LEGAL RESPONSIBILITIES OF THE PARTIES IN UNAUTHORIZED REPRESENTATION

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 84 - 104, 05.01.2024

Kadir Onat

https://doi.org/10.51524/uhusbad.1371307

Öz

All legal systems require that an unauthorized direct agent be accountable to a third party. While the general conditions are accepted while establishing the responsibility, different approaches are adopted regarding the scope of the responsibility of the unauthorized representative. In our legal system, article 47 of the Turkish Code of Obligations regulates the progressive liability regime, taking into account the changing conditions. The responsibility of the unauthorized representative requires the good faith of the third party. In cases where the third party knows or should know the authorities of the addressee at the time of filing the lawsuit, the responsibility of the representative is eliminated. However, different conclusions are drawn regarding the effect of positive or normative information from a third party on the liability of the guilty and unauthorized agent.

Anahtar Kelimeler

Unauthorized, representative, representative, represented, liability.

YETKİSİZ TEMSİLDE TARAFLARIN HUKUKİ SORUMLULUKLARI

Öz

Tüm hukuk sistemleri, yetkisiz hareket eden doğrudan temsilcinin üçüncü tarafa karşı sorumlu olmasını gerektirmektedir. Sorumluluk oluşturulurken genel koşullar kabul edilmekle birlikte, yetkisiz temsilcinin sorumluluğunun kapsamına ilişkin farklı yaklaşımlar benimsenmektedir. Hukuk sistemimizde Türk Borçlar Kanununda 47. madde değişen koşullar dikkate alınarak aşamalı sorumluluk rejimini düzenlemektedir. Yetkisiz temsilcinin sorumluluğu üçüncü kişinin iyi niyetini gerektirmektedir. Davanın açıldığı sırada üçüncü kişinin muhatabın yetkilerini bildiği veya bilmesi gerektiği durumlarda temsilcinin sorumluluğu ortadan kalkmaktadır. Bununla birlikte, üçüncü bir taraftan gelen olumlu veya normatif bilginin suçlu ve yetkisiz temsilcinin sorumluluğu üzerindeki etkisine ilişkin farklı sonuçlara varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yetkisiz, temsil, temsilci, temsil olunan, sorumluluk.

