleleri ve ilkokul anahtar kelimeleri kullanılarak tarama yapılmış ve araştırma ölçütleri karşılayan 75 araştırma sistematik derleme tekniği kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçları, okuma ve yazma güçlüklerinin giderilmesine dönük çalışmaların daha çok 4. sınıf öğrencileriyle gerçekleştirildiğini ve bu araştırmaların genellikle nitel araştırma yöntemleriyle yürütüldüğünü göstermiştir. Çalışmalarda uygulanan müdahale program, yöntem ve stratejilerinin okuma ve yazma güçlüklerinin giderilmesinde genel olarak etkili olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak okuma ve yazma güçlüklerinin giderilmesi noktasında yerel literatürün gelişmesi için disiplinlerarası çalışmalar başta olmak üzere bilimsel araştırmaların artması gerekmektedir. Ayrıca bu becerilerinin geliştirilmesine dönük daha sistematik, çok boyutlu müdahale programlarına ve belirli standartlara sahip veri toplama araçlarına ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özel Öğrenme Güçlüğü, Okuma Güçlüğü, Disleksi, Akıcı Okuma, Yazma Güçlüğü, Disgrafi

Kaynakça

• Akın, U. (2020). Öğrenme güçlüğü riski olan öğrencilerin akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerinde zenginleştirilmiş okuma becerileri müdahale paketinin etkililiği: Müdahaleye tepki modeli düzey-II yaklaşımı uygulaması. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akkuş, Z. (2022). Akıcı okuma becerisi üzerine yapılan çalışmalardaki genel eğilimler: Bir tematik içerik analizi çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi, Ordu.
• Akyol, H. (2011). Türkçe öğretim yöntemleri (5. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Akyol, H. (2020). Türkçe İlk Okuma Yazma Öğretimi (18. bs.). Ankara: Pegem Akademi. doi:10.14527/9786050370171
• Allington, R. L. (1977). If they don’t read much, how they ever gonna get good? Journal of Reading, 21(1), 57–61. doi:10.1598/rt.59.1.10
• Altunbaş Yavuz, S. (2016). Okuma yazma güçlüklerini gidermede Orton-Gillingham yaklaşımının etkisi. Ankara: Gazi Üniversitesi. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5 (5. bs.). Washington, DC: American Psychiatric Pub Incorporated.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Balıkçı, Ö. S. (2020). Okumayı geliştirme programının (OGEP) özel öğrenme güçlüğü olan ilkokul öğrencilerinin okuma becerileri ve motivasyonları üzerindeki etkinliği. Doktora Tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Baştuğ, M. (2021). Akıcı okumayı geliştirme: Kavramlar, uygulamalar, değerlendirmeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. doi:10.14527/9786257676137
• Bishop, D. V. ve Snowling, M. J. (2004). Developmental dyslexia and specific language impairment: Same or different? Psychological Bulletin, 130(6), 858–886. doi:10.1037/0033-2909.130.6.858
• Calhoon, M. B., Otaiba, S. A. ve Greenberg, D. (2010). Spelling knowledge: Implications for instruction and intervention. Learning Disability Quarterly, 33(3), 145–147. doi:10.1177/073194871003300303
• Çelik, D. (2023). Yazma güçlüğü yaşayan öğrencilere yönelik yapılan çalışmaların incelenmesi. Alanyazın, 4(1), 43–61. doi:10.59320/alanyazin.1216112
• Chall, J. S. (1983). Stages of reading development. New York: McGraw-Hill.
• Chard, D. J., Vaughn, S. ve Tyler, B. J. (2002). A synthesis of research on effective interventions for building reading fluency with elementary students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 35(5), 386–406. doi:10.1177/00222194020350050101
• Conradi, K., Jang, B. G. ve McKenna, M. C. (2014). Motivation terminology in reading research: A conceptual review. Educational Psychology Review, 26, 127–164. doi:10.1007/s10648-013-9245-z
• Cummings, T. G. ve Worley, C. G. (2008). Organization development and change (9. bs.). Cincinnati: OH South western college.