Güvenli Şehir Kavramının Teorilerle Ve Mekânsal Bakış Açısı İle İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 13, 626 - 648, 30.12.2023

Aslı Çolak Mehmet Akif Ceylan

https://doi.org/10.47994/usbad.1284318

Öz

Nüfusun hızla arttığı ve güvenlik sorununun da beraberinde arttığı şehirlerde önleyici politikaların geliştirilmesi için suçlara neden olan sosyo-ekonomik, toplumsal ve diğer etkenler ile suçların işlenmesini kolaylaştıran fiziki (mekânsal) unsurların tespit edilmesi ve giderilmesi gerekmektedir. Emniyet teşkilatı ve profesyonel rehberlik öncülüğünde başta devlet olmak üzere yerel yönetimler, ilgili kamu kurumları, özel teşebbüs, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve vatandaşların işbirliği ile kapsamlı stratejilerin ortaya konulması ve etkin bir şekilde uygulanması gerekmektedir. Suçların işlenmesini zorlaştırmak ve potansiyel suçluları caydırmak amacıyla imar planları ve fiziki düzenlemeler büyük öneme haizdir. Çünkü fiziki çevredeki fırsatlar suç düşüncesine sebep olduğu bilinmektedir. Fiziki çevrede yapılacak düzenlemeler, suç işleme eğilimindeki kişiler için suç işlemeyi güçleştirecektir. Temiz, bakımlı, sosyal donatılı, çevre aydınlatması planlanmış, kontrol edilebilir otoparklara sahip, alarm ve kamera sistemleri uygulanmış şehirler; suçlular için suç işlemeyi güçleştirecek ve bu şehirlerde yaşayan vatandaşlar açısından ise denetim, güvenlik ve sorumluluk duygusunu daha yaygın hale getirecektir. Mekânsal bir bakış açısı ile suç, düşünce ve çevre kavramları arasındaki ilişkiden yola çıkılarak suçun önlenmesine yönelik çevresel tasarımların yapılması “Güvenli Şehir” yaklaşımını ortaya çıkarmaktadır. Çevresel eşitsizlikleri ortadan kaldırarak, güvenli şehir mekânları planlayarak, yaşam kalitesi yüksek yapılı şehirler oluşturmak için suç teorilerinden yola çıkarak disiplinler arası çalışmalar ve bütüncül yaklaşım ile şehir planlamaları yapılması gerekmektedir. Böylece çevresel tasarım yolu ile suç önleme politikaları geliştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Suç Önleme, Şehir Güvenliği, Fiziki ve Çevresel Tedbirler, Suç Teorileri, Güvenli Şehir Kavramı, Suç Düşüncesi ve Çevre

İnvestigation Of The Safe City Concept With Theories And Spatial Perspective

Öz

It is necessary to identify and eliminate the socio-economic, social and other factors that cause crimes and the physical (spatial) elements that facilitate the commission of crimes in order to develop preventive policies in cities where the population is rapidly increasing and the security problem is increasing. Comprehensive strategies need to be put forward and implemented effectively, with the cooperation of the state, local governments, relevant public institutions, private enterprises, universities, nongovernmental organizations and citizens, under the leadership of the police force and professional guidance. Zoning plans and physical arrangements are of great importance in order to make it more difficult to commit crimes and to deter potential criminals. Because it is known that opportunities in the physical environment cause criminal thoughts. Arrangements to be made in the physical environment will make it more difficult for people who tend to commit crimes to commit crimes. Cities that are clean, well-maintained, socially equipped, with planned environmental lighting, controllable parking lots and alarm and camera systems; It will make it harder for criminals to commit crimes and will make the sense of control, security and responsibility more widespread for citizens living in these cities. Based on the relationship between the concepts of crime, thought and environment from a spatial perspective, environmental designs aimed at preventing crime reveal the "Safe City" approach. In order to eliminate environmental inequalities, plan safe city spaces, and create cities with high quality of life, interdisciplinary studies and holistic approach should be carried out, based on crime theories. Thus, crime prevention policies can be developed through environmental design.

