FARKLI GELİR GRUBUNA SAHİP ÜLKELERDE YAŞAM SEVİYESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN KARŞILAŞTIRILMASI / Comparison Of Factors Affecting The Level Of Living In Countries With Different Income Groups

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 278 - 297, 10.10.2022

Şehadet Bulut Saltuk Ağıralioğlu

https://doi.org/10.29216/ueip.1135465

Öz

Bu çalışmanın amacı, beklenen yaşam süresini etkileyen faktörlerin farklı gelir grubu ülkeler arasında değişiklik gösterip göstermediğinin belirlenmesidir. Bu amaçla üç farklı gelir grubundan seçilen toplam 15 ülkenin 2000-2017 yılları arasındaki veriler panel eşbütünleşme ve nedensellik analizleri ile incelenmiştir. Çalışmada kamu harcamaları içerisinde kamu sağlık harcamalarının oranı, bebek ölüm oranı, işsizlik oranı, CO2 emisyonu ve Gini katsayısı değişkenlerinin beklenen yaşam süresine etkileri araştırılmıştır. Elde edilen toplu panel sonuçlarına göre bebek ölüm oranı ve Gini katsayısındaki %1’lik artış beklenen yaşam süresini sırasıyla %0.142 ve %0.034 azaltırken, işsizlik oranı ve kamu sağlık harcamalarındaki %1’lik artış ise beklenen yaşam süresini sırasıyla %0.016 ve %0.030 arttırmaktadır. Önceki çalışmalardan farklı olarak analiz kapsamında ele alınan ülkeler için özellikle işsizlik oranı ve Gini katsayısının incelenmesinin literatüre katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

beklenen yaşam süresi, bebek ölüm oranı, İşsizlik oranı, Gİni Katsayısı, Sağlık harcamaları, Panel veri analizi

Teşekkür

Sayın Editör Kurulu, Bu araştırmanın her aşamasında “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nde belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışmanın yazım sürecinde etik kurallarına uygun alıntı yapılmış ve kaynakça oluşturulmuştur. Katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz. Saygılarımla Saltuk AĞIRALİOĞLU

COMPARISON OF FACTORS AFFECTING THE LEVEL OF LIVING IN COUNTRIES WITH DIFFERENT INCOME GROUPS / Farklı Gelir Grubuna Sahip Ülkelerde Yaşam Seviyesini Etkileyen Faktörlerin Karşılaştırılması

Öz

The aim of this study is to determine whether the factors affecting life expectancy vary between countries with different income groups. For this purpose, the data of a total of 15 countries selected from three different income groups between the years 2000-2017 were analyzed with the Ewievs 9 Program. In the study, the effects of the ratio of public health expenditures, infant mortality rate, unemployment rate, CO2 emission and Gini coefficient variables on life expectancy were investigated. According to the collected panel results, a 1% increase in infant mortality rate and Gini coefficient decreases life expectancy by 0.142% and 0.034%, respectively, while a 1% increase in unemployment rate and public health expenditures increases life expectancy by 0.016% and 0.030%, respectively. Unlike previous studies, it is hoped that examining the unemployment rate and Gini coefficient will contribute to the literature for the countries covered in the analysis.

Anahtar Kelimeler

Life expectancy, Infant mortality rate, Unemployment rate, Health expenditures, Gini coefficient

