Farklı Tohum Yatağı Hazırlığı ile Taban Gübrelerin Nohut Verim ve Verim Ögeleri Üzerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 36 - 48, 28.01.2024

Murat Balaban M. Sait Adak

https://doi.org/10.30910/turkjans.1378021

Öz

Bu araştırma, 2020 ve 2021 yıllarında Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (TARM)’nün Araştırma ve Uygulama Çiftliği arazisinde kuru tarım koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada, üç farklı toprak işleme [geleneksel (T1), koruyucu (çizel)(T2) ve anıza ekim (T3)] ve dört farklı gübre uygulaması [gübresiz (G0), DAP (G1), 20-20-0 klasik kompoze (G2) ve 15-20-0 organomineral (G3)] yer almıştır. Nohut bitkisine ait bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi ile100 tane ağırlığı değerlendirilmiştir. Elde edilen verilere göre 1. yılda en yüksek tane verimi 82.19 ve 81.92 kg/da ile sırasıyla T1 ve T2; en düşük tane verimi ise 28.75 kg/da ile T3 toprak işlemesinde elde edilmiştir. İkinci yıl en düşük verim T3 (85.30 kg/da) ve T1 (89.04 kg/da) toprak işlemelerinden, en yüksek ise T2 (113.27 kg/da) toprak işlemesinden alınmıştır. 100 tane ağırlığı istatistiki anlamda önemsiz bulunmuş ve yıllara göre sırasıyla 36.56-34.30 g olarak belirlenmiştir. Azot gübre uygulaması istatistiksel anlamda önemsiz bulunmuş ve azotlu gübre uygulamadan yapılacak olan ekimin hem ekonomik hem de çevreyi koruma açısından daha anlamlı olacağı sonucuna varılmıştır. Nohut yetiştiriciliğinde yüksek tane verimi alabilmek için çizel ile ilk sürümün yapılacağı koruyucu toprak işlemenin daha uygun olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nohut (Cicer arietinum L.), Verim, Toprak işleme, Gübreleme

Destekleyen Kurum

Ankara Üniversitesi

Proje Numarası

21L0447006

Teşekkür

Bu çalışma yazar Murat BALABAN’ın doktora tezinden hazırlanmıştır. Doktora tezinin yürütülmesinde, 21L0447006 numaralı projeye destek veren Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederim.

Effect of Different Seed Bed Preparation and Base Fertilizers on Chickpea Yield and Yield Components

Öz

This research was conducted in dry farming conditions on the Research and Application Farm land of the Central Research Institute of Field Crops (TARM) in 2020 and 2021. In the study, three different soil treatments [conventional (T1), protective (chisel) (T2) and no tillage (T3)] and four different fertilizer applications [fertilizer-free (G0), DAP (G1), 20-20-0 classical compound ( G2) and 15-20-0 organomineral (G3)]. Plant height, first pod height, number of pods per plant, number of grains per plant, biological yield, grain yield, harvest index and 100 grain weight of chickpea were evaluated. According to the data obtained, the highest grain yield in the first year was T1 and T2, with 82.19 and 81.92 kg/da, respectively, The lowest grain yield was obtained in T3 tillage with 28.75 kg/da. In the second year, the lowest yield was obtained from T3 (85.30 kg/da) and T1 (89.04 kg/da) tillage, and the highest was obtained from T2 (113.27 kg/da) tillage. The 100 grain weight was found to be statistically insignificant and was determined as 36.56-34.30 g according to years, respectively. Nitrogen fertilizer application was found to be statistically insignificant and it was concluded that planting without nitrogen fertilizer application would be more meaningful in terms of both economic and environmental protection. It has been revealed that in order to obtain high grain yield in chickpea cultivation, protective soil cultivation with the first ploughing using a chisel is more suitable.