Anahtar Kelimeler

Crime Prevention, City Safety, Physical and Environmental Measures, Crime Theories, Safe City Concept, the Idea of Crime and Environment

Kaynakça

• Aksoy, E. (2007). Suç ve Güvenli Kent Yaklaşımı. TMMOB Mimarlar Odası Bülteni Kent ve Suç Dosyası 6(1), 11-16.
• Aliağaoğlu, A. (2007). Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım (2005) (1.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aliağaoğlu, A., & Uğur A. (2021). Kentlerde Suç ve Suça İten Sebepler, Suçla İlgili Teorik Çalışmalar. Doğu Coğrafya Dergisi Haziran 26(45), 37-54.
• Ataç, E., & Gürbüz, D. (2009). Kentsel Mekânda Gelişen Suça Müdahale Etmede Disiplinler Arası Güvenlik Politikaları. Polis Bilimleri Dergisi 11(1), 25-46.
• Atik, Ç. (2014). Burdur İli Merkez İlçesi Kırsalında İşlenen Asayiş Suçları. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi, 369184.
• Austrup, S. (2011). The Person Behind the “Broken Window”: The Influence of the Environment and Personality on Undesired Behavior, University of Twente Student Theses, Enschede (Holland).
• Balcı, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Başaran, E. (2022). Türkiye’de Suç Coğrafyası Araştırmaları Bir Literatür Değerlendirmesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 23(42), 625-667.
• Cicerali, E. E., & Cicerali L.K. (2016). Çevre ve Suç: Şehir Güvenliğini Artırmada Çevre Psikoloji Yaklaşımı. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi Yayınları.
• Clarke, R. V. (1997). Situatinal Crime Prevention, Building a Safer Society, Strategic Approaches to Crime
• Cohen, L. E., & Felson, M. (1979). Social Change and Crime Rate Trends: A Routin Activity Approach. American Sociological Review 44, 588-608.
• Cullen, F. T., & Agnew, R. (1999). Criminological Theory: Past to Present. Los Angeles, CA: Roxbury Publishing Company.
• Doğan, H. İ., & Sevinç, B. (2011). Suç Teorileri ve Şehir Güvenliği: Bitlis İliyle İlgili Genel Bir Değerlendirme. Polis Bilimleri Dergisi 13(4), 27-53.
• Dolu, O. (2009). Bir Fırsat Olarak Suç: Suçun Durumsal Belirleyicileri, Suç Fırsatları ve Rutin Faaliyetler Teorisi. Polis Bilimleri Dergisi 11(2), 1-29.
• Dolu, O. (2012). Suç Teorileri: Teori, Araştırma ve Uygulamada Kriminoloji. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Geleri, A. (2010). Şehirlerde Suç Önleme Politikalarının Geliştirilmesi. Polis Bilimleri Dergisi 12(3), 23-39.
• Kaypak, Ş. (2013). Çevresel Güvenlik ve Sınıraşan Çevre Suçları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 11-22.
• Koca, T., & Çolpan Erkan, N. (2022). Kentsel Güvenliğin Sağlanmasında Tasarım Rehberleri. TMMOB, Şehir Plancıları Odası 32(1), 162–173.
• Newman, O. (1972). Defensible Space, People and Design in the Violent City. London: Architectural Press.
• Uludağ Eraslan, R. (2019). Gözetim Toplumu Algısına Sanatsal Tepkiler. Ulakbilge 43 (2019 Aralık), 867- 879.
• Yıldız, F. (2020). Rasyonel Seçim Teorisi ile Organize Suçları Anlamak. Akademik Hassasiyetler 7, 147-171.
• Yirmibeşoğlu, F. ve Ergun, N. (2007). İstanbul’da Suç. TMMOB Mimarlar Odası, Bülten 55, Ankara.
• https://www.youtube.com/watch?v=R3ZF3-sIMRs Erişim Tarihi: 03.02.2023
• https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/sehirlerin-guvenligi-icin-metruk-binalar-yikiliyor/1157396 Erişim Tarihi: 08.10.2023