Evde Hasta Bakım Öğrencilerinin Yaşlı Tanımına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 87 - 93, 30.12.2023

Ertuğrul Sarı Esra Bekircan Neşe İşcan Ayyıldız Abdullah Usta

https://doi.org/10.46414/yasad.1385616

Öz

Bu araştırmada evde hasta bakım programında okuyan öğrencilerin yaşlılık kavramına bakış açılarının metafor analizi ile araştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi ile olgu bilim deseni kullanılmıştır. Bu çalışmanın örneklem grubunu Türkiye’de bir devlet üniversitesinin evde hasta bakım programında eğitimine devam eden 70 öğrenci oluşturmuştur. Çalışmaya katılan öğrencilerden “yaşlılık … gibidir, çünkü …” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Toplanan verilerin analizi sonucunda 21 metafor ve bu metaforların ortak özelliklerine göre gruplandırılmasıyla oluşan 3 tema ortaya çıkmıştır. Yapılan içerik analizi sonrasında bakıma muhtaçlık teması altında; merhamet, muhtaçlık, yalnızlık, sevgi ve empati metaforları yer almaktadır. Işığın kaynağı teması altında; bilge kişi, bilginin kaynağı ve olgunlaşma metaforları bulunmaktadır. Yolun sonu teması altında; ölüm umutsuzluk ve pişmanlık gibi metaforlar yer almaktadır. Sonuç olarak, çalışmada yer alan evde hasta bakım öğrencilerinin yaşlılığa yönelik oldukça olumlu kavramlara sahip oldukları ancak çaresizlik, güçsüzlük gibi bazı olumsuz bakış açılarına da sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Evde hasta bakımı, öğrenci, metafor, yaşlı

Metaphorical Perceptions of Home Patient Care Students Regarding the Definition of Elderly

Öz

In this research, the perspectives of students enrolled in the home care nursing program towards the concept of aging were explored through metaphor analysis. A qualitative research method and case study design were employed in the study. The sample group of the study consisted of 70 students continuing their education in the home care nursing program of a state university in Turkey. The participating students were asked to complete the sentence "Aging is like... because..." The analysis of the collected data revealed 21 metaphors, leading to the emergence of three themes based on common characteristics of these metaphors. After content analysis, under the theme of dependency, metaphors such as compassion, dependency, loneliness, love, and empathy were identified. Under the theme of the source of light, metaphors likewise person, source of knowledge, and maturation were found. Finally, under the theme of the end of the road, metaphors including death, hopelessness, and regret were identified. In conclusion, the study indicated that the home care nursing students involved in the study had generally positive perceptions of aging; however, they also exhibited some negative perspectives such as helplessness and weakness.