Kaynakça

• Akar, S. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Alaiye M. K. ve Metintaş S. (2016). Türk Cumhuriyetlerinde Toplum Yaşlanmasının Sosyodemografik ve Ekonomik Özellikler Açısından Değerlendirilmesi. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 1(1), 1-10.
• Ali, A. and Ahmad, K. (2014). The Impact of Socio-Economic Factors on Life Expectancy for Sultanate of Oman: An Empirical Analysis. Munich Personal RePEc Archive, 1-14.
• Assadzadeh, A., Faranak, B. and Amir, S. (2014). The Impact of Environmental Quality and Pollution On Health Expenditures: A Case Study of Petroleum Exporting Countries. Proceedings of 29th International Business Research Conference, Sydney, Australia, November, 24-25.
• Aydın, B. (2020). İktisadi Göstergelerin Beklenen Yaşam Süresi Üzerindeki Etkileri: Panel Veri Analizi. İstanbul İktisat Dergisi, 70(1), 163-181.
• Balan, F. (2016). Environmental Quality and Its Human Health Effects: A Causal Analyse Is Fort The EU-25. International Journal of Applied Economics, 13(1), 57-71.
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data, (Third ed.) England: John Wiley & Sons, Chichester.
• Bayın, G. (2016). Doğuşta Ve İleri Yaşta Beklenen Yaşam Sürelerine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(3), 93-103.
• Boldo et. al (2006). Apheis: Health Impact Assessment of Long-Term Exposure to PM(2.5) In 23 European Cities. European Journal of Epidemiology, 21, 449–458
• Bozma, G., Eren, M. ve Başar, S. (2018). Gelir Dağılımı Eşitsizliği ve Yaşam Beklentisi İlişkisi: Wilkinson Hipotezi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 793-805.
• Breitung, J., (2000). The Local Power of Some Unit Root Tests for Panel Data. B. Baltagi (ed.), Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels, Advances in Econometrics, 15, 161-178.
• Bulut, Ş. (2021). Ortadoğu Ülkelerinde Kamu ve Özel Sağlık Harcamalarının Beklenen Yaşam Süresine Etkisi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Ortadoğu ve Göç Dergisi, 11(2), 268-290.
• Delavari, S., Zandian, H., Rezaei, S., Moradinazar, M., Delavari, S., Saber, A. and Fallah, R. (2016). Life Expectancy and its Socioeconomic Determinants in Iran. Electronic Physician, 8(10), 3062-3068.
• Destek, M. A. (2016). Natural Gas Consumption and Economic Growth: Panel Evidence from OECD Countries. Energy, 114,1007-1015.
• Dhrifi, A. (2019). Does Environmental Degradation, Institutional Quality, and Economic Development Matter for Health? Evidence from African Countries, Journal of the Knowledge Economy, 10,1098-1113.
• Gülmez, A. ve Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, 163, 335-353.
• Gürsoy Gök, T.Z. ve Şen, H. ( 2020). Sağlık Harcamalarının Yaşam Beklentisine Etkisi: OECD Ülkeleri Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6(2), 121-129.
• Hajebi, E. and Javad Razmi, M. (2014). Effect of Income Inequality on Health Status in a Selection of Middle and Low Income Countries. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 9(3),133-152.
• ILO (2019). World Employment and Social Outlook: Trends 2019, Erişim adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_670542.pdf
• Im, K. S., Pesaran and H.M., Shin, Y. (2003). Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels. Journal of Econometrics. 115(1), 53–74.
• Jerumeh, T. R., Ogunnubi, C. S., and Yusuf, S. A. (2015). Industrial Pollution and It Sattendant Effects On Public Health in Nigeria. Journal of Economics and Sustainable Development, 6 (24), 164-175.
• Kabir, M. (2008). Determinants of Life Expectancy in Developing Countries, The Journal of Developing Areas, 41(2),185-204.
• Kao, C. (1999). Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data. Journal of Econometrics, 90, 1-44.
• Koçak, F. ve Uzay, N.(2018). Demokrasi, Ekonomik Özgürlükler ve Ekonomik Büyüme: Kurumların Rolü Üzerine Bir Araştırma. Sosyoekonomi, 26(36), 81-102.
• Küresel Karbon Atlası (2021). Erişim adresi: http://www.globalcarbonatlas.org /en/CO2-emissions
• Lallo, C. ve Raitano, M. (2018). Life Expectancy in Equalities in The Elderly by Socioeconomic Status: Evidence from Italy. Population Health Metrics, 16(7), 1-21.