Anahtar Kelimeler

Chickpea (Cicer arietinum L.), Yield, Tillage, Fertilization

Proje Numarası

21L0447006

Kaynakça

• Açıkgöz, N. 1998. Tarımda Araştırma Ve Deneme Metodları. Ege Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı Yayın no:478, İzmir.
• Adak, M.S. 2021,Yemeklik Baklagiller, Yayın no:1652, Ders Kitabı No: 603, Ankara Üniversitesi Yayınları No:699, 312 S., Ankara.
• Akdağ, C. 1990. Bakteri (Rhizobium Ssp.) aşılama, azot dozları ve ekim sıklığının nohut (Cicer arietinum l.)'un verim ve verim unsurlarına etkileri. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Tarla Bitkileri Bölümü. Tokat.
• Bm, 2015. World Population Projected To Reach 9.7 Billion By 2050. Web Sitesi:http: //www.un.org/en/ development/ desa/ news/ population/ 2015-report.html, Erişim Tarihi: 07.03.2019.
• Barzegar, A. R., Asoodar, M. A., Khadish, A., Hashemi, A. M. ve Herbert, S. J. 2003. Soil physical characteristics and chickpea yield responses to tillage treatments. Soil And Tillage Research, 71(1): 49-57.
• Biçer, B. T. 2014. Some agronomic studies in chickpea (Cicer arietinum l.) and lentil (lens culinaris medik) .Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi,1 (1), 42-51. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkjans/issue/13306/160733.
• Düzgüneş, O., Kesici, O., Kavuncu, F. ve Gürbüz, İ. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik metodları-2). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı, Yayın no:1021, 295s, Ankara.
• Fao, 2012. Web Sitesi: www.fao.org/docs/eims/upload/306175/Briefing Paper (3)-Wheat Initative - H%C3%A9l%C3%A8ne Lucas.pdf, Erişim Tarihi: 06.03.2019. İklim verileri. Tarm, 2022. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü İklim Verisi Kayıtları.
• Karasu, A., Öz, M., Doğan, R., 2009. The effect of bacterial inoculation and different nitrogen doses on yield and yield components of some chickpea genotypes (Cicer arietinum l.). African Journal of Biotechnology. 8 (1), 59-64.
• Kasap, A. ve Dursun. 2013. Nohut tarımında farklı toprak işleme yöntemlerinin ürün verimi ve bazı verim unsurlarına etkilerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30 (1): 70-83.
• Kayan, N., Kutlu, İ., Ayter Arpacıoğlu, N. G., & Adak, M. S., (2017). Effects of Different Tillage Systems and Soil Residual Nitrogen on Chickpea Yield and Yield Components in Rotation with Wheat under Dry Farming Areas. Internatıonal Journal Of Agrıculture And Bıology, vol.19, no.3, 517-522.
• Korkmaz, Y.ve Kayan, N. 2010. Farklı ekim ve yabancı ot kontrol yöntemlerinin nohutta (Cicer arietinum l.) verim ve verim öğelerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (2010) 23(2): 157-162.
• Küçükalbay, M., Akbolat, D. 2015. Nohut yetiştiriciliğinde farklı toprak işleme ve ekim yöntemlerinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10 (2):1-10.
• Meral, N., Çiftçi, C.Y. ve Ünver, S. 1998. Bakteri aşılaması ve değişik azot dozlarının nohut (Cicer arietinum l.)' un verim ve verim öğelerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi (7), 1.
• Quddus, A., Naser, H.M., Siddiky, A., Ali, R., Mondol, A.I. and Islam, A. 2020. Impact of zero tillage and tillage practice in chickpea production. Journal of Agricultural Science; Vol. 12, No. 4; ISSN 1916-9752 E-ISSN 1916-9760.
• Salehi, S., Rokhzadi, A., Abdolahi, A., Mohammadi, K. and Nourmohammadi, G. 2017. Effect of soil tillage systems on chickpea yield and moisture of soil. Biosci. Biotech. Res. Comm. 10(3): 404-409.
• Tuik, 2023. Web sitesi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr. Erişim tarihi: 10.03.2023
• Yağmur, M. ve Engin, M. 2005. Farklı fosfor ve azot dozları ile bakteri (Rhizobium ciceri) aşılamanın nohut (Cicer arietinum l.)’un tane verimi ve bazı verim öğeleri ile ham protein oranı üzerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 15(2): 93-102.
• Yau, S.K., Sidahmed, M. and Haidar, M. 2010. Conservation versus conventional tillage on performance of three different crops. Agron. J. 102:269–276.