Anahtar Kelimeler

Home patient care, student, metaphor, elderly

Kaynakça

• Adıbelli, D., Türkoğlu, N., & Kılıç, D. (2013). Views of nursing students about ageing and their attitudes toward older people. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6, 2-8.
• Altay, B., & Aydın, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(1), 11-18.
• Apak, E., & Yılkan, İ. (2020). Üniversite öğrencilerinin yaşlı cinselliğine yönelik algılarının metafor analizi ile incelenmesi. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(3), 64-72.
• Aslan, Ş., Uyar, S., & Güzel, Ş. (2018). Evde sağlık hizmetleri uygulamasında: Türkiye. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, 3(1), 45-56. doi:10.35375/sayod.520957
• Ayvacı, H.Ş., Bülbül, S., & Bebek, G. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının çevre sorunları kavramına yönelik metaforik algıları ve görüşleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 117-132. doi:10.52826/mcbuefd.922632
• Barusch, A.S. (2013). The aging tsunami: time for a new metaphor? J Gerontol Soc Work, 56(3), 181-184. doi:10.1080/01634372.2013.787348
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü (2005). Evde bakım hizmetleri sunumu hakkında yönetmelik. Ankara 10.03.2005; Resmi Gazete: Sayı 25751.
• Bekircan, E., & Okanlı, A. (2023). Yaşlı bireylerde depresyon ve umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 16(1), 16-22. doi:10.46414/yasad.1284791
• Cindoruk, M., & Şen, İ. (2009). Yaşlının evde bakımı. Türkiye Klinikleri Dergisi, 29, 110-2.
• Demirbaş, E. A., Şahin, H., Çakmak, A., & Erdem, Y. (2023). Üniversite öğrencilerinin yaşlı kavramına ilişkin metafor algıları. International Social Sciences Studies Journal, 9(108), 5521-5531. doi:10.29228/sssj.67910
• Gözübüyük, T. M. (2014). Kuşaklararası dayanışma ve iş birliği çerçevesinde gençlerin yaşlı ve yaşlılık algısının değerlendirilmesi. Toplum Bilimleri Dergisi, 8(15), 7-28.
• Olgun, S., & Yıldırım B. (2019). Yaşlı bakımı ve evde hasta bakımı programı öğrencilerinin öğrenim gördükleri programa ilişkin görüş ve beklentileri. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 2(2), 9-13.
• Öner, K., & Özkan, B. (2020). Sağlık meslek yüksekokulunda evde hasta bakımı okuyan öğrencilerin mesleklerinden beklentileri nelerdir? Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 19(1), 5-12.
• Özen, İ. (2008). Yaşlılarda depresif belirtiler ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(5), 399-404.
• Küçük, S., Demir, K., & Uludaşdemir, D. (2020). Hastanede yatan yedi-on yedi yaş grubundaki çocuk ve ergenlerin hemşire algısına ilişkin metaforların belirlenmesi. HEAD, 17(1), 40-45.
• Mersin, S., Demiralp, M., & Öz, F. (2018). Yaşlı bireylerin kendilerine ve yaşamlarına ilişkin öz değerlendirmeleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40), 135-155.
• Özsaban, A., & Gülhan Güner, S. (2023). Hemşirelik öğrencilerinin ilk klinik uygulamaya ilişkin zihinsel imgeleri: Metaforik bir çalışma. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(2), 219-230. doi:10.26559/mersinsbd.1242924
• Öztürk, Z., Karakuş, G., & Tamam, L. (2011). Yaşlı bireylerde ölüm kaygısı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(1), 37-43.
• Özveren, H., Özden, D., & Gülnar, E. (2018). Hemşirelik birinci sınıf öğrencilerinin hemşirelik algısı: Bir metafor analizi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(2), 162-169.
• Pekesen, M., Çelik, D., & Türkmen, A. (2021). Nesiller arası etkileşim kapsamında yaşlı yetişkinlerin çocuk kavramına ilişkin yaklaşımları ve metaforik algıları. OPUS International Journal of Society Researches, 18(42), 5250-5275.
• Sarin, K., Punyaapriya, P., Sethi, S., & Nagar, I. (2016). Depression and hopelessness in institutionalized elderly: A societal concern. Open Journal of Depression, 5(3), 21-26. doi:10.4236/ojd.2016.53003
• Saruhan, G., Kiraz, E., Ergin, F., Beşer, E., & Başaloğlu, H. (2013). Yaşlı bakım teknikerliği programı: Yeni bir meslek dalı için öğrencilerin beklentileri. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 19-23.
• Soydan, A. M., Elkin, N., & Barut, A. Y. (2023). Bakım yükünün yaşlı bakıma etkileri. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 20, 703-713. doi:10.38079/igusabder.1130737
• Şahin, E., Topkaya, N., Gençoğlu, C., & Ersanlı, E. (2018). Prevalence and correlates of hopelessness among Turkish elderly people living with family or in nursing homes. Societies, 8(2), 1-10. doi:10.3390/soc8020039
• Temel, M., Dilek, F., & Tosun, Z. (2023). Yaşlı perspektifinden yaşlılık algısı: Bir metafor çalışması. Sağlık Bilimleri Dergisi, 32(2), 261-268. doi:10.34108/eujhs.1177141
• Teskereci, G., Sümen, A., Çiçek, S., & Özerli, A. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin yabancı dil olarak İngilizceye ilişkin algıları: Bir metafor çalışması. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(3), 294-305. doi:10.24289/ijsser.572557
• Uysal, T. M. (2020). Toplumsal değişme sürecinde yaşlı bireylerin yaşlılık algısı. Turkish Studies-Social Sciences,15(6), 3161-3177. doi:10.47356/turkish studies.44157
• Yetiş, G., & Gürbüz, P. (2018). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin yaşlılık kavramı ve yaşlılar hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 11(1), 26-33.
• Yıldız, M. (2018). Lise öğrencilerinde yaşlı ve huzurevi algısı: İstanbul Örneği. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yılmaz, E. B., & Yüksel, A. (2021). An exploratory metaphor analysis on the perceptions of nursing students about the concept of aging. Magyar Gerontologi, 13(40), 30-42. doi:10.47225/mg/13/40/10807
• Yılmaz, M. S., & Mermutlu, A. (2023). Yaşlı bireylerde yaşlılık algısı ve ölüm kaygısı. Olgu Sosyoloji Dergisi, 2(1), 47-58. doi:10.58632/olgusos.1309329