• Levin, A., Lin, C.F., and Chu, C.S.J. (2002). Unitroot Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties. Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
• Mahdian M., Fazel M.R., Sehat M., Rahimi H. and Mohammadzadeh M. (2016). Life Expectancy at Birth in Aran-Bidgol Region, Iran, 2012: A Study Based On Corrected Health Houses Data. International Journal of Epidemiologic Research, 3(3), 259-267.
• Matthew, O., Osabohien, R., Fagbeminiyi, F. and Fasina, A. (2018). Greenhouse Gas Emissions and Health Outcomes in Nigeria: Empirical in Sight from ARDL Technique. International Journal of Energy Economics and Policy, 8, 43-50.
• Miladinov, G. (2020). Socioeconomic Development and Life Expectancy Relationship: Evidence from the EU Accession Candidate Countries. Journal of Population Sciences, 76(2), 1-20.
• Monsef, A. and Mehrjardi, A. (2015). Determinants of Life Expectancy: A Panel Data Approach. Asian Economic and Financial Review. 5(11), 1251-1257.
• OECD (2020). Life Expectancy at Birth. Erişim adresi: https://data.oecd.org/healthstat/life-expectancy-at-birth.htm
• Oyalede, A. O., Tijani, O.D., Wakile. M.O. and Kanimodo, A.L. (2020). Environmental Quality and Its Attendant Effect on Human Health: New Evidence from Panel Quantile Regression for Anglophone Countries in West Africa. International Journal of Immunology, 8(4), 89-95.
• Pedroni P. (1999). Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Special Issue, 653-669.
• Pedroni P. (2000). Fully Modified OLS for Heterogeneous Cointegrated Panels. Advances in Econometrics, 15, 93-130.
• Pedroni P. (2001). Purchasing Power Parity Tests in Cointegrated Panels. The Review of Economics and Statistics, 83, 727-731.
• Pedroni, P. (2004). Panel Cointegration: Asymptotic and Finite Sample Properties of Pooled Time Series Test Swith an Application to the PPP Hypothesis. Econometric Theory, 20(3), 597- 625.
• Retzlaff-Roberts, D., Chang, C.F. and Rubin, R.M. (2004). Technical Efficiency in theUse of Health Care Resources: A Comparison of OECD Countries. Health Policy, 69(1), 55-72.
• Sede, P. and Ohemeng, W. (2015). Socio-Economic Determinants of Life Expectancy in Nigeria (1980 – 2011). Health Economics Review, 5(2), 1-11.
• Solt, F. (2019). Standartlaştırılmış Dünya Gelir Eşitsizliği Veritabanı (SWIID), Sürüm 8-9. Erişim adresi: https://fsolt.org/swiid/
• Şahin, D. (2018). Doğumda Yaşam Beklentisinin Belirleyicilerinin Analizi: APEC Ülkeleri Örneği. Ömer Halis Demir Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(1), 1-7.
• Tafran, K., Tumin, M. and Osman, A. F. (2020). Poverty, Income and Unemployment as Determinants of Life Expectancy: Empirical Evidence from Panel Data of Thirteen Malaysian States. Iran Journal of Public Health, 49(2), 294-303.
• Teker, D., Teker, S. ve Sönmez, M.(2012).Ekonomik Değişkenlerin Kadın Ve Erkeğin Yaşam Süresine Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(3), 118-126.
• Tıraş, H.H. (2018). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Tüylüoğlu, Ş. ve Tekin, M.(2009). Gelir Düzeyi ve Sağlık Harcamalarının Beklenen Yaşam Süresi ve Bebek Ölüm Oranı Üzerindeki Etkileri. Çukurova Üniversitesi İİBF Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-31.
• Vogli, D.R. et.al, (2005). Has The Relation Between Income Inequality and Life Expectancy Disappeared? Evidence from Italy and Top Industrialised Countries. Journal of Epidemiol Community & Health, 59, 158–162. WHO (2019). Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1
• World Bank (2021). Erişim adresi: http://data.worldbank.org/indicator
• Yahaya, A. et. al. (2016). How Relevant Is Environmental Quality to Per Capita Health Expenditures? Empirical Evidence from Panel of Developing Countries. Springer Plus, 5(925), 1-14.
• Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD Ülkelerinde Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir İncelemesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi,13(2), 27-47.
• Yaşar, E. (2019). Dünyada İş ve Yatırım Ortamını İyileştirmek İçin Yapılan Reformların Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Gelir Gruplarına Göre Panel Eşbütünleşme Analizi. Turkish Studies, 14(1), 833-862.