Teröristten Kahramana Bir Mitos: Andranik Ozanyan

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 224 - 239, 31.12.2022

Kübra Gelir Hasip Saygılı

https://doi.org/10.54970/turkuaz.1203377

Öz

Türk Dünyası ve diğer uluslar için sancılı geçen 20. yüzyılın ilk çeyreği içerisinde birçok tarihi figür ön plana çıkmaktadır. Bu isimler arasında kendi ulusu tarafından kahraman ilan edilen ancak Müslüman ahaliye karşı büyük katliamlar gerçekleştiren Andranik Ozanyan da bulunmaktadır. Türk okuyucusu tarafından neredeyse hiç tanınmayan bu terörcü şahıs, Doğu Anadolu’da Balkanlar’da Azerbaycan topraklarında faaliyetlerini sürdürmüş, çocuk genç yaşlı demeden kıyımlara neden olmuştur. Hakkında kaleme alınmış birkaç makale dışında gerçekleştirdiği eylemler tarih yazımında yeteri kadar yer bulamamış yeteri kadar değerlendirilememiştir. Bu boşluğa katkı sağlamak için bu makale yazılmış ve okuyucuya her türlü mezalimin başkahramanı olan bu kişiliğin tanıtılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Ermeniler, Azerbaycan Türkleri, Andranik Ozanyan

A Mythos from Terrorist to Hero: Andranik Ozanyan

Öz

Especially in the first quarter of the twentieth century, which was painful for the Turkish World and other nations, many historical figures came to the fore. Among these names is Andranik Ozanyan, who was declared a hero by his own nation, but Decried commited the great massacres the Muslim community. This terrorist, who is almost unknown to the Turkish reader, has continued his activities in the Balkans and Azerbaijan in Eastern Anatolia, the child, young and old continued to kill regardless. Apart from a few articles written about him, his actions have not found enough space in history writing and have not been evaluated enough. This article was written to contribute to this gap and it is intended that the reader is introduced to this person, who is the protagonist of all kinds of atrocities.

Anahtar Kelimeler

Russia, Armenians, Azerbaijani Turks, Andranik Ozanyan

Kaynakça

• Akçora, E. Ö. (2017). Anadolu’dan Azerbaycan’a Ermenilerin Türklere Yaptığı Katliam (Azerbaycan-Karabağ-Hocalı). Türk Dünyası Araştırmaları, (226).
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA). (2001). Azerbaycan Belgelerinde Ermeni Sorunu (1918-1920),. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Çelebyan, A. (2003). Andranik Paşa. İstanbul: Peri Yayınları.
• Dayı, S. E. (1997). Elviye-i Selase’de (Karsi Ardahan, Batum): Milli Teşkilatlanma. Erzurum: Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınları.
• Emrahov, Z. (2018). Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin 1918-1920 Yıllarında Zengezur, Karabağ Ve Nahçıvan’daki Ermeni Zulmünü Öğrenmek İçin Bir Kaynak Olarak Parlamento Belgeleri. Strateji Tahlil, (1-2 (23-24)).
• Əhmədov, T. (2008). Erməni Xəyanəti 1918-1920. Bakı: Nurlar Nəşriyyat.
• Əliyev, M. B. (1993). Qanlı Günlərimiz (1918-1920, Naxçıvan). Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı.
• Ghazanchyan, S. (2016). Today is Andranik Ozanian’s 151st Birth Anniversary [Haber]. Geliş tarihi 18 Temmuz 2022, gönderen https://en.armradio.am/2016/02/25/today-is-andranik-ozanians-151st-birth-anniversary/
• Həbiboğlu, V. (2002). Tərrorçu Andranik və “Böyük Ermənistan” Xülyası. Bakı: Gənclik Nəşriyyatı.
• İsmayılov, K. (2014). Zəngəzurda Azərbaycan Xalqına Qarşı Soyqırımı (1918-1920). Bakı: Turxan Nəşriyyatı. Musayev, İ. (1998). Azərbaycan’ın Naxçıvan və Zəngəzur Bölgələrində Siyasi Vəziyyət və Xarici Dövlətlərin Siyasəti. Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı.
• Mustafa, N. (2018). Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İşığında (1918-1920): Araşdırmalar, Məqalələr. Bakı: Ulu.
• Mustafayev, B. (2012). Nahçıvan Olayları ve General Andranik Ozanyan’ın Nahçıvan Katliamı. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (47).
• Nərimanoğlu, H. (2015). Türk, Ya Erməni Soyqırımı? Bakı: Zəngəzur Cəmiyyətleri İctimai Birliyi.
• Nərimanoğlu, H. (2018). Zəngəzur, Köç, Deportasiya, Soyqırımı, İşğal Tarixi. Bakı: QHT Nəşriyyatı.
• Sadıqov, H. (2012). Erməni Məsələsi: Xəyanəti, Deportasiyanı, Soyqırımını və İşğalı Pərdələyən Yalan. Bakı: Adiloğlu Nəşriyyatı.
• Sarıahmetoğlu, N. (2006). Azeri-Ermeni İlişkileri (1905-1920). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Selvi, H. (t.y.). Kafkaslardan Balkanlara Katliamcı Bir Çete Reisi; Andranik Ozanyan. Türkler ve Ermeniler Tarih Boyunca Türk Ermeni İlişkileri. Geliş tarihi gönderen https://turksandarmenians.marmara.edu.tr/tr/kafkaslardan-balkanlara-katliamci-bir-cete-reisi-adranik-ozanyan/
• Tarix İnstitutu (Ed.). (2008). Azərbaycan Tarixi. Bakı: Elm Nəşriyyatı.
• Urud, M. (2005). Zəngəzur. Bakı: Prezident Kitabxanası.
• Urud, M. (2016). Zəngəzur: Uzaq Keçmişdən Müasir Dövre Qədər. Bakı: Nurlar Nəşriyyat.
• Walsh, P. (2018). When T.P. O’Connor Met General Andranik. Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM). Geliş tarihi gönderen https://avim.org.tr/Blog/WHEN-T-P-O-CONNOR-MET-GENERAL-ANDRANIK-DRPATWALSH-COM-29-07-2018
• Yıldırım, B. (2012). I. Balkan Savaşı’nda Bulgaristan Ordusu’nda Taşnak Komitecisi Andranik Ozanyan ve Faaliyetleri. Program adı: Uluslararası Balkan Sempozyumu: Balkan Savaşlarının 100. Yılı Bildirileri, İstanbul.