Kaynakça

• Acar, S. (2006). Kambiyo senetlerinde temsil yetkisindeki sakatlıklar ve sonuçları, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 27-42.
• Akcan, R. (1999). İcra hukukunda temsil, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1-2), 21-62.
• Akıncı, Ş. (2019). Borçlar hukuku bilgisi (genel hükümler), Konya: Sayram Yayınları.
• Akipek, Ş. (2003). Alt vekâlet, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Akyol, Ş. (2006). Dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması yasağı, İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Akyol, Ş. (2009). Türk medeni hukukunda temsil, İstanbul: Vedat Kitapçılık Basım Yayım Dağıtım.
• Akyol, Ş. (2007). Temsil teorisinde ulak (nuntıus) temsilci olmayan aracının faaliyeti, İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Akyol, Ş. (2009). Birlikte temsil, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Akyol, Ş. (2009). Temsil yetkisinin yorumu, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Altıner, F. Z. (2009). Yetkisiz temsil, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Antalya, O. G. (2019). Borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Antalya, O. G. ve Topuz, M. (2021). Medeni hukuk, giriş, temel kavramlar, başlangıç hükümleri, cilt ı, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Aral, F. ve Ayrancı, H. (2021). Borçlar hukuku özel borç ilişkileri, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Başpınar, V. (2004). Vekilin (avukatın, hekimin, mimarın, bankanın) özen borcundan doğan sorumluluğu, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Belgesay, M. R. (1941). Hukukî muamelelerde temsil, İstanbul: Koşkun Matbaası.
• Berger, B. (2008). Allgemeines schuldrecht, Bern.
• Bucher, E. (1988). Schweizerisches obligationenrecht, allgemeiner teil ohne deliktsrecht, 2. Auflage, Zürich.
• Cansel, E. ve Özel, Ç. (2017). Borçlar hukuku genel hükümler, cilt-1, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Demir, B. (2015). 6098 sayılı türk borçlar kanunu kapsamında doğrudan temsil müessesesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1), 249-278.
• Doğan, M., Şahan, G. ve Atamulu, İ. (2021). Borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Eren, F. (2019). Borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Yetkin Basımevi.
• Erich, M. (1961). Mukayeseli hukuk ve hususiyle türk-isviçre borçlar hukuku bakımından salahiyete müstenit temsil, Ankara: Ajans Türk Matbaası.
• Gülerci, A. F. ve Kılınç, A. (2011). Borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Günergök, Ö. ve Kayıhan, Ş. (2020). Borçlar hukuku dersleri (genel hükümler), İstanbul: Umuttepe Yayınları.
• Helvacı, S. ve Karasu, B. (2018). Yetkisiz temsilcinin hukuki sorumluluğu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 24(1), 194-214.
• İnan, A. N. ve Yücel, Ö. (2014). İnan borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• İnceoğlu, M. (2009). Borçlar hukukunda doğrudan temsil, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık A.Ş.
• Kartal, M. (2019). Anonim şirketin temsili, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kılıçoğlu, A. M. (2018). Borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Kılıçoğlu, A. M. (1995). Vekâletsiz iş görmenin temsil hukukunda uygulama alanı bulduğu haller, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44(1), 443-450.
• Kocayusufpaşaoğlu, N. (2017). Borçlar hukuku genel bölüm, birinci cilt: borçlar hukukuna giriş, hukukî işlem, sözleşme, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Kocayusufpaşaoğlu, N. (1990). Bir yetki belgesi ile kanıtlanan temsil yetkisinin geri alınmasında üçüncü kişilerin iyiniyetinin korunması açısından bk. m. 33/ıı, 34/ııı ve 37 karşısında bk. m. 36/ıı’nin uygulama alanının belirlenmesi, Ankara: Banka ve Ticaret Enstitüsü Yayınları.
• Kutlu Sungurbey, A. (1988). Yetkisiz temsil, İstanbul: Yasa Yayınları.
• Nart, S. (2019). Temsil, istanbul şerhi türk borçlar kanunu, yürürlük kanunu, (madde 1-82), İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Nomer, H. N. (2020). Borçlar hukuku genel hükümler, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Oğuzman, M. K. ve Öz, M. T. (2020). Borçlar hukuku genel hükümler, C. 1, İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Schwenzer, I. (2006). Schweizerisches obligationenrecht allgemeiner teil, 4. Auflage, Bern.
• Sungurbey, A. (1988). Yetkisiz temsil. İstanbul: Yasa Yayın ve Basım Sanayi ve Ticaret A.Ş
• Tandoğan, H. (2010). Borçlar hukuku, özel borç ilişkileri, C. 2, İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Tekinay, S. S., Akman, S., Burcuoğlu, H. Altop, A (1993). Borçlar hukuku genel hükümler, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Tiftik, M. ve Şen, E. (2016). Yetkisiz temsilde culpa ın contrahendo sorumluluğu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(3) 2643- 2664.
• Violand, G. (1988). Die stellvertretung ohne ermächtigung, OR Art.38 und 39, Bern und Stuttgart.
• Watter, R. and Schneller, Y. (2007). Basler kommentar (hrsg. honsell/vogt/wiegand), Obligationenrecht, 4. Auflage, Basel.
• Von Tuhr, A. and Peter, H. (1974). Allgemeiner teil des obligationenrechts, erster band, 3. Auflage, Zürich.
• Yavuz, C. (1983). Türk isviçre ve fransız medeni hukuklarında dolaylı temsil, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Yelmen, A. (2015). Yetkisiz temsil, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel(1), 429-448.
• Yıldırım, A. (2016). Türk borçlar hukuku genel hükümler, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Zach, R., Künzle, H. R. and Berner K. (1990). Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Band VI: Obligationenrecht, 1. Abteilung: Allgemeine Bestimmungen, 2. Teilband, 2. Unterteilband: Stellvertretung, Bern.
• Zevkliler, A. ve Gökyayla, E. (2020). Borçlar hukuku özel borç ilişkileri, İstanbul: Vedat Kitapçılık.