Farklı Beton ve Çelik Sınıfı Kullanımının Yapıların Zaman Tanım Alanında Analiz Sonuçlarına Etkilerinin İncelenmesi (Ocak 2020 Elazığ Depremi Örneği)

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 3, 166 - 178, 31.12.2023

Nazan Yeniçelik Şule Er Eda Avanoğlu Sıcacık

https://doi.org/10.29137/umagd.1340206

Öz

Ülkemiz aktif fayların bulunduğu bir deprem ülkesidir. Deprem bir doğa olayıdır ancak depremden kaynaklanan yapısal hasarları azaltmak veya ortadan kaldırmak mümkündür. Ülkemizde ağır maddi manevi kayıpların yaşandığı depremler olmuştur. Acı tecrübeler neticesinde yapısal anlamda pek çok iyileşme olmasına rağmen projelendirme, uygulama noktalarında hala eksiklikler mevcuttur. Elazığ Sivrice’de 24 Ocak 2020’de 6.8 aletsel büyüklüklü bir deprem yaşanmıştır. Sığ bir deprem olması nedeniyle etkisi hissedilmiştir. Deprem sonrası yapılar incelendiğinde beton dayanımlarının düşük olduğu, sargılama donatılarının yetersizliği, düz donatı kullanımı ve yetersiz bindirme boyu dikkat çekicidir. Binalar arasında yeterli miktarda derz bırakılmamış ve giriş katlarda yeterince dolgu duvar olmaması nedeniyle yumuşak katlar oluşmuştur.
Bu çalışmada betonarme çerçeve sistemli bir bina modeli incelenmiş, farklı beton dayanımı ve donatı sınıfları ile 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği kullanılarak analizler yapılmıştır. SAP 2000 sonlu elemanlar programı yardımıyla Zaman Tanım Alanında analizler gerçekleştirilmiştir. Seçilen ana parametreler; beton sınıfı ve donatı sınıfıdır (Beton sınıfları: C12, C20 C25 ve C30; donatı sınıfları: S220 ve S420). Taban kesme kuvvetleri, tepe noktası yer değiştirmeleri elde edilmiş ve karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Elazığ Depremi, Dinamik Analiz, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, Zaman Tanım Alanında Analiz

Kaynakça

• Adar K. (2019). 2007 Deprem Yönetmeliği’nin 2018 Deprem Yönetmeliği ile Karşılaştırılması ve Deprem Yükü Hesabındaki Farklar, Yüksek Lisans Tezi, Bitlis Eren Üniversitesi ve Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitlis, Türkiye.
• Aydemir M. E., Jakayev S. (2019). Düzenli Bir Betonarme Binada Düşey Deprem Bileşeninin Yapısal Davranışa Etkisi. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 2019, s 1-13.
• B.Ü. Kandilli Rasathanesi ve DAE (2020). Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi 24 Ocak Sivrice-Elazığ Depremi Basın Bülteni.
• Çolak H., Türker H. T., Coşkun H. (2019). Az Katlı Düzenli Çerçeveli Yapıların Periyot Hesabı için Bir Yaklaşım Önerisi. Osmaniye Korkut Ata ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s 117-125.
• DBYBHY, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, 2007.
• Erdem M. M., Biçke M. (2017). Maksimum Azaltılmış Göreli Kat Ötelemelerinin Güncel (DBYBHY2007) ve Yeni Yönetmelik Taslağına (TBDY2016) Göre Mukayesesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(2), s. 253-262.
• Hacettepe Ünv. (2020). Müh. Fak. İnşaat Müh. Bölümü 24 Ocak 2020 -Elazığ Sivrice Depremi (Mw =6.8) Ön İnceleme Raporu.
• Hamsici M. (2019). Çok Katlı Betonarme Binalarda 2018 Deprem Yönetmeliği ile Tanimlanan Spektrum Eğrilerinin Etkisinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamali Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya, Türkiye.
• Keskin E, Bozdoğan K. B. (2018). 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinin Kırklareli İli Özelinde Değerlendirilmesi, Kırklareli University Journal of Engineering and Science 4-1, s: 74-90.
• Koçak N. (2020). Betonarme Bir Yapıda Farklı Malzeme Türlerinin Yapının Zaman Tanım Alanında Analizi Sonuçlarına Etkilerinin Karşılaştırılması (Ocak 2020 Elazığ Depremi Örneği), Yüksek LisansTezi, Kırıkkale ünv. Fen Bil. Ens., Kırıkkale, Türkiye.
• Koçer M., Nakipoğlu A., Öztürk B., Al-Hagri M., G., Arslan M. H. (2018). Deprem Kuvvetine Esas Spektral İvme Değerlerinin TBDY 2018 Ve TDY 2007’ye Göre Karşılaştırılması, Selçuk-Teknik Dergisi, Cilt 17, Sayı:2.
• Kurt, Z., Tonyalı, Z. (2020). Performance Analysis of a Reinforced Concrete Frame System According to TBEC-2018, Sciennovation, A journal of structural Science and İnnovation.
• Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü(2020). 24 Ocak 2020 Sivrice (Elazığ) Depremi (Mw=6,8) Saha Gözlemleri ve Değerlendirme Raporu.
• Nemutlu Ö. F., Sarı, A. (2019). 2018 Yeni Türk Deprem Yönetmeliği ile Amerikan Deprem Yönetmeliklerinin Deprem Hesapları Açısından Karşılaştırılması, 5. Uluslararası Deprem Mühendısliği ve Sismoloji Konferansı, 8-11 Ekim, ODTU Ankara, Türkiye.
• Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (2020). Deprem Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi – DAMER 24 Ocak 2020 Mw 6.8 Elazığ-Sivrice Depremi İnceleme ve Değerlendirme Raporu.
• TBDY, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, Deprem Etkisi Altında Binaların Tasarımı için Esaslar, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Mayıs 2018.
• T.C. İçişlerı̇ Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (2020). 24 Ocak 2020 Sı̇vrı̇ce (Elazığ) Depremi Ön Değerlendirme Raporu.
• Tunç G, Tanfener T. (2016). 2007 ve 2016 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliklerinin Örneklerle Mukayesesi. 3. Ulusal Yapı Kongresi ve Sergisi Teknik Tasarım Güvenlik ve Erişilebilirlik, 24-26 Kasım, Ankara TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
• Yavaş M. Ş., Teloğlu A. N., Celep Z.(2019). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nde Binaların Taşıyıcı Sisteminde Tanımlanan Düşey Deprem Etkisi Üzerine. 5. Uluslararası Deprem Mühendısliği ve Sismoloji Konferansı, 8-11 Ekim, ODTU Ankara, Türkiye.
• https://tdth.afad.gov.tr/TDTH/main.xhtml, AFAD internet sitesı